ST. PETERSBURG
Rusya Federasyonu, Türkiye Cumhuriyeti için son dönemde Suriye, Libya, Doğu Akdeniz, Karabağ derken birçok alanda ortak hareket ettiğimiz bir ülke haline geldi.
Ancak ülkemizde bunca uzmana rağmen hala Rusya’nın politik sistemine çok da hakim değiliz.
Rusya’da parlamento, 2 farklı kanattan oluşmakta: Birincisi üst kanat dediğimiz Federasyon Konseyi diğeri ise alt kanat dediğimiz Devlet Duması.
İşte bu Devlet Duması’na 9 ay sonra vekil seçimleri yapılacak.
Federasyon Konseyi Sözcüsü Valentina Matvienko, yıl sonu mesajlarını verdiği günlerde bu seçimlerin oldukça rekabetçi geçeceğini öngördüğünü belirtti ve ekledi:
-Valentina Matvienko
“Dumaya girmek ve böylece hükumete ve ülkedeki yaşama etki etmek isteyenler daha fazla olacaktır. Çünkü yeni anayasal düzenlemelerle birlikte etki etmek için daha fazla politik enstrüman var.”
Burada akıllara şu soru geliyor: Duma’nın yaşlı kurtları ile bu sahneye ilk kez çıkacaklar arasında avantaj kimde?
Gelin beraber bu sorunun yanıtını arayalım ve bu sırada Rus siyasi partilerine göz atalım.
Geçtiğimiz yıl, Rusya’da yeni ve ilginç siyasal partiler ortaya çıktı.
Türk kamuoyunun genel algısının aksine Rusya’da muhalefet partileri mevcut ve bu muhalefetin lideri de o çok konuşulan Aleksey Navalniy değil.
-Aleksey Navalniy
Navalniy geçmişte Yabloko (Elma) Partisinde iken aşırı milliyetçi bir figürdü.
Daha sonrasında Batı’dan aldığı maddi destekler sonucu bir anda Avrupa tipi sol-liberal bir figüre dönüştü. Genel olarak destekçileri de oy vermeye yaşı yetmeyen gençler.
Neyse konumuz olan siyasal partilere dönelim.
Matvienko konuşmasında bu yeni kurulan partilere de değindi:
“Onların başarıları seçim kampanyalarını nasıl yürüttüklerine bağlı. Gerçek bir politik program ve bunu mücadele haline getirebilmek… Bir fikir mücadelesi olmasını diliyorum. Halka hiçbir şey teklif etmeden sadece popülizm ve her şeyi eleştirmeyi değil. İşte o zaman yurttaşların gerçek bir seçeneği olabilir.”
Rusya Federasyonu Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Ella Pamfilova’da bu seçimlere dair düşüncelerini dile getirdi:
“Çok açık ki seçimler çok büyük örgütsel ve mali kaynaklar gerektiriyor. Mevcut 37 siyasal partinin hepsinin federal parlamentoda yetki alabilmek için ciddi şekilde mücadele etme kabiliyetine sahip olması pek muhtemel değil. Ancak önümüzdeki parlamento seçimlerinde ciddi bir rekabet yaşanacağına dair şüphem yok. Altı boş partiler yavaş yavaş siyaset sahnesinden çekiliyor. Gerçekten seçmen ve örgüt desteğine sahip olanlar ve oyları için savaşabilecek olanlar var.”
-Ella Pamfilova
Pamfilova’ya göre 2020 yılı içinde popülaritesi artan 3 parti var:
Novie Lyudi (Yeni İnsanlar), Za Pravdu (Doğruluk İçin) ve Zelenaya Alternativa (Yeşil Alternatif).
Rusya Federasyonu siyasi tarihinde, SSCB dağıldıktan sonraki Rusya’da, bugüne kadar hep parlamentoda gördüğümüz, adıyla tezat (Rusya’nın aşırı milliyetçi-muhafazakarları bu partiye oy verirler. Liberal düşüncede herhangi bir siyasi eylemi de yoktur.)
Rusya Liberal Demokrat Partisi LDPR’nin Duma Sözcü Vekili İgor Lebedev’e göre:
“Duma şu anda olduğu gibi 4 partili hayatına devam edecek. Yeni kurulan partiler LDPR, Komünist Parti ve Doğru Rusya partilerinin kumbaraya (Duma’ya gönderme yapıyor. Siyasi jargonda Duma’ya kumbara deniyor) girmemesi için yarışıyorlar.”
-İgor Lebedev
Lebedev, Duma’da 1 vekili olan Rodina (Vatan) Partisi ve Za Pravdu (Doğruluk İçin) Partisi’nin Doğru Rusya ile ittifak kuracağını düşündüğünü de ekledi.
Lebedev, belki haklı olabilir ama LDPR’nin son dönemde oy oranlarında da ciddi bir düşüş olduğunu eklemek gerekir.
Daha önceleri yüzde 32’lik bir seçmen desteğine sahip olan LDPR, son kamuoyu yoklamalarına göre yüzde 26’lara geriledi.
Bunun sebebinin partinin aktif siyasete katılımındaki azalma olduğunu açıkça söyleyebiliriz.
Kırım’ın referandumla birlikte Rusya Federasyonu’na katılımı sonrası Rusya’daki milliyetçi rüzgarla birlikte oy oranı artan partinin o rüzgarı hala arkasında hissedememesinin sebebi de bu.
Muhafazakar ve milliyetçi tabandan oy alan partinin daha keskin siyasi hamlelerle aktif olarak katılımı şart.
Jirinovskiy gibi bir fenomenin liderliğindeki partinin ondan sonra akıbetinin ne olacağını kimse bilmiyor.
-LDPR Lideri Vladimir Jirinovskiy
Ek olarak; bugünlerde LDPR cephesinde sıklıkla dile getirilen bir durumdan da bahsetmemek olmaz.
LDPR, Duma’da teknik olarak iktidar partisi Birleşik Rusya ile sıklıkla beraber hareket etse de yakın zamanda LDPR Lideri Jirinovskiy ve Komünist Parti Lideri Züganov arasında bir blok kurulacağı söylentileri çıktı.
-Züganov
Jirinovski ve Züganov’un ittifak kurması halinde tıpkı Amerikan modeli gibi 2 partili bir sistemi görebiliriz. Ancak bunun önündeki en büyük engel, mevcut partilerin yöneticilerinin birbiri arasındaki iç çelişkileri ve kıskançlıkları olacaktır.
Geçtiğimiz günlerde yerel basına verdiği demeçte pandemi ve sonuçlarından bahseden Birleşik Rusya Partisi Milletvekili Konstantin Zatulin:
“Pandemi, Batı yaptırımları, yurttaşların yaşam standartlarının bozulmasıyla birlikte her şey seçmenlerin sinirini bozuyor. Muhalefet ise abartılı söylemlerle boş umutlar yaratıyor.” dedi.
-Konstantin Zatulin
Zatulin’e göre bahar aylarında eski veya yeni diğer tüm partiler iktidar partisi Birleşik Rusya’ya karşı saldırıya başlayacak ve oyları kendi taraflarına geçirmek isteyecekler.
Zatulin ayrıca: “Parti olarak muhalefetin söylemleriyle daha da artan nüfus genelindeki çömüş ruh halini somut eylemlerle tersine çevirmek bizim elimizde. Geçmiş yıllarımızın başarıları ortada. Fransızların dedikleri gibi ‘başarı çizmelerini giyeceğiz!’ Bunu yapabilmemiz için, yukarıdan gelen talimatları mekanik olarak onaya hazır olanların değil, aktif şekilde hareket edenlerin, düşünenlerin ve işini yapabilecek kapasiteye sahip olanların ön safta bulunması gerekiyor” dedi.
Birleşik Rusya, iktidar partisi olmasının yanı sıra bu seçimlerde ajandasını başka içeriklerle de doldurabilir.
Geçmiş başarıları ve halk nezdindeki desteğinin yanı sıra Y ve Z kuşağı nesli de yanına çekebilecek durumda.
Zaten gözlemlerime dayanarak açıkça söyleyebilirim ki teknoloji çağına doğan nesli yakalayabilmek adına Birleşik Rusya Partisi örgütleri sıkı çalışmalar düzenliyorlar.
Yeni “Online” seçmenlere özel sosyal medya çalışmaları yapılıyor.
Popüler şarkılarla birlikte “meme” dediğimiz görseller, bu seçmenleri etkilemek açısından oldukça önemli hale geldi ve Birleşik Rusya da bunu oldukça başarılı bir şekilde kullanıyor.
Bu seçmenlere bir diğer başarılı hitabı da yeni partilerden Novie Lyudi (Yeni İnsanlar). Zaten ciddi anlamda Liberal görüşlere sahip olan partinin bu başarısının sırrı biraz da partinin kurulduğu tandanstan kaynaklanıyor.
Bir de tabi ki aldıkları finansal destek de önemli. Bu parti, batılı fikirlere sahip işadamlarından ciddi destek görmekte.
Öte yandan, Rusya’nın tipik “Avrupa Solu”na en yakın partisi Doğru Rusya Partisi yeni kurulan partilere kendilerine katılmaları çağrısında bulundu.
Bu partilerin cevaplarının ne olacağı hala muamma iken, şahsi fikrimin en azından 2021 Duma Seçimleri için bir ittifak kurulabileceği yönünde. Çünkü kamuoyu yoklamalarına göre Duma dışı partilerin oy oranları seçmen nüfusunun yüzde 16’sını oluşturmakta.
Bu çok ciddi rakam. Çünkü Duma Seçimleri’nde baraj yüzde 5.
-Doğru Rusya Partisi Lideri Sergey Mironov
Kaldı ki Doğru Rusya Partisi’nin oy oranları, son yoklamalara göre yüzde 5’in altında görünüyor.
Bu ittifak çağrısı oldukça yerinde görünüyor.
Aslında partinin oy oranlarının azalması biraz da partinin söylemleri ve eylemleri arasındaki farktan kaynaklanıyor.
Doğru Rusya seçmenlerinin sadece yüzde 17’si vaatlerin gerçekleştiğine inanıyor. Aslında kurulduğu gün iktidar bloğundaki en büyük ikinci parti Doğru Rusya Partisi’ydi.
Oyların düşmesi sonucu şu sonucu çıkarabiliriz:
“Avrupa Tipi Sol” Rusya’da eskisi kadar rağbet görmüyor. Son 15 yılda seçmene ilan edilen ideolojiyi ülke sathında yaygınlaştıramadılar. Kendilerini popülizme kurban ettiler.
Temelinde bu partinin en büyük eksiklerinden birisi de liderlerinin halk nezdinde bir karizmasının bulunmaması.
Yoksa yerel örgütler açısından Doğru Rusya Partisi, taşrada dahi iyi çalışmakta. Ancak her şeye rağmen parti 15 yıldır kendisine istikrarlı bir şekilde oy verecek kitleyi edinemedi.
Açıkça söylemek gerekirse Komünist Partisi lideri Züganov ya da LDPR Başkanı Jirinovski’den bile karizma olarak eksik bir lider olan Mironov’un işi bugünlerde zor.
Doğru Rusya’nın tabanı bugün rahatlıkla Birleşik Rusya ve Komünist Parti tarafına kayabilir.
Zaten bu kaymanın yaşanmaması için sistem karşıtları ve küçük partileri yanına çekmek istiyorlar.
Öte yandan Duma dışı partilerden, eskiden seçmen desteği yoğun olan, Yabloko gibileri çoktan halktan desteğini kaybetmiş durumdalar.
Rusya Emekliler İçin Sosyal Adalet Partisi ise son dönemde Duma dışı partiler arasında ön plana çıkıyor.
-Rusya Emekliler İçin Sosyal Adalet Partisi
Yablako’nun seçmen tabanını kendine çektiği söylenen partinin kamuoyu yoklamalarında ciddi bir oy artışı bulunmakta.
Sistem karşıtlarının genel olarak bu partide konumlandığını eklemek gerekiyor.
Yine yapılan kamuoyu yoklamalarında, daha önceden oy vermeye gitmeyenlerin bu sefer biraz kafasının karışık olduğunu görüyoruz.
Belki de geçmişte oy vermeyerek sistem karşıtı olanlar, bu seçimlerde kendilerine siyasal olarak yakın parti veya partiler keşfetmiş olabilirler.
Gerçi Duma dışı partilerin siyaset ajandalarına bakınca, Duma içerisindeki 4 büyük partiden tek farklarının dışarıda olmaları olduğunu görüyoruz.
Temel olarak söylemler bütün partiler için aynı:
Sağlık sisteminin iyileştirilmesi, sosyal adaleti temin etmek ve pandemi ile birlikte yaşanan sorunların üstesinden gelmek.
Ancak son dönemde popülaritesi daha da artan partiler, şahsi kanaatimce Rodina, Rusya Emekliler İçin Sosyal Adalet Partisi (RPPS) ve Yeni İnsanlar.
Bu üç parti de sistem karşıtlarından, gençlerden ve mevcut 4 büyük partiden umduğunu bulamayanlar için bir liman oldu.
RPPS ve Yeşil Alternatif gibi partiler adlarından da anlaşılacakları gibi tematik siyasi oluşumlar.
Seçmen kitleleri çok açık. Buna ek olarak Za Pravdu ise küçük sol gruplar ve yurtseverlerin partisi olarak ön plana çıkıyor.
Bu durum Rodina ile rekabete girmeleri demek oluyor. Çünkü Rodina da aynı kitleye hitap etmekte. Ancak iki partinin de sorunu ulusal ölçekte örgütsel zayıflık ve parlak bir lider eksikliği.
Yine iki parti arasında belki sadece bu seçim özelinde bir ittifak söz konusu olabilir.
Özet olarak; bana göre, Türk kamuoyu ezberindeki “Rusya’da demokrasi yok!”, “Rusya’da muhalefet yok!” gibi söylemlerin altı boş.
Teoride ve pratikte Rusya’da, Türkiye’deki iklimden daha belirgin politik gruplar söz konusu.
Bu konuyu seçim yaklaştıkça daha da derin inceleyeceğim. Hatta Kırım’daki seçim rekabetinden de söz edeceğim. Takipte kalınız efendim.
.
İlber Vasfi Sel, dikGAZETE.com