Merkez Bankası Nisan ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda ”Enerji grubunda fiyatlar aylık bazda artsa da yıllık enflasyon baz etkileriyle gerilemiştir. Gıda yıllık enflasyonu işlenmemiş gıda fiyatları öncülüğünde yükselişini sürdürmüştür” ifadeleri yer aldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2019 yılı Nisan ayı Fiyat Gelişmeleri raporunu açıkladı. Raporda enerji grubunda fiyatların aylık bazda artsa da yıllık enflasyonun baz etkileriyle gerilediği kaydedildi. Raporda tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlendiği belirtildi.
Raporda şu ifadelere yer verildi: “Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,69 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,21 puan azalarak yüzde 19,50 olmuştur. Çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yavaşlama temel mal grubu kaynaklı olarak devam etmiş, hizmet enflasyonu görece yatay seyrini sürdürmüştür. Çekirdek göstergelerin ana eğilimi ise düşük seviyelerini korumuştur. Bu dönemde, enerji grubunda fiyatlar aylık bazda artsa da yıllık enflasyon baz etkileriyle gerilemiştir. Gıda yıllık enflasyonu işlenmemiş gıda fiyatları öncülüğünde yükselişini sürdürmüştür.
Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,69 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,21 puan azalarak yüzde 19,50 olmuştur Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,94 ve 1,23 puan azalarak yüzde 16,78 ve 16,30 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, enerji ve hizmet gruplarının katkılarında sırasıyla 0,55, 0,25 ve 0,05 puan düşüş gözlenirken, gıda ve alkol-tütün gruplarının katkıları 0,33’er puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları yataya yakın seyretmiştir. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda bir miktar düşerken, temel mal grubunda önemli bir değişim göstermemiştir.
Nisan ayında hizmet fiyatları yüzde 0,81 oranında yükselmiş, yıllık enflasyonu ise yüzde 15,15 ile yataya yakın seyretmiştir. Bu dönemde alt gruplarda yıllık enflasyon bir önceki aya göre kayda değer bir değişim göstermemiştir . Ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki yükselişte şehirlerarası karayolu yolcu taşıma hizmetleri belirleyici olmuştur. Diğer hizmetler grubunda, emek yoğun kalemlerde (bakım onarım, ev içi hizmetler, berber-kuaför vb.) fiyat artışlarının yüksek seyrettiği gözlenmiştir. Bunun yanında, geçmiş enflasyona endeksleme davranışına da bağlı olarak eğitim hizmetlerindeki yüksek fiyat artışları devam etmiştir. Kira grubunda ise aylık artışlar düşük seyrini korumuştur.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında 2,47 puan düşüşle yüzde 17,45 olmuştur. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda gerilemeye devam etmiştir. Aylık bazda yüzde 1,97 oranında yükselen dayanıklı mal grubunda mobilya (yüzde 6,15), otomobil (yüzde 1,00) ve beyaz eşya (yüzde 2,19) fiyatları öne çıkmıştır. Diğer temel mallar grubunda ise fiyat artışı ılımlı görünümünü korumuştur. Bu dönemde, giyim fiyatlarındaki artış mevsim ortalamalarının oldukça altında kalmıştır. Özetle, temel mal grubu enflasyonu Türk lirasındaki değer kaybına karşın iç talepteki zayıf seyrin de etkisiyle yavaşlamıştır.
Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 1,00 oranında artmıştır. Bu gelişmede döviz kuru ve petrol fiyatları kaynaklı olarak aylık bazda yüzde 2,35 oranında artış gösteren akaryakıt fiyatları etkili olmuştur. Bu dönemde, eşel mobil uygulamasının devreye girmesi akaryakıt fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır. Bu çerçevede, enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisiyle yüzde 14,42 seviyesine gerilemiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Nisan ayında 2,09 puan artarak yüzde 31,86 olmuştur. Bu yükselişte, yıllık enflasyonu yüzde 45,69’a ulaşan işlenmemiş gıda grubu belirleyici olmuştur. Özellikle, taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyonun yüzde 73,66’ya ulaşması dikkat çekmiştir. Bu dönemde, patates (yüzde 23,17) ve beyaz et fiyatları (yüzde 10,84) yüksek oranda artarken, kırmızı et fiyatlarında Mart ayında görülen artış eğilimi önemli ölçüde hızlanmıştır (yüzde 6,39). İşlenmiş gıda grubunda fiyatlar Nisan ayında yüzde 0,97 oranında artmış; grup yıllık enflasyonu 0,47 puan yükselişle yüzde 19,16 olmuştur. Bu grupta ekmek-tahıllar başta olmak üzere alt gruplar genelinde fiyat artışları izlenmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu yüzde 23,26 seviyesine yükselmiştir.
Nisan ayında tütün ürünleri fiyatları yüzde 7,45 oranında artmıştır. Böylelikle, tütün ürünlerindeki nispi ÖTV oranının Ocak ayında yüzde 63’ten yüzde 67’ye yükseltilmesinin ilk yansımaları görülmüştür. Bu doğrultuda, alkol-tütün grubunun yıllık enflasyonu 6,95 puan artışla yüzde 9,66’ya ulaşmıştır. Fiyat ayarlamalarının sürmesiyle tütün grubu enflasyonundaki yükselişin Mayıs ayında devam etmesi beklenmektedir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 2,98 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,48 puan yükselerek yüzde 30,12 olmuştur. Bu artışta, döviz kuru gelişmeleri ile petrol fiyatlarındaki artışın etkisi hissedilmiştir. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi yükselmiştir.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji grubunda belirgin olmak üzere, fiyatların alt gruplar genelinde arttığı gözlenmiştir. Enerji grubundaki artışta petrol ürünleri ile elektrik fiyatları etkili olmuştur. Dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya grubu; dayanıksız tüketim malları fiyatları ise et ürünleri öncülüğünde yükselmiştir. Ara malı grubundaki fiyat artışında demir-çelik, tekstil iplik ve elyafları ile temel kimyasallar; sermaye mallarında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuarları ile makineler belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları güçlenmiştir"
(İHA)