Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Kaynakları Nelerdir?

Yenilenebilir Enerji Nedir?

Sürekli olarak devam eden doğal süreçlerde bulunan enerji akışından yenilenebilir enerji elde edilmektedir. Yaşadığımız dönemde küresel enerjinin %80’i fosil yakıtlar aracılığı ile elde edilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları sayesinde petrol, doğalgaz ve kömür gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığın seviyesinde azalmalar yaşanmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları rüzgar, biyokütle, güneş, hidrolik, jeotermal, okyanus enerjisi ve hidrojen olarak sıralanabilmektedir.

Kaynak olarak narterlaw sitesinin enerji hukuku sayfasından yararlanılmıştır.

Basit bir şekilde tabir edecek olursak dalga, güneş, rüzgar ve su gibi kendileri bitmeden diğer enerji kaynaklarının üretiminde kullanılan kaynaklar yenilenebilir enerji kaynakları olarak adlandırılmaktadır. Bu tür enerji kaynakları doğal kaynaklardan elde edilir ve sürdürülebilirlikleri mümkündür.

Yenilenebilir enerji kaynakları aradan zaman geçse bile fosil yakıtlar gibi tükenmemektedir. Doğalgaz, kömür ve petrol yenilenemez enerji kaynakları arasında yer almaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları şu şekilde sıralanabilir:

Rüzgar Enerjisi

Rüzgar enerjisinin kaynağının güneş enerjisi olduğunu söyleyebiliriz. Güneş enerjisi denizleri ve kara parçalarını aynı oranda ısıtmamaktadır. Aradaki basınç farkından dolayı ise rüzgar meydana gelmektedir. Rüzgar etkisinin yoğun olduğu bölgelere yerleştirilen rüzgar tribünleri rüzgarda bulunan kinetik enerjiyi öncelikle mekanik enerjiye, ardından elektrik enerjisine çevirir. Rüzgardan ortaya çıkan enerjinin oranı rüzgarın şiddetine ve esme süresine bağlı olan bir durumdur.

Günümüzde elde edilen elektrik enerjisinin %2’lik kısmı rüzgar enerjisi ile ortaya çıkmaktadır. Diğer elektrik teknik üretim sistemleri ile kıyaslandığında çevreye verdiği zarar çok daha azdır.

Güneş Enerjisi

Güneş, güneş sisteminde yer alan bütün gezegenler için enerji kaynağı olmaktadır. Dünyada yaşayan tüm canlılar için vazgeçilmez bir enerji kaynağı olduğu söylenebilir.

Bilhassa yaz mevsiminde pratik kullanımı ve elektrik faturalarındaki meydana getirdiği düşüşler sebebi ile güneş panelleri yenilenebilir enerji sistemleri arasında büyük bir öneme sahiptir.

Köy ve şehirlerde bulunan evlerin çatılarında sıklıkla rastlanmaktadır. Güneş panelleri sayesinde su ısıtılarak evlerin sıcak su ihtiyaçları karşılanabilir. Güneş enerjisi sistemleri güneş ışınlarını toplar ve ısı ve elektrik üretilmesine olanak sağlar. Güneş enerjisi ısı, elektrik ve ışık biçiminde değerlendirilmektedir.

Biyokütle Enerji

Biyokütle enerji türü her yerde elde edilebilen bir kaynaktır ve tükenmemektedir. Kırsal bölgelerde sosyo-ekonomik gelişmeler konusunda fayda sağlamaktadır. Bu nedenle önemli bir enerji kaynağı olarak görülmektedir.

Biyokütle için buğday, mısır gibi özel olarak yetiştirilen bitkiler, yosunlar, otlar, hayvan dışkıları, denizdeki algler, sanayi ve gübre atıkları, evlerden atılan bütün organik çöpler kaynak meydana getirmektedir.

Kömür gibi fosil yakıtların tükenebilir olması ve çevre üzerinde bıraktığı olumsuz etkilere karşın, biyokütle enerji kullanımı git gide önem kazanmaktadır.

Hidroelektrik Enerji

Temelinde akan suyun enerjisini kullanarak elektrik elde etmek bulunmaktadır. Hidroelektrik enerji türü yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer almaktadır. Enerji elde edilirken, bu işlem doğaya zarar vermeden yapılmaktadır. Hidroelektrik enerji santrallerinin yerleştirilmesi için yüksek ve akıntının fazla olduğu yerler tercih edilmelidir. Hidroelektrik santrallerde akan su enerjisi temel alındığından balıkçılığın gelişmesinde, ulaşımın kolay bir hale gelmesinde, sulamada ve en fazla enerji üretebilmek için kullanılmaktadır.

Jeotermal Enerji

Jeotermal, yer ısısı anlamını taşımaktadır. Doğa olayları ve yağışlar neticesinde oluşan sular yer kabuğunda oluşan çatlaklarından magma katmanına erişmektedir. Magma katmanında ısınan sıcak sular, sıcak su ve buhar olarak yeryüzüne çıkmaktadır. Yeryüzüne çıkan bu su ve buhar tribünler vasıtasıyla pek çok enerji türüne dönüşebilmektedir. Genellikle bakıldığında yer kabuğunda depo edilmekte olan ısıl enerji, jeotermal enerjiyi meydana getirmektedir. Yeryüzüne ulaşan bu enerji kurulan elektrik santralleri ile elektrik enerjisi elde edilmektedir. Aynı zamanda evlerde ve iş yerlerinde kullanılmakta olan merkezi soğutma ve ısıtma sistemlerinde, hastaların tedavi edildiği pek çok fizik tedavi merkezlerinde ve turistik alanlarda kullanılabilmektedir.

Hidrojen Enerjisi

Günümüz imkanlarında bulunan teknoloji ve üretimin zor olmasından henüz yaygın olarak kullanılmamaktadır. Fakat teknolojide yaşanacak olan gelişmeler ile dünyadaki enerji ihtiyacını karşılama konusunda önemli adaylar arasında bulunmaktadır.

Dalga/ Okyanus Enerjisi

Aslında bakılırsa okyanuslar iki ayrı enerji kaynağı olarak görülebilirler. İlk enerji türü güneş ısısı ile bağlantılı olan termal enerji, diğeri ise dalgalardan ve gelgitlerden yararlanan mekanik enerjidir. Okyanuslar yüzeysel olarak dünyanın %70’ini kaplamaktadır. Aynı zamanda en büyük güneş toplayıcılarını da meydana getirmektedirler. Okyanus yüzeyinde bulunan suların yüksek sıcaklığı ve derinlerdeki soğuk suların arasındaki sıcaklık farkları, doğal bir termal enerji ortaya çıkarmaktadır. Yeteri oranda faydalanıldığında, bu enerjinin ufak bir miktarı bile dünyadaki tüm enerji ihtiyacının karşılanması için yeterli olacaktır.

Yenilenemez Enerji Nedir?

Yalnızca bir defalık kullanılan ve geri dönüşümünün mümkün olmadığı kaynaklar yenilenemez enerji kaynakları olarak adlandırılmaktadır. Bu kaynaklar çıkarılırken iyi bir şekilde çevre yönetimi yapmak gerekmektedir. Ekonomik açıdan daha yararlı olduklarından ve yüksek verim elde edildiğinden dolayı yenilenemez enerji kaynakları sıklıkla tercih edilmektedir. Yenilenemez enerji kaynakları şu şekilde sıralanmaktadır:

Doğalgaz

Gaz halinde bulunan petrole doğalgaz denilmektedir. Kokusuz ve renksiz olan bu enerji kaynağı hidrokarbon esaslıdır.

Kömür

Koyu renkli olan, karbon ve azot gibi maddelerden meydana gelen enerji kaynağına kömür denilmektedir. Kömür ulaşım sektöründe de tercih edilen bir enerji kaynağıdır. En fazla çıkarılan kömür türleri arasında taş kömür, grafit, turba, linyit, antrasit ve toz kömür yer almaktadır.

Petrol

Gaz dışında sıvı ve katı halde de bulunmaktadır. Petrol koyu bir renge sahiptir. Tesislerde işlendikten sonraki aşamada kullanım için hazır hale gelmektedir. İran, Irak, Suudi Arabistan gibi Orta Doğu ülkelerinde çıkarılmaktadır. Bu ülkelerden çıkarılan petrol “Umman Petrolü” olarak adlandırılmaktadır. Diğer petrol türlerinin adları ise Western Texas İntermediate ve Brent Petrolü olarak bilinmektedir.

Nükleer Enerji Kaynağı

Enerji üretiminin yanı sıra sağlık ve tıp alanlarında da kullanılabilen bir enerji türüdür. 2020 yılından itibaren dünya genelinde yaklaşık olarak 450 nükleer santral yer almaktadır.

-Tanıtım haber-