Yemen'de savaş mı kazanacak, barış mı?

ADEN - Asım Abdusselam

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, Yemen'de savaşın taraflarını yakında İsveç'te bir araya getireceğini açıklarken, Hudeyde'deki çatışmaların uluslararası baskılar sonucu durmasıyla ülkede savaş ile barış arasında sallanan hassas bir döneme girildi.

Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap koalisyonu tarafından desteklenen Yemen güçleri, ateşkes emri gelmeden önce Kızıldeniz kıyısındaki liman kenti Hudeyde'yi Husilerden almaya epey yakındı.

Askeri kaynaklardan alınan bilgiye göre, Yemen birlikleri ile Husilerin İran'dan silah desteği almakta kullandığı öne sürülen Hudeyde Limanı arasında sadece 3 kilometre kalmıştı.

BM'nin Yemen'e üst düzey yetkililerden oluşan bir heyet göndermesiyle savaşın şiddeti de sürpriz şekilde azaldı.

Eski Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in yeğeni Tarık Salih'in komuta ettiği askeri güçlerin sözcüsü Tuğgeneral Sadık Duveyd, Husilerin Hudeyde Limanı'ndan çekilme ancak kentte kalma konusunda mutabık olduklarını uluslararası topluma ilettiğini ifade etti.

Duveyd, kendilerinin ise Husilerin Hudeyde ve limandan tamamen çekilmesinin ardından ateşkes ve barıştan yana olduklarını belirtti.

Yemen resmi ajansının haberine göre, Cumhurbaşkanlığı Ofis Müdürü Abdullah el-Uleymi, hafta içinde yaptığı açıklamada, "Hudeyde'nin özgürleştirilmesi kaçınılmaz, savaşarak ya da barışla." dedi.

AA muhabirine konuşan Yemen ordusundan bir yetkili, Hudeyde Limanı'nın görünmesi ile askerlerin moralinin yükseldiğini, ancak gelen emirler sebebiyle pazartesinden bu yana çatışmaların durduğunu söyledi.

Arap koalisyonunun Yemen'in batı sahili operasyonlarını yöneten Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş ise Hudeyde'de durumun sakinleştiğini ve limanın normal şekilde çalıştığını ifade etti.

Karkaş ayrıca, ülkesinin yakında İsveç'te düzenlenmesi planlanan barış görüşmelerini de desteklediğini belirtti.

Bu arada Arap koalisyonu, 6 gemiye aralarında Husilerin kontrolündeki Hudeyde ve es-Salif limanlarının da olduğu Yemen limanlarına giriş izni verildiğini açıkladı.

Hudeyde'de çatışmaların durmasının ardından gözler Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) düzenlenecek Yemen oturumuna çevrilmişti.

BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, dün BMGK'de yaptığı bilgilendirmede, tarafları yakında İsveç'te bir araya getireceğini belirterek, "Taraflarla esir değişimi için bir anlaşma imzalamak üzereyiz. Bu, taraflar arasında imzalanacak ilk anlaşma olabilir." dedi.

Yemen'de ayrıca dünyanın en büyük insani krizinin yaşandığını hatırlatan Griffiths, insani yardımların girdiği en önemli noktalardan liman kenti Hudeyde'nin ise savaşın merkezi olduğunu söyledi.

BM Özel Temsilcisi Martin Griffiths'in, tarafları yakında bir araya getirme planının gerçekleşip gerçekleşmeyeceği merak konusu. Zira bu konuda daha önceki girişimi başarısız olmuştu.

Şimdi bir kez daha "Yemen'de savaş mı kazanacak, barış mı?" sorusu soruluyor. Uluslararası çabalar sürse de uzmanlar henüz pek iyimser değil.

Sana Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü Macid el-Mezhaci, Hudeyde savaşı nedeniyle siyasi gerekçelerin değişmediğini ve Yemen'de barışın hâlâ "uzak ihtimal" olduğunu söyledi.

Husilerin masada ellerini güçlü tutmak için Hudeyde'de direndiğini belirten Mezhaci, ciddi istişareler için de şartların olgunlaşmadığını savundu.

Mezhaci, "BM Elçisi Martin Griffiths'in daveti yalnızca güven oluşturma adımları ve barışa hazırlık çağrısıdır. Bu durum her geçen gün daha da karmaşık bir hâl alıyor." dedi.

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Yemenli taraflar arasındaki diyalog görüşmeleri, 2015'te İsviçre'nin Biel ve Cenevre kentleri ile 2016'da Kuveyt'te yapılan üç turun ardından iki yıl önce sekteye uğramıştı.

İki yıl aradan sonra geçen eylülde Cenevre'de yapılması planlanan istişare toplantıları da Husilerden katılım sağlanamaması nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Yemen'de 3 yılı aşkın süredir yaşanan çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirdi. Dünyanın zaten en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen'de iç savaş nedeniyle büyüyen insani kriz de korkunç boyutlara ulaşmış durumda.

BM verilerine göre, milyonlarca kişinin açlıkla mücadele ettiği ülkede her 10 dakikada bir çocuk hayatını kaybediyor.

Kaynak: AA