Priştine/Belgrad
Kurti ile Vucic'in Temmuz 2021'de gerçekleşen son görüşmesinin ardından bir yıl geçerken tarafların son dönemde yükselen gerilimi düşürmek için görüşmesi bekleniyor.
İkili arasında geçen yıl gerçekleşen her iki görüşme de somut sonuç olmadan geçti.
Bu yıl 31 Temmuz'da Kosova'da yaşayan Sırplar dahil, herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olması zorunluluğu getirileceğinin bildirilmesine Kosova'daki Sırplar tepki göstererek ülkenin kuzeyindeki sınır geçişlerini kapatmış, ülkede gerilim artmıştı. Gerilimin artmasıyla uluslararası ortaklar müdahale ederek anlaşma sağlanmış, Kosova hükûmetinin aldığı kararın uygulanması 1 Eylül'e ertelenmişti.
"Bu görüşmeden hiçbir şey beklemiyorum"
Siyaset bilimi profesörü Dritero Arifi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, görüşmenin önemli sonuçlar çıkaracağına dair çekincelerini ifade etti.
Avrupa Birliği'nin (AB), bu kadar ciddi bir toplantıya hazır olmadığını belirten Arifi, "Sadece bir şekilde barış ve müzakerelerin devam ettiğine ve iki ülkenin iyi ilişkisi olduğuna dair izlenim yaratmak için toplantıyı organize ediyor." dedi.
Arifi iki ülke arasındaki ilişkilerin iyi olmadığına işaret ederek şunları söyledi:
"Sırbistan tüm bölgede istikrarı bozuyor. Özellikle Kosova'nın kuzeyindeki Sırpları, kendi yıkıcı politikalarının propagandasını Kosova'ya karşı uygulamak için araçsallaştırmıştır. O yüzden bu görüşmeden hiçbir şey beklemiyorum. Olumlu bir şey olacaksa kayıp kişiler için anlaşmanın prensipte kabulü olabilir. Bu olursa, Kosova için büyük bir zafer olacaktır. Eğer olmazsa hiçbir şeye ulaşmadan yılda bir veya iki görüşmeli aynı ritimle devam edeceğiz."
Bu görüşmenin ardından da Kosova hükûmetinin başlattığı mütekabiliyet politikasına devam edileceğini vurgulayan Arifi bu politika sayesinde Batı dünyasının uyandığını dile getirdi.
Arifi, hukuk devletinin ciddiyetini göstermek için Kosova'nın 1 Ağustos'ta uygulamayı hedeflediği önlemleri, 1 Eylül'de uygulamaya koyması gerektiğinin altını çizdi.
Kosova'daki Sırp toplumuyla diyalog halinde olunması gerektiğine dikkati çeken Arifi, amacın sadece kanunun uygulanması olduğunun söylenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Arifi, diyaloğun nihai çözümü için ABD ile koordinasyonun, kalıcı barış için tek uzun vadeli çözüm olduğunu kaydetti.
"Hiçbir taraf duruşunu değiştirmeye hazır olduğunu göstermedi"
Sırp siyaset bilimci Ognyen Gogiç de Kosova ile Sırbistan arasında Brüksel’de bir tür anlaşmaya varılması için ABD'lilerin temmuz sonunda gerilimi düşürdüğü gibi baskı yapacağı düşüncesini paylaştı.
ABD'lilerin Balkanlardaki durumun istikrarsızlaştırılmasından hoşlanmadığını ve Kosova'nın kuzeyindeki bir kaosun onlara uymadığını çünkü bunun, Ruslara bu bölgeye müdahale kapısını açacağı görüşünü dile getiren Gogiç şu ifadeleri kullandı:
"Priştine tarafı, iki kararın uygulanmasını 1 ay ertelemeyi kabul ettiği için durum çok gergin ancak hiçbir taraf da tutumunu değiştirmeye hazır olduğunu göstermedi. Her iki taraf da halen çok radikal. Bilhassa yaptıkları açıklamalarda sözlü bir tırmanış var. Hatta Başbakan Kurti ve Cumhurbaşkanı Vucic açıklamalarının uç noktalarında birbirini geçmeye çalışıyor."
Gogiç, Kosova hükûmetinin uyguladığı önlemin sadece Sırbistan vatandaşlarını kapsaması ve hâlâ Kosova belgelerine sahip olmayan Kosova vatandaşlarını kapsamaması durumunda anlaşmaya varılabileceğine dikkati çekti.
Ognyen Gogiç, Kosova'nın kuzeyinde, bu ülke kimlik kartı sahibi olmayanların bulunduğuna işaret etti. Gogiç, bu kişilerin Sırbistan kimliklerinin olduğunu, Kosova'da evlendiklerini ve evlilik cüzdanlarının karşılıklı tanınmaması nedeniyle Kosova belgeleri almalarının zor olduğunu anlattı.
Sırbistan'ın araç plakalarının yeniden kayıt işlemlerine yönelik yükümlülüğü Brüksel'de aldığını anımsatan Gogiç, iki ülke arasındaki gerginlikler azalıncaya kadar yalnızca araç plakalarının yeniden kaydedilmesi konusunda uzlaşmaya varılabileceğini söyledi.
Sırp siyaset bilimci Gogiç, Kosova-Sırbistan ilişkilerinin normalleşmesi için nihai anlaşmaya varılmasını kısa bir zamanda beklemediğini vurguladı.
"Toplantıdan beklentimiz az"
Sırbistan merkezli Etnik İlişkiler Forumu Yönetim Kurulu Başkanı Duşan Yanyiç de Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic’in NATO yetkilileri ile gerçekleştireceği görüşmenin önemli olduğunu, bunun Kosova Başbakanı Kurti ile 18 Ağustos'ta Brüksel'de yapılacak görüşmenin gidişatını belirleyebileceğini vurguladı.
Atmosfere bakıldığında toplantıdan beklentilerinin az olduğuna işaret eden Yanyiç, toplantının ana konusunun belli olmadığını dile getirdi.
ABD’nin Belgrad Büyükelçisi Christopher Hill’in görüşmenin yeni bir şeyler getirmesi gerektiği yönündeki umuduna işaret eden Yanyiç kendisinin iyimser olmak istediğini ancak bunun kolay olmadığını kaydetti.
Yanyiç, "Güvenlik konusu gündeme geldi. Bu, Belgrad ve Priştine için bir fırsat. Belgrad için şu anda mevcut olmayan bir güvenlik paketi sorununu gündeme getirmesi için bir fırsat." değerlendirmesinde bulundu.
Kosova, Sırbistan ve NATO kurumlarına organize suç ve terörizmle mücadele ile insanların genel güvenliği konusunda iş birliği sunulması gerektiğini vurgulayan Yanyiç, Brüksel'in gündeme almaya kaçındığı bu konunun Sırbistan tarafından gündeme alınmadığı takdirde 18 Ağustos'tan sonra farklı gerilim konularının beklenebileceğini söyledi.
Güvenlik paketi hakkında müzakereler olmadan tekrar siyasi oyunlar oynanacağını dile getiren Yanyiç, 1 Eylül'de yeni bir dram ardından barikat, seçim ve daha büyük gerginlik beklenebileceğine işaret etti.
Yanyiç, Kosova'daki gerilimin tırmanmasına ilgi gösteren üçüncü tarafın Rusya olduğunu vurgulayarak Batı'dan bir partnerinin olmasının garip karşılanmayacağını, çünkü "Balkanlardaki küçük bir savaşın" dikkatleri AB'nin Ukrayna'ya yönelik sorumsuzluklarından uzaklaştıracağını savundu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com