?>

Urgancılık Tire'de artık sadece müzede yaşatılıyor

İzmir'in Tire ilçesinde yüzyıllarca ailelerin geçim kaynağı olan el urgancılığı, artık yalnızca Tire Belediyesince 2014'te kurulan Kent Müzesi'nde tanıtım amacıyla yapılıyor.

Çevre-Hayat - 2 yıl önce

İzmir

Küçük Menderes Ovası'nda yetiştirilen kenevirin evlerin bahçelerindeki çarklarda geleneksel yöntemlerle işlenmesiyle elde edilen halatlar, yüzyıllarca bölgenin en önemli gelir kaynağı oldu.

Geçmişi Antik Çağ'a dayanan ve Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'un fethinde gemilerde kullandığı urganları ördürdüğü yer olarak rivayet edilen Tire'de, kayıtlara göre 1950'lerde 600 civarında çark bulunurken, fabrikasyon üretimin gelişmesi ve Küçük Menderes Nehri'ndeki suyun azalmasıyla aileler mesleği zamanla bıraktı.

Özel bir firmaya ait fabrikada modern makinelerle üretimin devam ettiği ilçede, geleneksel el urgancılığı ise 62 yaşındaki usta Raife Baysal tarafından yok olmaya yüz tutmuş meslekleri tanıtmak için Kent Müzesi'nde oluşturulan bölümde sembolik olarak sürdürülüyor.

Müzede görevli Baysal, urganın dışında kenevirden dekoratif eşyalar da üretiyor.

Urgancılık meşakkatli

Raife Baysal, AA muhabirine, ilkokuldan sonra eğitimine devam etmediğini, anne babasının yanında urgancılığı öğrendiğini söyledi.

Çocukluğunda Tire'de yaygın olarak urgancılık yapıldığını dile getiren Baysal, "Babam, amcalarım urgancıydı. Tire'nin geçimi de urgancılıktan sağlanırdı. Her evde hiç yoksa en azından bir tane çark vardı." dedi.

Urgancılığın meşakkatli bir meslek olduğunu ifade eden Baysal, üretim sürecini şöyle anlattı:

"Kendir tohumu tarlaya ekilmesinin ardından bitkinin yetişerek 2,5-3 metre olması beklenir. Bunlar büyüdükten sonra biçilir, suya gömülür. Eskiden Küçük Menderes vardı, şimdi suyu kesildi. Berrak akardı, o suyun içinde 9-10 gün gömülürdü. Sudan çıkarıldıktan sonra kurutulur ve develerle evlere dağıtılırdı. Evlerde soyulur ve ancak o zaman işlenmeye hazır olur. Mahlacımız dövülür, tarakta taranır, incelmiş halde çarkımızda işlenmeye hazır olur. Büyük kalıplarla birleştirildiğinde urgan halat haline gelir. 75 metre, 100 metre istediğimiz uzunlukta olur. Daha önceleri kamyonlarda yük sarmalarında kullanılırdı, kuyu urganları yapılırdı."

Tireli gençlerin geleneksel meslekleri öğrenmeye meraklı olduğunu belirten Baysal, "Bu sanatı bildiğim için gurur duyuyorum. Unutulmamasını istiyorum. Bizler ölmeden birilerine miras bırakılsın istiyorum. Dilim döndüğünce anlatmaya çalışıyorum. Gençlerimiz öğrensin, bilinsin, bunlar atalarımızın mesleği." diye konuştu.

Kenevirden ev eşyaları da yaptığını vurgulayan Baysal, şunları kaydetti:

"İşlemiş olduklarımı ne yapsam diye düşündüm. Runnerler (dekoratif uzun, dar masa örtüsü), sepetler, çantalar, şapkalar yapmaya başladım. Ürettiklerimiz de müzemizde satılıyor. Oğluma da öğrettim ama ileride yapar mı bilmiyorum. Ata meslekleri olduğu için ölmemesi gerektiğini düşünüyorum. Sağlıklı bir malzeme. Eskiden kilimlerimiz vardı, atıklarından minder yapardık. Her hali değerlendirilirdi. Öğrenmek isteyen çok. Hiçbir şey kolay öğrenilmiyor. Her işin bir zorluğu olduğu gibi bunun da zorlukları var, birden bire düzgün olmuyor."

Kaynak: AA

dikGAZETE.com
Haftanın Öne Çıkanları

ABD: Taliban'ın kızların üniversite eğitimini askıya almasının sonuçları olacak

2022-12-21 00:23 - Dünya

Katar Dünya Kupası'nda engelli taraftarlara da eşsiz bir deneyim sundu

2022-12-18 15:10 - Analiz/Röportaj/Dizi/Tefrika

Türkmen gazının Türkiye ve Avrupa'ya ulaştırılması önemli bir açılım

2022-12-17 14:22 - Ekonomi

Gazzeli balıkçıların ağları "İsrail’in engellerine" takılıyor

2022-12-16 18:14 - Dünya

DSÖ, Çin’de artan Kovid-19 vakalarından endişeli

2022-12-21 21:32 - Dünya

Sinisa Mihajlovic, Roma'da son yolculuğuna uğurlandı

2022-12-19 17:39 - Spor

Gabar petrolünde kullanılacak çamur tankları Ankara'da üretiliyor

2022-12-21 12:19 - Ekonomi

Papa Franciscus, istifa mektubunun uzun süredir hazır olduğunu söyledi

2022-12-18 16:24 - Dünya

Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü toplantısı sona erdi

2022-12-20 17:24 - Gündem

Mısır, Akdeniz'de büyük bir doğal gaz rezervi buldu

2022-12-15 21:08 - Dünya

İlgili Haberler

Minare şerefesinde dolaşan tilki cep telefonu kamerasına yansıdı

23:28 - Çevre-Hayat

Çevresi karla kaplı Hazar Gölü dronla görüntülendi

19:18 - Çevre-Hayat

Erzurum'da EİT 2025 kapsamında düzenlenen yarışmada atlar kar üstünde yarıştı

19:12 - Çevre-Hayat

Rize'de "17. Çamlıhemşin Kardan Adam Kış Festivali" sona erdi

16:17 - Çevre-Hayat

Erciyes'teki kar sanata dönüşecek

15:27 - Çevre-Hayat

Günün Manşetleri

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, Türkçe şiir okurken bir yetkili tarafından uyarıldı

00:18 - Dünya

İran'da 5,4 büyüklüğünde deprem

00:07 - Dünya

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, Tebriz'de Türkçe şiir okurken bir yetkili tarafından uyarıldı

00:02 - Dünya

İsrail'in Batı Şeria'daki baskınlarında Filistinli bir çocuk yaralandı, 14 kişi gözaltına

23:57 - Dünya

Hamas: İsrail güçleri Ofer Hapishanesinin bir bölümüne baskın düzenledi

23:27 - Dünya