Ukrayna’nın doğusunda 'tam ateşkes' konusunda anlaşmaya varıldı

Ukrayna’nın doğusundaki krize çözüm bulmak amacıyla Almanya, Fransa, Rusya ve Ukrayna liderlerinin Normandiya Formatı adı altında başlattığı müzakereler 3 yıl aradan sonra yeniden yapıldı.

Normandiya Dörtlüsü Liderler Zirvesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ev sahipliğinde Elize Sarayı’nda gerçekleşti.

Dörtlü zirvenin öncesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Macron ile ayrı ayrı ikili görüşmeler yaptı.

İki saatten fazla süren dörtlü zirvenin ilk bölümünün ardından Putin ve Zelenskiy, ilk defa baş başa bir görüşme gerçekleştirdi. Putin, gazetecilerin sorusu üzerine görüşmeden memnun olduğunu söyledi.

Akşam yemeği çerçevesinde tekrar bir araya gelen liderler dörtlü zirvenin ikinci bölümünü gerçekleştirdi. Yaklaşık 5,5 saat süren liderler zirvesinden sonra Macron, Merkel, Putin ve Zelenskiy ortak basın toplantısı düzenledi ve gazetecilerin sorularını cevaplandırdı.

Ayrıca zirvenin ardından “Çatışma bölgesindeki durumu istikrara kavuşturmak için acil önlemler”, “Minsk Anlaşmalarının siyasi hükümlerinin uygulanmasına yönelik önlemler” ve “Sonraki adımlar” şeklinde 3 başlıktan oluşan ortak bir bildiri yayımlandı.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, zengin ve üretken bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirterek, "Ukrayna Devlet Başkanı'nın ülkesinin doğusuna barış getirmek için gösterdiği çabayı memnuniyetle karşılıyorum." dedi.

Görüşmede "Rusya ile Ukrayna arasında esir alışverişi ve ateşkes" gibi konuların ele alındığını belirten Macron, "Normandiya Formatı"nda yeni görüşmelerin 4 ay içinde tekrar yapılmasını umduğunu söyledi.

Macron, Paris'te uzun süre aradan sonra yan yana olmalarını, bölgede barışı tesis etmek için "önemli bir adım olarak" nitelendirdi.

Almanya Başbakanı Merkel, toplantıda elde edilen sonuçlardan memnun olduğunu belirterek, "Bugün durgunluk dönemini aştık" dedi.

Toplantıda "gerçekçi şeylerde" anlaştıklarını vurgulayan Merkel, "Elbette biz bu yolda devam edeceğiz." şeklinde konuştu.

Merkel, yıl sonuna kadar Ukrayna’nın doğusunda ateşkesin sağlanmasına ilişkin hedefin çok iddialı bir hedef olduğunu ifade ederek, ateşkesin daha iyi gözetilmesi gerektiğinin önemine işaret etti.

Ukrayna'da yerel seçimlerin yapılmasıyla ilgili siyasi ve güvenlik koşulların oluşturulması gerektiğini dile getiren Merkel, bunun zor bir girişim olduğunu, ancak bugünkü toplantıda zor konuları çözmek için "iyi niyetin" bulunduğu izlenimi edindiğini kaydetti.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, zirvede yıl sonuna kadar ülkenin doğusunda ateşkesin sağlanması konusunda anlaşmaya vardıklarını bildirdi. Zelenskiy, “Bugün Ukrayna, Almanya, Fransa ve Rusya, güvenlik durumunu istikrara kavuşturmak için acil tedbirler üzerinde karar aldı. Ukrayna’nın doğusunda 2019'un sonundan önce başlaması gereken tam bir ateşkes üzerinde anlaşıldı." ifadelerini kullandı.

Ukrayna ve Rusya arasında esir ve mahkum değişimi konusunun da ele alındığını kaydeden Zelenskiy, 24 Aralık’ta ya da en geç ay sonuna kadar değişimin gerçekleşmesi üzerinde anlaştıklarını bildirdi.

Bu anlaşmayı "zafer" olarak nitelendiren Zelenskiy, "Değişim için ‘herkese karşılık herkes’ formülü üzerinde anlaştık. Minsk’te bu yazılmıştı ama şimdi bunun tarihi üzerinde anlaştık. İnanıyorum ki, yıl sonuna kadar bu yerine getirilecek." diye konuştu.

Öte yandan tarafların Ukrayna’nın doğusundaki bölgelerin mayından temizlenmesi için yeni plana gerekli olduğu konusunu da görüştüğünü bildirdi.

Ukrayna’nın doğusunda Rusya ile olan sınırların kontrolünün Kiev’e geçmesi konusunda ısrarcı olduğunu belirten Zelenskiy, “Bu konuya 4 ay sonra toplanacak Normandiya Liderler zirvesinde döneceklerini dile getirdi.

Kiev’in ülkenin federalleşmesine yönelik Anayasa’da değişkiliğe müsaade etmeyeceğini dile getiren Zelenskiy, Rusya ile görüş ayrılıklarının sürdüğünü ifade etti. Zelenskiy, “Elbette bugün maalesef çözemediğimiz pek çok mesele var.” dedi.

Ukrayna’nın federalleşme konusunu kabul etmeyeceğinin altını çizen Zelenskiy, üniter bir devlet yapısından vazgeçmeyeceklerini belirtti.

Rus lider Putin ile görüşmeyi barışa giden adım olarak değerlendiren Zelenskiy, “(Putin ile görüşmeyi) barışa giden büyük bir adım olarak sayıyorum. Eğer istemeseydik, hiç birimiz buraya gelmezdi.” dedi.

Rusya Devlet Başkanı Putin ise Minsk anlaşmalarının uygulanması gerektiğini vurgulayarak, “Minsk anlaşmalarını yeniden yazmamıza ne gerek var? Minsk anlaşmalarının her bir maddesi bir birine bağlıdır. Bir maddeyi değiştirdiğimizde diğer maddeleri değiştirmemiz gerekecek.” dedi.

Putin, Donbas bölgesine özel statünün verilmesiyle ilgili Ukrayna’nın anayasasında gerekli değişikliklerin yapılması gerektiğini vurguladı.

Temas hattındaki güçler ve araçların ayrılmasınını memnuniyetle karşıladıklarını dile getiren Putin, “Bu, Ukrayna’nın güney doğusunda gerginliğinin azaltılması ve kapsamlı ateşkesin sağlanması konusunda gerçekten önemli bir adım.” değerlendirmesinde bulundu.

Putin, Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalara katılanlarla ilgili af kararının alınması ve tutuklularla ilgili takasın yapılması gerektiğini dile getirdi.

Temas hattında geçiş noktalarının sayısının arttırılmasının zorunlu olduğuna işaret eden Putin, “Saatlerce süren kontrol prosedürlerini hızlandırarak, binlerce kişinin geçişi konusunda gerekli şartları sağlamalıyız. Yaptığımız anlaşmalarının insanların hayatlarını kolaylaştırmalı.” şeklinde konuştu.

Rusya ile Ukrayna arasında ikili ilişkilerin ısınmaya başladığına dikkati çeken Putin, “Normandiya Formatı zirvesinde bir araya geldik ve birçok konuda gelişme kaydettik. Bütün bunlar, sürecin doğru yönde geliştiğini düşündürüyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna’nın doğusu krizin çözümü konusunda elinden geleni yapacaklarını dile getiren Putin, “Tarafların, diyalog kurarak bir biriyle anlaşmaları gerekiyor. Diyalogsuz hiçbir mesele çözülmez.” diye konuştu.

Rusya ve Ukrayna arasındaki doğal gaz temini ve Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gönderilmesi meselesine değinen Putin, “Gazınız var ve anlaştığımız taktirde yüzde 25 daha ucuz olabilir.” ifadelerini kullandı.

Kaynak: AA