İSTANBUL (AA) - İstanbul Sanayi Odasının (İSO) "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2016 yılı sonuçlarına göre, 384 şirket kar, 116 şirket zarar etti.
İSO, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2016 yılı sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, geçen yıl İSO İkinci 500'de kar eden kuruluş sayısı 384'e gerilerken, zarar eden kuruluş sayısı ise 116 oldu. Zarar eden kuruluş sayısı son 10 yıl içinde beşinci kez 100'ün üzerinde gerçekleşti.
Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) açısından bakıldığında ise 2016 yılında kar eden kuruluş sayısı 482, zarar eden kuruluş sayısı 18 oldu. Son üç yıldır FAVÖK elde eden kuruluş sayısında önemli bir değişiklik olmadığı görüldü.
Karlılıklardaki gerilemeye ve dönem karı elde eden kuruluş sayısındaki azalmaya karşın, kuruluşların çekirdek işlerine ve faaliyetlerine daha çok önem vererek FAVÖK performanslarını yükseltmiş olmaları dikkati çekti.
- Teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katma değer
İkinci 500 şirketlerinin 2016 yılında teknoloji yoğunluklarına göre yarattıkları katma değer itibarıyla en yüksek payı, yüzde 44,2 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler aldı. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise 2016 yılında 3,4 puan artarak yüzde 30,3'e ulaştı.
Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı 2015 yılında yüzde 24,1 iken, 2016 yılında yüzde 21,1'e geriledi. 2015 yılında yüzde 6,6 olan yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı da 2016'da yüzde 4,3 oldu.
Bu tablo, Türkiye'de sanayinin yüksek katma değerli ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlere dönüşüm ihtiyacının sürdüğünü gösterdi. Ancak İkinci 500 sonuçları, ölçüm yapılan son 4 yıldır bu konuda henüz yeterli ilerleme sağlanamadığını ortaya koydu.
İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payının 2016 yılında yüzde 25,4'te kalması da bunu gösterdi.
- İstihdam yüzde 1,4 arttı
Geçen yıl İSO İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları, İSO 500'ün aksine mutlak büyüklük olarak çok küçük bir artışa işaret etti.
İSO İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları 2015 yılında 283,6 milyon lira iken, 2016'da yüzde 2,2 artışla 290 milyon liraya ulaştı. Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranı ise yüzde 0,37'den yüzde 0,35'e geriledi.
İkinci 500'de Ar-Ge yapan firma sayısı ise 2015 yılında 180 iken, 2016 yılında 177 firmaya geriledi. Sanayi kesiminin rekabetçiliği için Ar-Ge hayati bir önem taşımakla birlikte, İSO 500'de olduğu gibi İSO İkinci 500'ün de 2016 yılı koşulları içinde Ar-Ge harcamalarını kısma yoluna gittiği görüldü.
Geçen yıl yaşanan sıkıntılara rağmen İSO İkinci 500'ün istihdamı yüzde 1,4 arttı. Ödenen maaş ve ücretler de 2016 yılında yüzde 18,2 gibi oldukça yüksek bir oranda artış gösterdi. Bu artışta asgari ücret düzenlemesi etkili olmakla birlikte, maaş ve ücretlerin reel olarak yüzde 10 civarında artış göstermesi de dikkati çekti.
- İhracat yüzde 2,8 geriledi
İSO İkinci 500 içinde 2015'te 67 olan yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2016'da 65'e geriledi.
Son yıllarda İSO 500'de görülen azalma eğiliminden farklı olarak, İSO İkinci 500'de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısının 65-70 bandında dalgalandığı kaydedildi. Yine de 2007 yılında 68 olan sayının 2012 yılında 72'ye kadar yükseldikten sonra, 2016 yılında 65 ile son 10 yılın en düşük seviyesine inmesi dikkati çekti.
Geçen yıl İSO 500'ün ihracatı artarken, İSO İkinci 500'ün ihracatında üç yıldır üst üste gerileme yaşandı. İkinci 500'deki kuruluşların ihracatı 2014'te yüzde 5,4, 2015'te yüzde 17 düşüşün ardından, 2016 yılında da yüzde 2,8 gerileyerek 7,6 milyar dolar oldu. Söz konusu gerileme, Türkiye toplam ihracatındaki düşüşün de üzerinde gerçekleşti.
İkinci 500 içinde 2016 yılında en çok ihracat gerçekleştiren kuruluş 138 milyon dolarla Pirelli Otomobil Lastikleri oldu. İkincilik 74 milyon dolarlık ihracatla Kardem Tekstil'in olurken, üçüncü sırada ise 73 milyon dolarlık ihracatla Greif FPS Turkey Ambalaj yer aldı.
- Listeye 100 yeni firma girdi
2016 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 100 yeni firma girdi. Bunlardan 77'si geçen yılki 1000 büyük kuruluşun dışından geldi. 23 kuruluş ise 2015 yılında İSO 500 içinde yer alıp, bu yıl İSO İkinci 500'e gerileyen şirketlerden oluştu.
İSO İkinci 500'de yer alan ilk 50 sanayi kuruluşu şunlar oldu:
2016 2015 Kuruluş Üretimden Satışlar (Net) (TL) 1 - Modavizyon Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 242.325.507 2 - Marshall Boya ve Vernik Sanayi A.Ş. 242.182.445 3 32 Dardanel Önentaş Gıda Sanayi A.Ş. 241.566.926 4 - Arcelormittal Ambalaj Çeliği San. ve Tic. A.Ş. 241.327.693 5 - Poyraz Poyraz Fındık Entegre San. ve Tic. A.Ş. 241.283.448 6 119 Kaltun Madencilik Sanayi Nakliye ve Akaryakıt Ticaret A.Ş. 240.831.031 7 151 Greif FPS Turkey Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 240.820.387 8 246 Eti Elektrometalurji A.Ş. 239.214.461 9 17 Mar Tüketim Maddeleri İhr. İth. San. ve Tic. A.Ş. 238.874.923 10 - ORMA Orman Mahsulleri İntegre San. ve Tic. A.Ş. 238.856.556 11 13 Altaş Yağ Su ve Tarım Ürünleri Gıda İnşaat Otomotiv Nakliyat San. ve Tic. A.Ş. 238.547.340 12 - - - 13 67 ÇİMTAŞ Çelik İmalat Montaj ve Tesisat A.Ş. 236.540.483 14 15 Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş. 236.320.439 15 - Aster Tekstil San. ve Dış Tic. A.Ş. 235.884.874 16 - Gürsoy Tarımsal Ürünler Gıda San. ve Tic. A.Ş. 234.891.917 17 87 Gizem Seramik Frit ve Glazür San. ve Tic. A.Ş. 234.851.834 18 + Sançim Bilecik Çimento Madencilik Beton San. ve Tic. A.Ş. 234.432.482 19 14 Bekaert Kartepe Çelik Kord San. ve Tic. A.Ş. 234.054.822 20 54 Mioro Hediyelik Eşya San. ve Tic. A.Ş. 234.019.497 21 - Altınyıldız Tekstil ve Konfeksiyon A.Ş. 232.963.945 22 1 Emas Makina Sanayi A.Ş. 232.396.461 23 51 Oğuz Gıda San. ve Tic. A.Ş. 232.313.683 24 23 Yurtbay Seramik San. ve Tic. A.Ş. 231.170.581 25 70 OPSAN Orijinal Sac Parça San. ve Tic. A.Ş. 230.324.715 26 195 Karel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. 230.005.507 27 81 Kasar ve Dual Tekstil Sanayii A.Ş. 229.359.608 28 94 Vefa Prefabrike Yapılar San. Tic. A.Ş. 229.067.632 29 75 Bilkont Dış Ticaret ve Tekstil Sanayi A.Ş. 228.969.224 30 7 Çağ Çelik Demir ve Çelik Endüstri A.Ş. 228.693.900 31 28 Ermaksan Makina San. ve Tic. A.Ş. 228.494.910 32 - Assan Panel San. ve Tic. A.Ş. 227.910.093 33 + Ayhanlar Yol Asfaltlama San. ve Tic. A.Ş. 227.788.326 34 104 Pilenpak Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 227.582.986 35 22 Mes Yağ ve Gıda San. ve Tic. A.Ş. 227.472.157 36 19 Ve-Ge Hassas Kağıt ve Yapıştırıcı Bant San. ve Tic. A.Ş. 227.171.899 37 277 Ulusoy Elektrik İmalat Taahhüt ve Ticaret A.Ş. 226.408.060 38 77 Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. 226.129.401 39 - BATIÇİM Batı Anadolu Çimento Sanayii A.Ş. 226.017.033 40 40 Kalibre Boru San. ve Tic. A.Ş. 225.557.169 41 71 GRANİSER Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş. 225.407.938 42 97 Uşak Seramik Sanayi A.Ş. 225.239.110 43 233 Özerdem Mensucat San. ve Tic. A.Ş. 224.405.632 44 69 Erbak-Uludağ İçecek San. ve Tic. A.Ş. 224.402.929 45 35 Bursa Çimento Fabrikası A.Ş. 224.222.538 46 + Söke Değirmencilik San. ve Tic. A.Ş. 224.027.495 47 91 Magnesit A.Ş. 222.986.423 48 - Sarılar Dış Ticaret Ltd. Şti. 222.337.662 49 55 Uğur Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş. 222.177.589 50 125 Mondi Kale Nobel Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 221.902.136(sürecek)