Ankara
Cumhuriyet'in ilanının ardından Türkiye, denizcilik alanında devrim niteliğinde düzenlemeler yaparken elleçlenen yük miktarı yıllık 542 milyon tonu geçti.
Anadolu Ajansının (AA) Cumhuriyet'in 100. yılı nedeniyle hazırladığı dosya haberler kapsamında AA muhabirinin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından edindiği bilgiye göre, Türk denizcilik tarihinde Osmanlı dönemi önemli bir yere sahip bulunuyor.
Buharlı makinelerin icadıyla endüstri devrimi başlarken denizcilik de farklı boyuta taşındı. Yeni sistemlerin gemilerde kullanılmaya başlamasıyla gemiler kış aylarında da seyir kabiliyetine kavuştu.
Osmanlı denizciliği de 1820'lerin sonunda bu teknolojiyle tanıştı ve 1840'tan itibaren gemilerde söz teknolojilerin kullanımı yaygınlaştı. Gemilerin savaşın yanı sıra ticari alanda da kullanımı ön plana çıkmaya başladı.
Cumhuriyet dönemine gelindiğinde, denizcilik alanında faaliyetlerin az olduğu görülerek yeni bir bakış açısıyla faaliyetlerin artması yönünde çalışmalara hız verildi.
Bu kapsamda, 1927 sonu itibarıyla yalnızca Seyr-i Sefain İdaresine ait gemilerin ağırlığı 64 bin tonu geçti ve 1923 filosunun neredeyse 3 katına ulaşıldı. Yolcu taşımacılığı hizmetleri de zenginleştirildi, 1932'de toplam 179 bin ton olan Türkiye filosu 1938'de 250 bin tonu aştı.
Tatvan ile Van arasında vagon taşımacılığı sistemi kuruldu. Tatvan'da tersane açıldı ve bölgedeki denizcilik faaliyetleri artırıldı. 1950 yılı itibarıyla 18 grostondan büyük gemi sayısı 2 bin 197 oldu, toplam kapasite 534 bin 876 tona yükseldi.
Denizcilik alanındaki ihtiyaçlar ve kabiliyetlerin artırılması için 1 Mart 1952'de Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı kuruldu. Burada yük ve yolcu taşımacılığının kapasitesinin artırılması, liman ve tesislerin geliştirilmesi hedeflendi.
Denizcilik Bankasının çabalarıyla da artan denizcilik faaliyetleri, 1980'li yıllarda ivme kazandı. Limanların işletme hakkının Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) tarafından özel sektöre verilmesiyle doğan rekabet ortamı, limancılık faaliyetlerinin de gelişimini sağladı.
Denizcilik, yük ve yolcu taşımacılığında Cumhuriyet'in kurulduğu 1923'ten itibaren çok büyük bir büyüme gerçekleştirdi. Seyr-i Sefain İdaresinin taşıdığı yük 1923'te 53 bin 869 ton iken bugün sadece Ekim 2023 itibarıyla 392 milyon tonu geçti. Denizcilik sektöründe 2022'de elleçlenen yıllık yük miktarı ise 542 milyon tonu aştı.
Denizcilikte son 20 yıllık atılımlar
Gerek Osmanlı zamanında başlayan denizcilik alanındaki çalışmalar, gerek Türkiye Cumhuriyeti tarafından geliştirilen denizcilik sektörü, son 20 yılda büyük atılımlar yaptı. Sektörde sadece 2022 yılı cirosu 531 milyar lirayı aştı.
Bu dönemde liman tesis sayısı 149'dan 217'ye çıktı. 2002 yılında 37 olan tersane sayısı 84'e ulaştı. Ayrıca 156 tekne imal yeri, 25 adet çekek yeri ve 23 gemi geri dönüşüm tesisi bulunuyor. Türk sahipli deniz ticaret filosu 2002'den bu yana 4,4 kat artarak 39 milyon detveyti geçti. 2004'te hizmete başlayan Türk Boğazları Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi, teknoloji ve ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirildi. ASELSAN tarafından üretilen, radar, elektro-optik kamera ve radar yön bulucu sistemleri entegre edilerek yerli üretim oranı azami seviyeye çıkarıldı.
Ülke Paris MoU'da beyaz bayrak listesinde yer alma hedefini 2008'de gerçekleştirdi. 2021'de ise Türk bayraklı gemilere gerçekleştirilen 193 denetimde sadece 1 Türk bayraklı gemi tutuldu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com