?>

Türk bilim insanları bibere acılığı veren geni "susturdu"

Türk bilim insanları, geleneksel yetiştirme tekniklerine kıyasla daha hızlı ve etkili bir yöntem olarak kabul edilen gen düzenleme yöntemi CRISPR/Cas9 ile biberde diğer özellikleri koruyup sadece acılığın kaynağı geni susturdu.

Teknoloji - 5 ay önce

İzmir

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Bitki Bilimi ve Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde, acı biberin mide rahatsızlıklarına yol açabileceği düşüncesiyle biberde acılığa neden olan "genin susturulması"na yönelik çalışma başlatıldı.

İYTE Moleküler Biyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar danışmanlığında yürütülen "Biberde Kapsaisin Sentaz Geni İçin CRISPR/Cas9 Sistemiyle Genom Düzenleme" ve "Biberde Kapsaisin Sentaz Geni (Pun1) Ekzon1 ve Ekzon2 Bölgeleri İçin gRNA'ların Geliştirilmesi" başlıklı çalışmalar yaklaşık 3 yıl devam etti.

Proje, TÜBİTAK tarafından da desteklendi. Çalışmada, CRISPR/Cas9 genom düzenleme teknolojisi kullanılarak biberdeki acılığı susturup diğer aromatik özellikleri koruyup yeni bir tatlı biber çeşidi oluşturmak hedeflendi.

Çalışmalarda biberde ısıdan sorumlu "Pun1" geninin genomu yeniden düzenlenerek ürünün acılık özelliği yok edildi.

Prof. Dr. Sami Doğanlar, AA muhabirine, gen susturmanın normal gelişim ve farklılaşma sırasında belirli hücre tiplerinde veya dokularda ürünlerine ihtiyaç duyulmayan genleri bastırmak için kullanılan bir teknik olduğunu söyledi.

Biberin Türkiye'nin tarımsal üretiminde önemli bir rol oynadığını ancak geleneksel ıslah yöntemlerinin çeşitli zorlukları beraberinde getirdiğini belirten Doğanlar, bundan yola çıkarak projeyi geliştirmeye karar verdiklerini ifade etti.

CRISPR/Cas9 genom düzenleme sisteminin biber ıslah çabalarında "yeni bir çağ açtığını" vurgulayan Doğanlar, bu teknolojinin yalnızca ürün geliştirme süreçlerini hızlandırmakla kalmadığını, aynı zamanda daha yüksek verim ve ürün kalitesi özelliklerini daha etkili bir şekilde aktarılmasını sağladığını anlattı.

Üzerinde çalıştıkları bu sistemin başarılı olması durumunda Türkiye'nin biber endüstrisinde daha da önemli bir konuma ulaşılabileceğini dile getiren Doğanlar, şunları kaydetti:

"Projemizde bibere acılık sağlayan geni susturmayı amaçladık çünkü hastanelere gittiğiniz zaman gastroenteroloji servislerinde mide problemi yaşayan çok sayıda insan var. Artık acı biberden ziyade tatlı biberin tüketilmesi tercih edilen bir durum ama tatlı biberin kalite özellikleri ve aromasıyla ıslah etmek çok zor çünkü tatlı biberler genellikle acı biberden türetiliyor. Acı biberde acılık geni uzaklaştırıldığı zaman diğer tat ve aroma genleri de uzaklaştırılıyor. Dolayısıyla şu andaki mevcut tatlı biberi yediğinizde çok tat alamıyorsunuz. Acı olan biberi bütün aroma, agronomik ve verim özelliklerini muhafaza ederek tatlı hale getirmeye çalıştık. Bunu kullanırken dünyada son 10 yılda çok popüler olan genom düzenleme teknolojilerini kullandık. Yani biberde acılık genini susturduk. Şu anda projemiz tamamlanmış durumda. Elde ettiğimiz biberleri fenotip olarak tadına baktık, diziledik ve mutasyonu dizi olarak da gördük. Artık sadece bu mevcut bitkilerin tohum vermesini bekliyoruz."

Prof. Dr. Sami Doğanlar, kısa süre içinde bu çalışmanın meyvelerini görmeyi amaçladıklarını dile getirdi.

Projede yer alan bilim insanlarından Öğretim Görevlisi Dr. Hatice Şelale Yıldız ise "Yaptığımız DNA dizileme çalışmalarında hedef genimizde değişiklik olduğunu yani dizisinin değiştiğini tespit ettik. Yani hem agromorfolojik olarak hem de genetik olarak bu değişikliği gözlemlemiş olduk." şeklinde konuştu.

CRISPR teknolojisi

Canlıların DNA'larında hedefli ve hassas değişiklikler yapmasına imkan sağlayan bir gen düzenleme yöntemi olarak tanımlanan CRISPR/Cas9, ilaç, tarım, sanayi, halk sağlığı gibi birçok alanda kullanılıyor.

Kaynak: AA

dikGAZETE.com
Haftanın Öne Çıkanları

Fransız kolonisi Yeni Kaledonya'da ölenlerin sayısı 8'e yükseldi

2024-06-08 11:32 - Dünya

6. Etnospor Festivali'nde Gazze ve Doğu Türkistan unutulmadı

2024-06-07 18:42 - Spor

Yozgat'ta sağanak ve dolu etkili oldu

2024-06-07 23:58 - Asayiş

Zelenski’nin Avrupa'nın en büyük kumarhanelerinden birini satın aldığı iddia ediliyor!

2024-06-04 22:52 - Özel Haber

İran'da cumhurbaşkanı seçimine adaylık başvurusu yapanları değerlendiren Konsey, 6 isme onay verdi

2024-06-09 15:08 - Dünya

Yaşam Alanında Kalkınma... Kırsal Bölge Yatırımlarında Yaşam Ayavefe'nin Katkıları

2024-06-06 10:56 - İnsan&Hayat

Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Bayraktaroğlu sınır ötesindeki üs bölgelerini inceledi

2024-06-08 10:28 - Gündem

İç Anadolu, Marmara'nın güneyi ve kuzeydoğu kesimleri için gök gürültülü sağanak uyarısı

2024-06-07 13:02 - Asayiş

İDDEF'in gönüllü doktorları Gine Bissau'da sağlık taraması yaptı

2024-06-10 14:52 - İslam-Hayat - Cemâziyelevvel 1446

Ankara’daki 7 milyar 500 milyon liralık taşınmaz ihalesinin kazanını Gamador İnşaat oldu

2024-06-05 21:13 - Ekonomi

İlgili Haberler

Amazon, yapay zeka şirketi Anthropic'e 4 milyar dolar daha yatırım yapacak

18:37 - Teknoloji

Erciyes Üniversitesinde düşük voltajlı radyasyon dedektörü üretildi

12:53 - Teknoloji

Samanyolu dışındaki bir galakside ilk kez bir yıldızın yakınlaştırılmış görüntüsü yakalandı

11:52 - Teknoloji

TeknOn ile teknolojide bu hafta (15 – 21 Kasım 2024)

18:13 - Teknoloji

Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı "QuanT" tanıtıldı

15:23 - Teknoloji

Günün Manşetleri

İsrail ordusu, Beyrut'un güneyindeki Dahiye'ye 4 hava saldırısı düzenledi

02:47 - Dünya

Bursa belediyeye ait yolcu minibüsü yandı

02:28 - Gündem

Fed: ABD'nin mali borcunun sürdürülebilirliği en önemli finansal istikrar riski olarak görülüyo

02:02 - Ekonomi

Sağlık Bakanı Memişoğlu: Bu çeteyi çökertmekle kendi kötülerimizi, çürük elmalarımızı ayıkladık

01:38 - Gündem

Gaziantep FK, RAMS Başakşehir'i konuk edecek

23:27 - Spor