Trump ile Duterte bir araya gelecek

MANİLA

ASEAN 2018 Liderler Zirvesi için Filipinler’in başkenti Manila'da bulunan ABD Başkanı Trump ile Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, bir araya gelecek.

Vietnam'daki Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi'nde ilk kez bir araya gelmelerinin ardından dün akşam ASEAN'ın 50. kuruluş yıldönümü yemeğinde yan yana oturan Trump ve Duterte arasında beklenen görüşme, Manila’daki Uluslararası Kongre Merkezi’nde gerçekleşecek.

ABD yönetimi karşıtı tavırlarıyla bilinen ve eski ABD Başkanı Barack Obama hakkında kötü ifadeler kullanan Duterte ile Trump'ın görüşmesi, zirveye dair en çok merak edilen konuların başında yer alıyor.

Geçen hafta APEC Zirvesi için Vietnam’da bulunan iki lider arasında gerçekleşen ilk görüşmenin ardından Duterte’nin Sözcüsü Harry Roque, görüşmeyi "Kısa ancak sıcak ve samimi." olarak nitelendirmişti.

Ekim 2016’da Japonya ziyareti sırasında ABD askerlerinin ülkeyi iki yıl içinde terk etmelerini isteyen Duterte ile Filipinler polisinin kullandığı Amerikan silahlarının satışını durduran Trump arasındaki görüşmede, bu iki konu dışında terörle mücadele, ortak askeri tatbikatlar, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceği ve Çin'in Güney Çin Denizi’ndeki faaliyetlerinin masada olması bekleniyor.

Duterte’nin göreve gelmesiyle başlattığı uyuşturucu operasyonlarında kullandığı yöntemi "yargısız infaz" olarak nitelendiren ve Filipinler’in insan hakları ihlalinde bulunduğu görüşünü savunan Trump'ın konuyu gündeme getirmesi bekleniyor.

Öte yandan, Duterte, yerel basına verdiği demeçte, ülkesinin iddia edildiği gibi yargısız infazda bulunmadığını, bu yüzden de konunun görüşme masasında olacağını düşünmediğini açıkladı.

Duterte'nin, uyuşturucuyla mücadele kampanyası sırasındaki "Uyuşturucu bağımlısı 3 milyon kişiyi Hitler gibi katletmekten mutluluk duyarım." açıklaması, büyük tepki çekmiş ve çizgiyi aşmakla suçlanmıştı.

Bunun üzerine ABD'de bazı Senato ve Temsilciler Meclisi üyelerinin Filipinler polisine Amerikan silahlarının satışının durdurulması çağrısı üzerine Trump da bu ülkenin sipariş ettiği 27 bin taarruz tüfeğinin satışını durdurma kararı almıştı.

Hem ABD hem de uluslararası toplumun tepkisine kulak asmayan Duterte'nin, kanlı uyuşturucu operasyonlarında 3 binden fazla kişinin şüpheli yöntemlerle öldürüldüğü tahmin ediliyor.

Bir yandan Filipinler’in uyuşturucuyla mücadelesini insan haklarına aykırı bulan ve silah satışını durduran ABD, diğer yandan havadan istihbarat, karadan da özel kuvvetleri ile terör örgütü DEAŞ'a karşı mücadelede Duterte yönetimine destek veriyor.

Bu desteğin iki ülke arasındaki gerginliğe nasıl yansıyacağı toplantı sonrasında netleşecek.

ABD, DEAŞ’ın işgal ettiği Marawi kentinin kurtarılmasında Filipinler ordusuna özel kuvvetleri ile destekte bulunmuştu.

ABD ile Filipinler arasındaki gerilimin tek kaynağı uyuşturucu operasyonlarıyla sınırlı değil. Duterte, yönetime geldikten yaklaşık 4 ay sonra her yıl ABD ile ortaklaşa yürütülen 28 askeri tatbikatın durdurulması talimatını vermişti.

Ardından ABD askerlerinin iki yıl içinde ülkeyi terk etmesini isteyen Duterte, savunma ekipmanları konusunda görüşmelerde bulunmak üzere Pekin ve Moskova'ya gitmişti.

Bunun üzerine devreye giren Trump, ABD Pasifik Ordu Komutanı Harry B. Harris'in, Filipinler Genelkurmay Başkanı Ricardo Visaya ile görüşmesini istemişti.

Harris, görüşmeden sonra ABD ile Filipinler arasındaki askeri ilişkilerde herhangi bir değişiklik yaşanmadığını ancak 2017'de yapılacak ortak tatbikatların kapsamının yeniden belirlenebileceğini açıklamıştı.

Trump, ASEAN’ın ilk gün temaslarına, Filipinler Kültür Merkezi’nde Duterte ile fotoğraf çekiminin ardından ASEAN’ın 31. Açılış Seremonisi'ne katılarak başlayacak.

Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull ile bir araya gelecek olan Trump, Uluslararası Kongre Merkezi’nde Duterte ile beklenen görüşmesini yapacak.

Trump, ABD-ASEAN Zirvesi'nin ardından Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile görüşecek.

Muhabir: Recep Şakar