İstanbul
TCMB, Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı.
Rapora göre, yıllık enflasyon enerjide görece yatay seyrederken, diğer ana gruplarda geriledi.
Aylık fiyat artışında hizmetler sektörü öne çıktı. Tüketici sepetindeki güncellemeyle hizmetler sektörünün payı artarken, ağırlık yapısındaki değişimin ocak ayı enflasyonuna etkisinin yaklaşık 0,3 puan artırıcı yönde olduğu ölçüldü.
Gıda grubu aylık fiyat artışında, ekmek ve tahıllar kalemi öncülüğünde işlenmiş gıda alt grubunun etkisi daha belirgin oldu.
Enerji grubu fiyat artışını, şebeke suyu tarifelerindeki yükselişe ek olarak, küresel enerji emtia fiyat artışının yansımaları sürükledi.
Rapora göre, temel mal enflasyonu ise ılımlı seyrini sürdürdü.
Ocak ayında ücret artışı, yönetilen/yönlendirilen fiyat ve maktu vergi güncellemelerinin etkisiyle, dönemsel fiyatlamaya tabi ve geriye doğru endeksleme davranışının yüksek olduğu kalemler öncülüğünde hizmet grubunda aylık enflasyon önemli ölçüde güçlendi.
Fiyat artışları grup geneline yayılırken, sağlık hizmetlerindeki tarife güncellemeleri neticesinde diğer hizmetler alt grubu yüksek aylık enflasyonuyla dikkati çekti. SGK Sağlık Uygulamaları Tebliği kapsamında, resmi sağlık hizmeti sunucularında ödenen muayene katılım payı tutarlarında 2017 yılından bu yana ilk defa güçlü bir artışa gidildi.
Rapora göre, düzenlemenin şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan etkilerinin olacağının not edilmesi gerekirken, son aylarda üretici fiyatlarında hakim olan ılımlı artış eğilimi ocak ayında kesintiye uğradı.
Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsim etkilerinden arındırılmış aylık artışları yükselirken, yıllık artışları gerilemeye devam etti. Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminde ilk çeyreğe özgü geçici bir yükseliş gözlendi.
Hizmet grubunun ağırlığı kira ve diğer hizmetler kalemleri öncülüğünde arttı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), hane halkı tüketim kalıplarındaki değişimleri göz önüne alarak tüketim sepeti ve ağırlık yapısını her yılın başında güncellerken, 2025 yılında gıda grubunun sepet içindeki ağırlığı değişmedi.
Hizmet grubunun ağırlığı ise kira ve diğer hizmetler kalemleri öncülüğünde 3,11 puan arttı.
Bu doğrultuda, B ve C göstergelerinin ağırlıkları 1,28'er puan yükselişle sırasıyla yüzde 74,10 ve yüzde 60,83'e ulaştı. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde; temel mal, gıda, alkol-tütün-altın, enerji ve hizmet gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 1,30, 0,60, 0,23, 0,11 ve 0,02 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, tüketici fiyatlarındaki aylık artışın önceki aya kıyasla yükseldiği gözlendi.
Aylık artışlar bir önceki aya kıyasla B'de daha belirgin olmak üzere B ve C göstergelerinde yükseliş kaydetti. Fiyat artışları B endeksini oluşturan grupların geneline yayılırken, işlenmiş gıda grubundaki artış öne çıktı.
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret etti. Hizmet fiyatları ocak ayında yüzde 10,26 ile önemli ölçüde yükselirken, grup yıllık enflasyonu ise 2,78 puan düşüş kaydederek yüzde 62,95 oldu.
Aylık fiyat artışları grup geneline yayılırken yıllık enflasyon, haberleşme ve diğer hizmetlerde yükseldi ve lokanta-otellerde daha belirgin olmak üzere diğer alt gruplarda geriledi.
Hizmetler grubu içinde diğer hizmetler grubu aylık yüzde 16,72'lik yüksek artışla öne çıkarken, bu gelişmede, geçmiş enflasyona endeksleme ve zamana bağlı fiyatlama davranışının yaygın olduğu sağlık hizmetleri, yeniden değerlemeye bağlı kalemler, iş gücü giderlerini de içeren bakım onarım kalemleri ile özel sektör eğitim hizmetlerindeki yüksek fiyat artışlarının etkileri hissedildi.
Sağlık hizmetlerinde, özel sektördeki tarife artışları yanında SGK Sağlık Uygulamaları Tebliği'ndeki (SUT) muayene katılım payı artışlarının da etkisi belirgin oldu. SUT kapsamında, resmi sağlık hizmeti sunucularında ödenen muayene katılım payı tutarlarında 2017 yılından bu yana ilk defa artışa gidilirken, bu düzenlemenin ocak ayı tüketici fiyat artışına etkisi 0,56 puan oldu.
Rapora göre, yapılan düzenlemenin ocak ayı ortasından itibaren yürürlüğe girmesi nedeniyle, şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan etkileri olacağının not edilmesi gerekiyor.
Aylık bazda kira grubu enflasyonu sözleşme yenileme oranındaki mevsimsel yükselişin etkisiyle yüzde 8,66 artarken, bu grupta yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 100,64 seviyesine geriledi. Ulaştırma hizmetleri alt grubunda aylık enflasyon (yüzde 7,89) yönetilen kalemler öncülüğünde güçlendi. Ocak ayında ücret gelişmelerinin etkisinin hissedildiği emek yoğun lokanta-otel fiyatları yüzde 6,50 artarken, haberleşme grubunda aylık fiyat artışı yüzde 2,82 ile görece sınırlı kaldı.
Ocak ayında yıllık enflasyon tüm alt gruplarda geriledi
Temel mal grubu fiyatları yüzde 0,74 ile ılımlı bir oranda artarken, grup yıllık enflasyonu 3,48 puanlık düşüşle yüzde 23,95 oldu. Ocak ayında yıllık enflasyon tüm alt gruplarda geriledi.
Dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları yüzde 2,74 oranında yükselirken, grup yıllık enflasyonu yüzde 20,05'e indi. Bu dönemde emek yoğun mobilya kalemi fiyatları yüzde 7,27 yükselirken, elektrikli ve elektriksiz ev aletleri yüzde 2,12, otomobil fiyatları yüzde 1,29 ile görece ılımlı fiyat artışları kaydetti. Mevsimsel etkilerle, giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlarda yüzde 5,46 gerileme görülürken, yıllık enflasyon 4,84 puanlık düşüşle yüzde 26,83 oldu.
Diğer temel mallarda ise fiyatlar yüzde 2,52 yükseldi. Enerji fiyatları ocak ayında yüzde 6,10 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,06 puan düşerek yüzde 43,05 oldu.
Bu gelişmede, şebeke suyundaki yükseliş (yüzde 20,30) öne çıktı.
Buna ek olarak, TL cinsi uluslararası enerji fiyat gelişmelerinin yanı sıra maktu ÖTV artışının etkisiyle akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla aylık yüzde 4,96 ve 4,05 oranlarında arttı. Alkollü içecekler ve tütün fiyatları yüzde 1,02 oranında yükselirken, bu grupta yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 34,10'a geriledi.
Alkollü içeceklerde fiyatlar otomatik maktu vergi artışını takiben yükselirken (yüzde 12,77), tütün ürünlerinde söz konusu vergi artışına rağmen fiyat değişikliği olmadı.
Ocak ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 3,86 artarken, yıllık enflasyon 1,82 puan gerileyerek yüzde 41,76 oldu.
Yıllık enflasyon, işlenmiş gıda grubunda 1,77 puan yükselerek yüzde 39,44 oranında gerçekleşirken, işlenmemiş gıdada 6,12 puan düşüşle yüzde 44,17 oldu.
Ocak ayında işlenmemiş gıda fiyatları yüzde 2,66 yükseldi ve bu gelişmede taze meyve ve sebze (yüzde 3,41) ile kırmızı et (yüzde 3,32) fiyatları etkili oldu.
İşlenmiş gıda grubu fiyatları ise ocak ayında yüzde 4,92 arttı. Bu alt grupta, ekmek ve tahıllar (yüzde 8,08) ile süt ve süt ürünleri öne çıkan alt kalemler oldu. Yurt içi üretici fiyatları ocak ayında yüzde 3,06 arttı ve yıllık enflasyon 1,32 puan düşerek yüzde 27,20'ye geriledi.
Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıklı, dayanıksız tüketim malı ve sermaye malı gruplarındaki fiyat artışı sırasıyla yüzde 6,39, yüzde 4,45 ve yüzde 3,25 olurken, enerji ve ara malları fiyatlarında ise sırasıyla yüzde 2,27 ve yüzde 1,81 ile nispeten daha ılımlı bir artış kaydedildi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com