Tarım sektörü, projeler, yeni yatırımlar ve desteklerle büyümeye devam ediyor

ANKARA(AA) - AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, son yıllarda dünyanın gündeminde üst sıralarda yer alan tarım sektöründe, Türkiye'de birçok proje hayata geçirildi.

Bakanlığın tarım, hayvancılık, su ve orman gibi alanlardaki destek programları politikalarına kaynak oluşturacak bütçesi 2018'de 36 milyar 555 milyon lira, 2019'da 33 milyar 743 milyon lira ve 2020'de 40 milyar 302 milyon lira olarak gerçekleşmişti. Bu yıl için de söz konusu bütçe 51 milyar 518 milyon lirayı buldu.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yarın görüşülecek "2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi"nde, Bakanlığın 2022 bütçesi 64 milyar 653 milyon lirayı buldu. Böylece, son 5 yılda Bakanlık bütçesi 1,7 katına çıkmış oldu.

2022 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'nde tarımsal destekleme ödemeleri için 25 milyar 834 milyon lira, görevlendirme giderlerine 23 milyar 344 milyon lira ödenek öngörüldü. Bu ödenekten 4 milyar 31 milyon lira, KİT görevlendirme giderleri için ayrıldı.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle gıda arz tedarikinde sıkıntı yaşanmaması için tarımsal destekleme ödemelerine hız verildi.

Tarım ve Orman Bakanlığının, Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri içerisinde Tarımsal Destekleme Ödemeleri'ne ayrılan bütçe, 2002'de 1 milyar 868 milyon lira iken, 2021'de 22 milyar liraya yükseldi.

Tarımsal destekleme bütçesi 2022 yılı için 2021'e göre yüzde 12,5 artırılarak 22,97 milyar liradan 25,83 milyar liraya çıktı.

Destekleme bütçesinden en yüksek payı 7 milyar 620 milyon lirayla hayvancılık aldı. Hayvancılığı, mazot ve gübre desteklerinin de içinde bulunduğu 7 milyar 300 milyon liralık alan bazlı tarımsal destek ödemeleri, 5 milyar 475 milyon lirayla fark ödemeleri ve 1 milyar 924 milyon lirayla tarım sigortası destekleme hizmetleri izledi.

Öte yandan su ürünlerinde, kayıt dışılığın önlenmesi ve verimliliğin artırılmasına yönelik destekleme uygulamalarına devam ediliyor.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında teklif edilen projelerde, soğuk hava deposu yatırımlarına destek verilecek. Ayrıca gelecek yıl için tarımsal desteklerden 1 milyar liralık bütçe, belirli ürünlerde verim kaybı yaşayan üreticiler için ayrıldı.

İklim krizi ve kuraklık sebebiyle gelecek nesillerin su kıtlığı çekmemesi ve tarımda gereksiz tüketimin önüne geçilmesi adına yatırımlar için ayrılan bütçede artışa gidildi.

Devlet ve Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü için gelecek yıl bütçesinden 25 milyar 19 milyon 700 bin lira ayrıldı. Bu kurumun bütçesindeki artış oranı 33,6 olarak gerçekleşti.

DSİ Genel Müdürlüğü Yatırım Programı'ndaki büyük su işi projelerinden; depolaması tamamlanmış veya depolamasız su iletim tesisleri, inşaatı bitmiş veya devam eden cazibeyle (su kotunun sulanacak araziden yüksek olduğu yerlerde suyun potansiyel enerjisiyle iletilen sistem) sulama yapılacaklar öncelikli olacak.

Son 19 yılda su alanında toplam 284 milyar liralık yatırımla 8 bin 696 tesis hizmete alındı. Cumhuriyet tarihinde yapılanın 2 katından fazla olan 600 baraj da bu sürede tamamlandı.

Tarımsal üretimde su tasarrufu sağlayan modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması hedefliyle toplam 1,1 milyon hektar alanda damla ve yağmurlama sulama sistemi kuruldu.

2020'de tarım ve gıda ürünlerindeki ithalat, önceki yıla göre yüzde 4 artarak yaklaşık 14,5 milyar dolar, ihracat da yüzde 5,4 artarak 18,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Sektör, salgına rağmen 2020'nin tüm çeyreklerinde büyüdü. Bitkisel üretim miktarı 124 milyon tona, büyükbaş hayvan varlığı 18,6 milyona, küçükbaş hayvan varlığı 55,1 milyona yükseldi.

Geçen yıl, 2019'a göre yüzde 5,9 büyüyen tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründeki büyüme trendi, bu yılın ilk çeyreğinde 2020'nin aynı dönemine kıyasla yüzde 8,7 artışla sürdü. Nisan-haziran döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 2,3 büyüyen sektör, böylece 12 çeyrek üst üste büyüme başarısı gösterdi.

İktisadi faaliyet kolları içinde tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü hacim olarak da yılın ikinci çeyreğinde 18 milyar 833 milyon liradan 19 milyar 261 milyon liraya yükseldi.

Son 19 yılda önceki 57 yılda yapılan ağaçlandırmanın 1,5 katı olan 5,5 milyar fidan, toprakla buluşturuldu. Türkiye, ağaçlandırma çalışmalarında Avrupa'da 1'inci, dünyada 4'üncü sırada yer aldı. 2023 sonuna kadar 7 milyar fidanın toprakla buluşturulması hedefleniyor.

Bu dönemde, orman alanı 2 milyon hektar artırılarak 22,9 milyon hektara çıkarıldı. Bunun neredeyse dörtte biri, son 3 yılda yapıldı. Dünya orman varlığı sıralamasında 2015'te 46. sıradaki Türkiye, 2020'de 27. sıraya yükseldi.

Türkiye'de orman yangınlarıyla mücadele kapsamında 39 helikopter ve 3 amfibik uçak kullanılıyor. Filodaki hava ve kara gücünü artırmak için hazırlık yapılıyor. Gelecek yıl en az 5 yangın söndürme uçağı kiralanması gündemde iken, helikopter sayısının da 50'ye çıkarılması planlanıyor.

Bakanlık, 60 araştırma enstitüsü ve bünyesinde çalışan 2000'den fazla araştırmacı ile Ar-Ge alanında başarılı çalışmalara imza atıyor. Ar-Ge projelerine sağlanan destekler kapsamında, 2007-2020 döneminde toplam 95,3 milyon lira ödendi.

"Türkiye'nin ilk yerli ve milli tarla sınıfı" diye anılan 105 beygir gücünde, 4 teker tahrikli manevra ve dümenleme kabiliyeti sınıfındaki traktörlere göre iyileştirilmiş Milli Elektrikli Traktör prototipi üretildi ve 20 adet için üretime geçildi. 2022'de de seri üretime geçilmesi hedefleniyor.

2020'de gen bankalarında 1525 ata tohumu koruma altına alındı. Bitkisel üretimde ıslah çalışmaları ile 109 adet yüzde yüz yerli ve milli çeşit üretime kazandırıldı.

Her bir vatandaşın temiz suya erişiminin sağlanması, su kaynaklarının korunması ve suyun geleceğe taşınabilmesi adına 1. Su Şurası gerçekleştirildi. Şurada; su tasarrufu, suyun sürdürülebilir etkin ve verimli kullanımı, su kaynakların korunması gibi stratejiler belirlendi. Yapılan çalışmaların ardından 28 maddelik sonuç bildirgesi yayımlandı.

Ayrıca şura kapsamında yürütülen çalışmalarla "Su Kanunu" çıkartılması için hazırlıklar tamamlandı.

İklim Değişikliği Sürecinde Orman Yangınları Çalıştayı'nda da 9 ana başlık belirlendi. Bu başlıklar arasında yangın öncesi eğitim, mevcut alanların nasıl korunacağı, iklim değişikliği ve küresel ısınma, yangın süresince akut durumlarda insan, diğer canlılar, korunan alanlar, meskun mahal ve sanayi tesislerinin korunması ve yanan alanların yeniden orman haline getirilmesi gibi konular yer aldı.

Türkiye'deki tarımsal yatırımlara yön vermek ve yarının tarımını planlamak üzere "Tarımın Geleceği, Geleceğin Tarımı Platformu" kurulmuş ve il/ürün bazında yatırım rehberleri hazırlandı.

Tarım Orman Akademisi ile çiftçilere her alanda uzaktan eğitim desteği sağlandı. Bakanlığın çiftçi, vatandaş ve firmalara yönelik tüm işlemlerini tek çatı altında toplayan ve online bir sistem olan "E-Tarım Portalı" hizmete açıldı.

Gıda güvenirliğini sağlamak amacıyla yapılan yasal düzenlemelerle taklit ve tağşişte cezalar artırıldı. Çocukların beslenme güvenliği için Okul Gıdası Logosu uygulaması, "Gıdanı Koru Sofrana Sahip Çık" kampanyası ile gıda kayıplarına karşı seferberlik başlatıldı.

Tüketiciye, güvenilir olmayan gıdanın sunulmasını engellemek için Bakanlık gıda denetim görevlileri, yıl boyu denetimlerini sürdürüyor.