Tarihe tanıklık eden matbaa makinesi orijinalliğini koruyor

SİVAS - Serhat Zafer

Sivas Kongresi'nde alınan kararla Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün direktifi üzerine "Milli Mücadele Hareketi"nin sesi olarak yayın hayatına başlayan "İrade-i Milliye" gazetesinin basıldığı matbaa makinesi, Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi'nde orijinal haliyle ziyaretçileri tarihte yolculuğa çıkarıyor.

Kongrede alınan kararla 14 Eylül 1919'da Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan ve Vilayet Matbaası'nda basılarak Milli Mücadele Hareketi'nin sesi olan İrade-i Milliye gazetesinin nüshalarının basımının yapıldığı matbaa makinesi, müzenin giriş katındaki odada yer alıyor.

Müzeyi gezenler, merakla inceledikleri matbaa makinesi önünde fotoğraf çektiriyor.

Sivas Valisi Davut Gül, AA muhabirine, milli mücadelenin topyekün bir mücadele olduğunu ve bunun basın, vatandaş ve asker boyutuyla her anlamda birlikte yürütüldüğünü söyledi.

O dönemde de İrade-i Milliye gazetesinin önemli bir görev üstlendiğine işaret eden Gül, "Müzemizdeki makine, gazeteyi basan orijinal makine ve günümüze kadar ulaşmış." dedi.

Matbaa makinesinin son sahibinin Sivas Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Fikret Ünsal olduğunu ve yapılan girişimler sonucu müzeye kazandırıldığını dile getiren Gül, "Makine halan çalışıyor. Sivas Kongre Müzesi'nde bir zenginlik var ama en önemli zenginliklerinden bir tanesi İrade-i Milliye gazetesini basan orijinal makinenin burada olması. O tarihteki makineleri çok az yerde görebilirsiniz. Dolayısıyla bu da bizim değerimiz." diye konuştu.

Vali Gül, İrade-i Milliye gazetesinin basıldığı orijinal matbaa makinesini bugüne kadar muhafaza edenlere ve müzeye kazandıran Ünsal'a teşekkür ederek, "İnanın bu olmasa çok eksikliğini hissederdik. Sonuçta taş binaya ruh veren içerisindeki materyaller. Orijinalse daha ayrı bir ruh veriyor, dolayısıyla da önemli bir kazanım olmuş." ifadelerini kullandı.

Sivas Kongresi toplanmadan önceki günlerde gelen delegeler, milli ülkü ve hareketlerin geniş ve sürekli biçimde yayımlanması için bir gazetenin çıkarılması gereği üzerinde durdu. Kongrenin 10 Eylül'deki toplantısında alınan kararla "İrade-i Milliye" adıyla bir gazete çıkarılması kararlaştırıldı. Bu gazetenin sorumlu yöneticiliği için siyasi kuruluşlarla ilişkisi olmayan bir isim arayışına girişildi. Sivaslı bir genç olan Selahattin (Ulusalerk) bu işle görevlendirildi. Gazetenin ilk sayısı 14 Eylül 1919 günü yayımlandı.

İrade-i Milliye, Heyet-i Temsiliye adına yayım yapmak için kurulan ilk milli mücadele gazetesi oldu. Gazetenin ilk beş sayısında çıkan yazılar, Mustafa Kemal Paşa tarafından yazıldı, İsmail Hami (Danişment) tarafından gazeteye ismi kullanılmadan aktarıldı.

İlk sayısında gazetenin çıkış amacı, "Milli hareketin halka ve dünyaya duyurulması" olarak açıklandı. Gazete, o günün şartlarında binbir güçlükle çıkarılıp dağıtıldı. Şimdiki valilik binasının güneydoğusunda bulunan binada, Vilayet Basımevi'nde baskısı yapıldı. Heyet-i Temsiliye'nin Sivas’tan ayrıldığı güne kadar (14 Eylül-18 Aralık 1919) 19 sayı yayımlandı.

İrade-i Milliye gazetesinin ilk 40 sayısı daha sonra beş sayı daha eklenerek Sivas Belediyesi tarafından aslı ve yeni Türk harfleriyle defalarca basılıp, araştırmacıların hizmetine sunuldu.

Kaynak: AA