ANKARA - Dildar Baykan
Türkiye'den Japonya'ya, Mısır'dan Avustralya'ya birçok ülke, 6 saniyede 1 kişinin, yılda 6 milyon kişinin hayatını kaybetmesine neden olan sigara tüketiminin sınırlandırılması için çeşitli yasal düzenlemeler uyguluyor.
Tütünle mücadele kapsamında 1987'de 9 Şubat'ı "Dünya Sigarayı Bırakma Günü" kabul eden Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada her 6 saniyede bir kişi, yılda yaklaşık 6 milyon kişi, sigara nedeniyle hayatını kaybediyor. DSÖ, sigara tüketiminin sınırlandırılmaması durumunda bu sayının 2030'da 8 milyona yükseleceği uyarısında bulunuyor.
Dünya genelinde 15 yaş üstü 1,1 milyar sigara tiryakisi bulunduğu sanılıyor. Sigara tiryakilerinin yüzde 80'i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütünün (OECD) 2015 sağlık verileri raporuna göre, Yunanistan yüzde 39 ile dünyada yetişkinler arasında sigara tüketiminde ilk sırada geliyor. Yunanistan'ı yüzde 38'le Endonezya ve yüzde 34'le Letonya takip ediyor.
Türkiye ise yüzde 23,8 sigara kullanım oranıyla 11. sırada yer alıyor. Türkiye'de bu oran 2000'de yüzde 32'ydi.
Sigara tüketiminin dünya ekonomisine maliyeti ise yılda 1 trilyon dolar.
Birçok ülke, sigara tüketiminin sınırlandırılması için dumansız hava sahası, tütün ürünlerinin paketlerinden renkli logo ve marka tasarımlarının kaldırılması, sigara paketlerinde tütün kullanımının zararlarıyla ilgili uyarı ve resimlerin yer alması gibi uygulamalarda bulunuyor.
"2015 Küresel Tütün Salgını" raporuna göre, Türkiye, DSÖ'nün sigara tüketiminin azaltılması için belirlenen düzenlemeleri en üst seviyede yerine getiren 6. ülke. Listenin ilk beşinde Brezilya, İran, Madagaskar, Yeni Zelanda ve Panama yer alıyor.
Sigaradan en çok ölümün olduğu Çin'de tütünle mücadele
DSÖ verilerine göre, 300 milyondan fazla Çinli tütün ürünleri kullanıyor. Yaklaşık 1,35 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi Çin'de, sigaranın neden olduğu hastalıklar yüzünden her yıl 1,3 milyon kişi hayatını kaybediyor. Bu sayı, tüm dünyada sigaradan ölenlerin üçte birini oluşturuyor.
İlk sigara içme yasağı İrlanda'dan
İrlanda, 2004'te sigara içme yasağını başlatan ilk Avrupa ülkesi oldu.
Publarıyla ünlü ülkede lokanta ve barlar dahil kamuya açık tüm kapalı mekanlarda sigara içmenin cezası 2 bin 157 poundu (10 bin TL) bulabiliyor.
Birleşik Krallık'ta İrlanda'nın ardından 2006'da İskoçya da sigara yasağını başlattı.
İngiltere'de dumansız hava sahası uygulaması 2008'de başladı. İngiltere, sigara yasağını cezasıyla uygulayan ülkelerden biri olarak biliniyor.
Türkmenistan'da sokaklar dahil kamuya açık tüm alanlarda sigara yasağı 2000 yılında uygulanmaya başladı.
Dünyada sigarayı en pahalı satan ülkelerin başında gelen Avustralya'da en ucuz bir paket sigara (20'lik paket) 17 Avustralya doları (yaklaşık 48 TL) en pahalısı ise (50'lik paket) 45 Avustralya doları (yaklaşık 128 TL).
dikGAZETE.com