Şehirlerin sorunlarına 'akıllı' çözüm

BERLİN - Bahattin Gönültaş

Birleşmiş Milletler’e (BM) göre, bugün dünya nüfusunun yüzde 55’i şehirlerde yaşıyor ve bu oran gelecek 30 yılda yüzde 68’e yükselecek. Başka bir ifadeyle şehirli nüfusuna 2,5 milyar kişi daha eklenecek.

Akıllı şehirlerde amaç, gelişen ve yenilenen bilgi ve iletişim teknolojilerinin kentsel hizmetlerde merkeze alınması olarak ifade edilirken, 2025 yılına kadar akıllı şehirler sayesinde gelişecek işlerin pazar değeri ise 3,3 trilyon dolar olarak tahmin ediliyor.

Akıllı teknolojilerle donatılan şehirler, kaynakları etkin ve daha akıllıca kullanılmasını sağlarken maliyet ve enerji tasarrufu yapılmasına, hizmet sunumu ve yaşam kalitesinin geliştirilmesine ve çevre kirliliğinin azaltılmasına katkı yapıyor.

Mckinsey Küresel Enstitüsü’nun "Akıllı şehirler: Daha yaşanabilir bir gelecek için dijital çözümler" adlı araştırmasına göre, güvenlik, sağlık, hareketlilik, enerji, su, ekonomik kalkınma ve konut, atık ve vatandaşlık hizmetleri alanındaki akıllı uygulamalar şehirleri daha sürdürebilir hayatın yaşandığı yerler haline getirecek.

Söz konusu uygulamaların hayata geçirilmesiyle, 2025'de suç oranları yüzde 30-40 düşecek, ulaşımda harcanan vakit günlük 15 ila 30 dakika arası azalacak, kişi başı günlük 25-80 litre arası su tasarruf edilecek, acil vakalara müdahale zamanı yüzde 20-35 hızlı olacak ve vatandaşların yaşam masrafları yüzde 1-3 azalacak, sağlık hizmetleri için harcanan vakitten yüzde 45-65 tasarruf sağlanacak, dizel araçlardaki egzoz emisyon oranı yüzde 8-15 arası düşecek ve hızlı müdahale ile 5 milyonluk bir şehirde yılda 30 ile 300 kişinin hayatı kurtarılacak.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, gelecek 10 yılda güvenlik, sağlık, hareketlilik, enerji, su, ekonomik kalkınma ve konut, atık ve vatandaşlık hizmetleri konusunda geliştirilecek akıllı uygulamalar ön plana çıkacak.

Akıllı teknolojilerle donatılan şehirlerde yaşayanların güvenlikleri artarken, polisin acil durumda müdahalesi hızlanacak. Gelecekte, teknoloji ile şehirlerin gerçek zamanlı suç haritasının çıkarılması, caddelerin anlık akıllı olarak izlenmesi ve birbirine bağlı güvenlik sistemleriyle kitle yönetiminin daha da yaygınlaşması bekleniyor.

Teletıp, uzaktan hasta izleme, giyilebilir teknolojiler, ilk yardım uyarıları, gerçek zamanlı hava kalitesi bilgisi, bulaşıcı hastalık gözetimi, veriye dayalı halk sağlığı, anne ve çocuk sağlığı uygulamaları daha da ön plana çıkacak. Geliştirilecek daha fazla "akıllı" uygulamalarla şehirlerde yaşayanlara verilecek sağlık hizmetlerinin kalitesi artırılacak.

Nüfus artışının bir sonucu olarak gelecek yıllarda 2,5 milyar insan daha şehirlerde yaşamasıyla, ulaşım sistemleri sorun olmaya devam edecek. Fakat, ulaşımın "akıllı" teknolojilerle donatılmasıyla, trafikte kaybedilen zaman, yakıt tüketimi ve karbon salımı düşecek.

Akıllı teknolojilerin sunduğu gerçek zamanlı toplu taşıma bilgisi, dijital olarak toplu taşıma ücreti ödeme, otonom araçlar, ulaşım altyapısının bakımını gözeten uygulamalar, akıllı trafik sinyalleri, akıllı park, araç paylaşımı ve bisiklet paylaşımına yönelik uygulamalar şehirlerin hareketliliğinde (mobilite) ön plana çıkacak.

Bilgi teknolojileri sayesinde şehirlerin belirli kesimlerine yerleştirilen sensörlerden toplanan hız, konum ve benzeri bilgiler, trafiğin sıkıştığı anlarda alternatif çözümler oluşturulmasına imkan verecek.

Kısaca, akıllı şehirlerde vatandaşların hareketliliği artırılacak ve şehir ekonomilerine katkı sağlayacak uygulamalar ön plana çıkacak.

Enerji kaynakları giderek azalırken, nüfusun artması ve elektrikle çalışan aletlerin çoğalması enerjiye ihtiyacı da giderek artırıyor.

Enerji tasarrufu için ev otomasyon sistemlerinin kurulması, enerji tüketimin anlık izlenmesi ve akıllı sokak lambalarının daha da ön plana çıkması beklenirken, enerji üretim merkezlerine, evlere ve iş yerlerine takılacak akıllı sayaçlar sayesinde elektrik şebekesi uçtan uca kontrol edilecek, kayıp ve kaçaklar azaltılacak. Şehirler akıllı uygulamalar ile güneş enerjisinden daha fazla yararlanacak.

Hızlı nüfus artışının yanında küresel ısınma su sıkıntısı yaşayan ülkeleri ciddi bir sorunla karşı karşıya bırakması beklenirken, akıllı şehirlerin önceliği su kaynaklarının verimli kullanılması olacak.

Akıllı şehirlerde akıllı su sistemleri, aynı akıllı enerji sistemleri gibi, nesnelerin interneti destekli sensörleri faydalanarak su sızıntısı, su kalitesi ve suyun şebeke çapında nasıl dağıtıldığına dair gerçek zamanlı veri toplanacak, akıllı sulama ile çok büyük verimlilik artışı sağlanacak, hızlı şehirleşmeden kaynaklanan talep artışı da sürdürebilir olarak yönetilecek.

Akıllı şehirler sayesinde vatandaşlar kamu ve özel hizmetlerinden daha hızlı, kolay, erişilebilir bir şekilde faydalanma imkanı bulacak. Vergi bildirimleri gibi vatandaşlık hizmetleri dijital hale gelirken, akıllı ekonomi ve akıllı yönetişim ön plana çıkacak.

Akıllı şehirlerde kamu kaynakları daha iyi kullanacak ve hizmet maliyetleri düşerken yaşam kalitesi artacak. Evlerin enerji ihtiyacını, iç ve dış sıcaklıkları hakkındaki verileri toplayıp, analiz edecek uygulamalar daha da ön plana çıkacak.

Akıllı şehirler de enerji yönetimine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (TurSEFF) Baş Mühendisi Mesut Avcı, geleceğin şehirlerinde etkili bir enerji yönetimi gerçekleştirilebilmesi için enerji tüketimlerinin yakından izlenerek doğru aksiyonların alınması gerektiğini belirtti.

Avcı, bunun da konutlardan kamu binalarına kadar tüm tüketicilerin enerji tüketimlerinin doğru ölçülmesini gerektirdiğini belirterek, “Doğru aksiyonlar, enerji verimliliklerinin artırılmasını, enerji tasarruflarının elde edilmesini ve entegre bir enerji yönetimi gerçekleştirilmesini sağlayacak.” diye konuştu.

Bugünkü enerji yönetiminde en büyük problemin enerji tüketimlerinin doğru bir şekilde ölçülmemesi olduğunu belirten Avcı, şehirlerin daha "akıllı" olmasıyla enerji tüketiminin gerçek zamanlı olarak hangi noktalarda hangi düzeyde gerçekleştiğinin bilineceğini aktardı.

Avcı, böylece etkili bir enerji yönetimi gerçekleştirilerek enerji verimliliğinin sağlanacağını ve tüketicilerin ve devletin tasarruf edeceğini belirtti.

Dünyada New York, Londra ve Paris, Boston, San Francisco, Washington DC, Seul, Tokyo, Berlin ve Amsterdam akıllı şehir uygulamalarında önde giden şehirler olarak dikkat çekerken, uzmanlar akıllı şehrin bir süreç olduğunu belirtiyor.

Almanya'nın başkenti Berlin'de akıllı şehir uygulamalarının gelişmesine katkı yapan ve Berlin Eyalet Yönetimi ve 280 özel şirketin katkısıyla oluşturulan “Berlin İş ve Teknoloji Ortaklığı Platformu”nun basın sözcüsü Lukas Breitenbach, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Berlin’de akıllı şehir konusuna bakışın bir projeden daha büyük olduğunu söyledi.

Breitenbach, bir projenin tamamlanabileceğini vurgulayarak akıllı şehir konseptinin bir projeden daha çok, gelişimle devam eden bir süreç olduğunu kaydetti.

Farklı küçük projeler ve prototiplerle Berlin'i, insanların akıllı şehirler konusunda yeni çözümleri test ettiği ve geleceğini birlikte şekillendirdiği bir canlı laboratuvara dönüştürmek istediklerini anlatan Breitenbach, "Çabalarımızın insanların şehirlerdeki hayatları ve refahı olduğunu insanlar ve hükümetlerin anlaması gerekir. Akıllı şehirler için birlikte çalışmaya davet ediyoruz.” diye konuştu.

Breitenbach, önümüzdeki aylarda Berlin’de dijital uygulamalarla yönetilen ve diğer okullara örnek olacak bir “akıllı okul” prototipini yapacaklarını bildirerek, “Akıllı bir veri merkezi ve şehirde yaşayanlar için ‘akıllı bir mesajlaşma sistemi’ oluşturacağız. Finanse edilen bu pilot projeleri normal yaşama aktaracağız ve gelecekteki akıllı şehir projeleri için yeni finansman mekanizmaları geliştireceğiz.” ifadesini kullandı.

Berlin Senatosu, 2015’de “Akıllı Şehir Stratejisi” oluşturarak, Berlin'de kaynakların verimliliğini artırmak ve şehri yenilikçi uygulamaların merkezi yapmayı hedef olarak koymuştu. IESE Cities in Motion Index’e göre 2017 yılının en akıllı şehirleri sıralamasında Berlin ilk 10 yer almıştı.

Kaynak: AA