ANKARA - Göksel Yıldırım
Helikopter, uçak, insansız hava aracı (İHA) gibi platformlara hassas konum bilgisi sağlayan Küresel Konumlandırma Sistemine (GPS) alternatif oluşturacak ve bu alandaki kritik bağımlılığı sonlandıracak milli bir çözüm geliştirildi. GPS'in zafiyetlerini ortadan kaldıran TerraFlite isimli ürünün kısa süre içinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterindeki helikopterlere takılmaya başlanması bekleniyor.
TSK ve Savunma Sanayii Müsteşarlığına sistem mühendisliği, teknik destek, proje yönetimi, teknoloji transferi, lojistik destek hizmetleri konularında hizmet veren Savunma Teknolojileri ve Mühendislik AŞ (STM), söz konusu kurumlarla yürütülen yakın çalışmayla ihtiyaçları iyi analiz edip, bunlara çözümler üretiyor.
Silahlı kuvvetler ve emniyet güçlerinin hava platformlarında konumlarını hassas şekilde bilme ihtiyacına yanıt vermek için yola çıkan STM'de görev yapan mühendisler, bu konuda yürüttükleri Ar-Ge çalışmalarını bir ürünle nihayetlendirdi.
Söz konusu araçlara ihtiyaç duyulan konum bilgisini temin eden GPS cihazları, olumsuz hava koşulları veya dışarıdan elektronik müdahalelerin etkisiyle performans kaybına uğrayabiliyor ya da kullanılamaz hale gelebiliyor. Bunun sonucunda ise hava aracının görevini yapamadığı ve hatta düştüğü durumlarla karşılaşılabiliyor.
Ürününün ilk versiyonunu helikopterler için geliştirildi
STM, bu konudaki ihtiyaca yanıt verebilmek amacıyla TÜBİTAK'ın mali desteği ve Ankara Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü'nün danışmanlığıyla 2012 yılında Ar-Ge projesi başlattı. Bu kapsamda, hava araçlarının GPS olmadan kendi konumunu bulmasına yönelik bir algoritma geliştirilip uluslararası patenti alınırken, ortaya konulan çalışma uluslararası akademik literatüre de girdi.
Söz konusu Ar-Ge projesi sonunda prototipi tamamlayan, ürünleştirme yolunda üniversite-sanayi iş birliğine yönelik maliyetleri öz kaynaklarından karşılayan STM, "TerraFlite Hava Araçları için Hassas Konum Belirleme Sistemi" ile GPS'in çalışmadığı durumlarda hava araçları için hassas konum bilgisi üretmeye yönelik son teknoloji ürününün ilk versiyonunu helikopterler için geliştirdi.
Bir harp platformu için en önemli bilgilerden birini platformun harekat sırasında her an nerede olduğunu doğru bilmesi oluşturuyor. Bu amaçla halen GPS sistemi kullanılıyor. Barış şartlarında kullanılan bu yöntemin harp koşullarında kullanılıp kullanılamayacağı ya da manipüle edilip edilmeyeceği konusunda yaşanmış örneklerden de hareketle ciddi tehdit ve zafiyetler bulunuyor.
GPS, uydu sinyallerinden yararlanarak konum tespitine olanak veriyor. Uydu sayısı arttıkça konum hassasiyeti artıyor. Ancak bu sinyaller teknolojik olanaklarla bastırılabiliyor, sinyalin içeriği değiştirilebiliyor. İlave olarak, GPS, anahtarı Türkiye'de olan milli çözümler arasında yer almıyor.
"Elektrikler kesildiğinde kullanılacak el feneri"
TerraFlite, GPS'in kullanılamadığı durumlarda hava aracı üzerindeki temel aviyonik cihazların verilerini işleyerek pozisyon ve yükseklik için hassas konum bilgisi üretiyor. GPS gibi henüz milli olmayan bir servisin özellikle kriz ve harp ortamında kasıtlı olarak kesintiye uğratılması veya hatalı pozisyon bilgisi sağlayacak şekilde aldatmaya maruz kalma tehlikelerinde devreye giren TerraFlite, pilota doğru konum bilgisi vermeye devam ediyor.
Kritik zamanlarda hayati görev üstlenecek TerraFlite için "elektrikler kesildiğinde kullanılacak el feneri" benzetmesi yapılıyor.
"Havadaki ürün rafta, karadaki yolda"
Teknolojik hazırlık seviyesinin sonuna gelen ve tamamen hazır olarak raftaki yerini alan ilk ürünün bu yıl TSK envanterindeki helikopterlere takılmaya başlanması, helikopterleri, İHA ve savaş uçaklarının izlemesi bekleniyor.
Kara araçlarına yönelik olarak da çok aktif bir faaliyet yürütülüyor. Hava araçlarına yönelik çalışmalardan elde edilen mühendislik birikimi bu alana aktarıldı. Zırhlı ve paletli araçlar için potansiyel milli işbirlikleriyle benzer bir çözüme yönelik görüşmeler yapılırken, yıl sonunda kara araçlarında kullanılabilecek bir ürünün ortaya konulması hedefleniyor.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com