"Saraybosna'nın Kalbi" olarak nitelendirilen Başçarşı Meydanı'nda bulunan tarihi caminin açılış törenine, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yanı sıra Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Sefik Dzaferovic ile Bosna Hersek İslam Birliği (Diyanet İşleri) Başkanı Husein Kavazovic katıldı.
Erdoğan, Kovaçi Şehitliği'nde Bosna Hersek'in ilk Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç'in kabrini ziyaretinin ardından "Saraybosna'nın kalbi" olarak nitelendirilen Başçarşı Meydanı'na geldi. Erdoğan burada kendisine sevgi gösterisinde bulunan vatandaşları selamladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindekiler, cuma namazını tarihi Başçarşı Camisi'nde kıldı.
Erdoğan, namazın ardından Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce kapsamlı bir restorasyondan geçirilen klasik Osmanlı dönemi camilerinden Başçarşı Camisi'nin açılışını gerçekleştirdi.
Açılışta konuşan Erdoğan, cuma namazını kıldığı Başçarşı Hoca Durak Camisi'nin Bosna Hersek ve İslam alemi için hayırlara vesile olmasını diledi.
Caminin 1527'de Saraybosna'nın merkezi olan Başçarşı meydanında Hoca Durak tarafından inşa edildiğini anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bu abidevi eser, aradan geçen 5 asırlık sürede, yangınlar, savaşlar, yıkımlar görmüştü. Camimiz en son ve ağır darbeyi 1992-1995 yıllarındaki savaş sırasında almıştı. Savaşta caminin kubbesinde, minaresinde, dış duvarları ve iç mekanında ciddi tahribat oluşmuştu." dedi.
Savaştan sonra caminin kullanıma açılabilmesi için acil ihtiyaçlara yönelik bir tamirat yapıldığını hatırlatan Erdoğan, "Saraybosna'nın sembolü olan bu eserini tekrar eski görkemine kavuşturmak amacıyla 6 sene önce harekete geçtik. 20 Mayıs 2015'te iki ülkenin Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında caminin restorasyonu için bir iş birliği protokolü imzaladık. 2017'de başlayan restorasyon çalışmasında, caminin dış beden duvarlarında, kubbesinde gerekli tamirat yapılarak, harim kubbesi ve son cemaat kubbeleri kurşun ile kaplandı." bilgisini verdi.
İç mekanda üç dönem kalem işinin tezyinat projesinin tamamlandığını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Böylece camimiz kapsamlı bir restorasyon faaliyeti sonucunda geçen sene açılışa hazır hale getirildi. Esasen caminin açılışını 21 Mart 2020'de, Miraç gecesinde yapmayı planlıyorduk. Ancak tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını nedeniyle camimizin resmi açılışını ertelemek zorunda kaldık. Bugün sizlerle birlikte, mübarek cuma gününde bu açılışı gerçekleştirmenin bahtiyarlığını yaşıyoruz.
Tevbe Suresi'nde 'Allah'ın mescitlerini, ancak Allah'a ve ahiret gününe iman eden, namazı dosdoğru kılan, zekatı veren ve Allah'tan başkasından korkmayan kimseler imar eder' buyuruyor. Rabb'ime bizlere bu güzel camiyi, aslına uygun bir şekilde, eski ihtişamına kavuşturma imkanı verdiği için sonsuz hamdüsenalar ediyoruz."
"Camilerimizi merkez edinerek her alanda kendimizi geliştirmenin yollarını aramalıyız"Camilerin, tüm insanların birliğinin sembolü, tüm Müslümanların da kardeşliğinin ve vahdetinin nişanesi olduğunu vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
"Peygamber efendimizden beri camiler ilmin, hikmetin, öğrenmenin ve öğretmenin de merkezidir. Namazlarımızı kılıp gittiğimiz mekanların ötesinde, camilerimizi merkez edinerek her alanda kendimizi geliştirmenin yollarını aramalıyız. Evlerimizin neşesi, geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızı ellerinden tutup camilerimize daha çok getirmeliyiz. Hanım kardeşlerimizin, özellikle genç kızlarımızın buralardan daha fazla faydalanmasını sağlamalıyız.
Gayri Müslim dostlarımızın buralara gönül rahatlığıyla, asla çekinmeden, korkmadan, ürkmeden gelebilmelerini temin etmeliyiz. Başçarşı Hoca Durak Camisi'nde okunacak ezanların, kılınacak namazların, edilecek duaların Allah katında kabul olmasını diliyorum. Caminin restorasyonunda emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. Namazlarıyla, zikirleriyle, dualarıyla bu eseri ihya edecek Saraybosnalı kardeşlerimizden Allah razı olsun diyorum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının ardından kurdele keserek camini açılışını gerçekleştirdi.
Kavazovic de açılışta yaptığı konuşmada, Bosna Hersekli Müslümanların, Ortodoks, Katolik ve Yahudi komşularıyla Bosna Hersek'i barış, güvenlik ve refahın hüküm sürdüğü bir devlet haline getirmek istediklerini söyledi.
Başçarşı Camisi'nin, dost ve kardeş ülke Türkiye'nin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla ibadete açıldığına işaret eden Kavazovic, "Söz konusu cami her ne kadar Saraybosna'nın en büyük camisi olmasa da şehrin en eski camilerinden biridir. Başçarşı Camisi, Gazi Hüsrev Bey ve Hünkar camileri ile birlikte Bosna Hersekli Müslümanların kimlik sembollerinden biridir." ifadelerini kullandı.
Vakıflar Genel Müdürlüğüne caminin restorasyonu dolayısıyla müteşekkir olduklarını dile getiren Kavazovic, "Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, Bosna Hersek İslam Birliğine savaşta yıkılan camilerin onarılması noktasında verdikleri destekten ötürü ülkemizdeki Müslümanlar adına canı gönülden teşekkür ediyorum. Söz konusu camiler bizim ortak geçmişimiz, ortak kimliğimiz ve ortak geleceğimizin birer parçasıdır." dedi.
Açılışa, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Şefik Caferoviç, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Hüseyin Kavazoviç, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, TRT Genel Müdürü Mehmet Zahid Sobacı ile Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy da katıldı.
Başçarşı CamisiSaraybosna'da 1527'de inşa edilen Başçarşı (Hoca Durak) Camisi, şehrin önemli sembollerinden birini teşkil ediyor. Cami girişinde, dört ayaklı üç sivri kemerin oturduğu üç kubbeli son cemaat yeri bulunurken, kuzeybatı köşesinde ise yaklaşık 35 metre uzunluğunda kireç taşından yapılmış minare yer alıyor.
Şehirde 1697'de yaşanan yangında büyük zarar gören caminin boya ve kalem işleri Mehmed Paşa Muhsinovic tarafından 1762'de yenilendi. Caminin girişinde bulunan kitabeye göre, camide 1866-1867'de onarım çalışmaları yapıldı.
Caminin kubbesi, minaresi, dış duvarları ve iç mekanının 1992-1995'teki Bosna Savaşı'nda zarar görmesi nedeniyle savaştan sonra ibadete açılabilmesi için tekrar tadilat gerçekleştirildi.
Caminin kapsamlı restorasyonu için Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Bosna Hersek İslam Birliği Saraybosna Vakıflar İdaresi arasında 2015'te protokol imzalandı. 2017 yılında başlayan restorasyon çalışmaları kapsamında, Başçarşı Camisi'nin duvarları ve kubbesi onarılırken, bahçe düzenlemesinin yanı sıra iç mekanında çeşitli onarım çalışmaları gerçekleştirildi.
Caminin 21 Mart 2020'de gerçekleştirilmesi planlanan açılışı yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle ertelenmişti.