İSTANBUL (AA) - Sanko Okulları öğrencileri, koronavirüs (Kovid-19) hastalığından şüphelenilen durumlarda kişilerin hastanelere giderek PCR veya antikor testi yaptırmadan önce uygulayabilecekleri, güvenilir, maliyeti daha düşük olan, yapay sinir ağı kullanarak kesin sonuçlar alabilecekleri test geliştirdi.
Sanko Holding'den yapılan açıklamaya göre, Sanko Fen ve Teknoloji Lisesi (FTL) 9. sınıf öğrencisi Ece Güner, Sanko Koleji 11. sınıf öğrencisi Çiçek Dilara Kaya ve Sanko FTL 11. sınıf öğrencisi Elif Nida Tahaoğlu, proje danışman öğretmenleri Özgül Güner ve Neriman Ersönmez rehberliğinde "Covid-19 Tespitinde Yeni Nesil Yapay Sinir Ağı Modellemesi ile Geliştirilen Duyu Test Cihazı" geliştirerek önemli bir başarıya imza attı.
"Covid-19 Tespitinde Yeni Nesil Yapay Sinir Ağı Modellemesi ile Geliştirilen Duyu Test Cihazı" projesi ile TÜBİTAK 52. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Bölge Yarışması'nda birinci olan Ece Güner, Çiçek Dilara Kaya ve Elif Nida Tahaoğlu, 24-28 Mayıs'ta düzenlenecek Türkiye finallerinde Türkiye birinciliği için yarışacak.
Açıklamada görüşlerine yer verilen projenin danışman öğretmenlerinden Özgül Güner, geliştirilen testin, Kovid-19 hastalığının koku duyusu, tat duyusu ve tükürük içindeki amilaz enzimi aktivitesinde meydana getirdiği değişikliklerden yararlanılarak hazırlandığını bildirdi.
Çalışma kapsamında sağlıklı 100 denek üzerinde koku ve tat ayrım testi, koku ve tat tanıma testi ve tükürük içindeki amilaz aktivitesi testi yapıldığını belirten Güner, şunları kaydetti:
"Öğrencilerimiz, Kovid-19 hastalığının tükürük içindeki amilaz aktivitesini artırmış olabileceğini, koku ve tat duyularını ise azaltabileceğini düşünerek yazılım geliştirdi ve sonuçlar bu doğrultuda yapay sinir ağına aktarıldı. Daha sonra kişilerin testi uygulayıp sonuçları görebileceği cihaz prototipi hazırlandı.
Kişilerin koku, tat ve tükürük enzimlerinde görülen değişikliklerin anlaşılmasının sağlandığı deney sonuçlarına göre tasarlanan Kovid-19 testinde, insanların şüpheli durumlarda kullanacakları, hastalığın ilk 4-5 gününde ortaya çıkmayan öksürük, ateş, halsizlik ve eklem ağrıları gibi yoğun semptomlarından önce çok da farkına varamadıkları duyu kayıpları ve tükürük aktivitelerinden yararlanıldı. Böylece kişilerin yüksek maliyetli diğer testlere başvurmadan önce uygulayabilecekleri, şüpheli durumlardan kaynaklanan bilinmezlik stresini azaltmaya yarayan, yerel ve ekonomik bir duyu test cihazı geliştirdik."
- "Öğrencilerimizi yapay zeka teknolojileri ile tanıştırmak en büyük hedefimiz"
Projenin danışman öğretmeni Neriman Ersönmez de yapay zeka teknolojilerinin hız kazandığını bu dönemde, öğrencilerini bu teknoloji ile tanıştırma ve üretebilmelerini sağlamalarının en büyük hedefleri olduğunu aktararak, "Bu nedenle ürettiğimiz birçok projede yapay zeka teknolojisini ekleyerek öğrencilerin hem çalışmalarının niteliğini yükseltmek hem de kendilerini geliştirmelerini sağlıyoruz." ifadesini kullandı.
Ersönmez, Kovid-19 virüsünün neden olduğu hastalığın tespitinde yapay zekayı kullanarak, yüksek maliyetli ve çok kompleks cihazlara gitmeden önce uluslararası ve laboratuvarlarda kullanılabilecek veri tabanı oluşturarak yeni nesil bir standardizasyon ölçeği yapıp literatüre bu yeni modeli kazandırmayı amaçladıklarını kaydetti.
Sanko Fen ve Teknoloji Lisesi (FTL) 9. sınıf öğrencisi Ece Güner ise danışman öğretmenleri eşliğinde, küresel salgınla mücadeleye katkı sunacak önemli bir projeye imza atmanın gururunu yaşadıklarını belirterek, "PCR ve antikor gibi acılı testlere alternatif olarak insanların evde daha kolay sonuç alabileceği bir test geliştirmeyi hedefledik ve başardık." ifadesini kullandı.
Sanko Koleji 11. sınıf öğrencisi Çiçek Dilara Kaya, projeyi yaklaşık 8 ayda tamamladıklarını bildirdi.
Kaya, "Daha hızlı ve maliyeti daha düşük bir test geliştirmek istedik. Projeye başlarken her insanın test yapması ve ulaşılabilir olması önemliydi. Geliştirdiğimiz test, hızlı olmasının yanı sıra ekonomik olarak da büyük bir avantaj sağlıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Sanko FTL 11. sınıf öğrencisi Elif Nida Tahaoğlu, "'Gün içerisinde herhangi bir pozitif vakayla temasta bulundum mu ya da Kovid-19'a yakalandım mı' şüphesini gidermek için bir cihaz geliştirmek istemiştik. Danışman öğretmenlerimizin de desteğiyle geliştirdiğimiz test, hem maliyet hem de hızlı sonuç alınması bakımından büyük avantajlar sunuyor." ifadelerini kullandı.