Ankara’da özel bir okulda Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni olarak görev yapan İlkim Odabaş Sever ve öğrencileri Berk Reçber ile Selin İslam’ın 48. TÜBİTAK Ortaöğretimler Proje Yarışması için hazırladığı ‘Rüzgara yazılan Türkçe’ projesi ile kuşdili dijital ortama aktarılarak sesli bir sözlük oluşturuldu.
Türkiye’de sadece Giresun’un Çanakçı ilçesine bağlı Kuşköy’de konuşulan ve halk arasındaki adı ‘Kuşdili’ olan ıslık dili için yapılan araştırmalarda ise dünya da bu dili kullanan Fransa, İspanya, Çin ve Meksika’nın bazı bölgeleri olduğu ortaya çıktı.
Kuşdilini araştırmak için Giresun’a geldiklerini ve Kuşköy sakinleri ile yaptıkları çalışmalar sonucu dijital sözlüğü ortaya çıkardıklarını belirten İlkim Odabaş Sever, “Kuşdili diğer adıyla ‘Islık dili’ somut olmayan bir kültürel miras ve bu kültürel mirasın koruma altına alınması, yaşatılması için neler yapılabilir diye düşündük? Ve cep telefonlarının kuşdiline baskın hale gelmesini göz önünde bulundurarak cep telefonlarını kuşdiline dost haline getirelim dedik.
Uluslararası bir platforma yayma amacıyla böyle bir çalışma gerçekleştirdik. Çalışmayı gerçekleştirdiğimizde bu kültürün taşıyıcısı olan köy sakini Orhan Civelek’in çok büyük katkısı var. Programda tüm cümleleri ve sözcükleri Orhan Civelek seslendirdi ve Amerika’da yaşayan Türk Mühendis bunun internet ortamına aktarılmasını sağladı” dedi.
"Kuşdili sözlüğü için 400 cümle kurdular"
Hazırlanan sözlük için köylülerden destek alan ve onlar ile yaptıkları çalışmalarda 400’ün üzerinde kelime ve cümle ürettiklerini ifade eden Sever, “Burada 400’ü geçen kelime ve cümle grupları var. Siz kelime ve cümle gruplarının üzerine tıklayarak istediğiniz kelime ve cümleyi ıslık diline çevirip dinleye biliyorsunuz. Programda eklemeyi de açık hale getirdik ki kültürün taşıyıcıları yeni sözcükler ve cümleler eklemek isterlerse yapabilsinler diye. Şuanda programı birçok insan indirdi ve gelen eleştiriler olumlu yönde oldu.
İnternette araştırma yaparken şöyle bir şey görmüştük; 'Teknoloji kuşdilinin düşmanı, cep telefonları kuşdilinin düşmanları’ şeklinde. Biz dedik ki 'Artık cep telefonları kuşdilinin dostu olsun.' Kayıt altına alınıp insanlara duyurulsun. Bu proje bu maçla düşünüldü” şeklinde konuştu.
48. TUBİTAK Orta Öğretimlerarası Bilim Yarışması'nda, Türk Dili ve Edebiyatı dalında bir proje çıkartmak için uğraş verdiklerini vurgulayan 11. Sınıf öğrencisi Berk Reçber, “Bu projemiz Kuşköy’de geçen ıslık dili ile alakalı bir proje. Projemizin amacı en başta bu güzel dilin, bu kültürel mirasın korunması, kaybolmasının önüne geçilmesi ve tabi sonrasında sürdürülebilir olması, canlandırılması olacak.
Bunun için bir takım somut çalışmalarda bulunduk. Bunlardan bir tanesi de buranın ve kuşdilinin nasıl tanıtılmasıyla alakalıydı çünkü insanlar buraya sadece magazin haberlerini yapmak için geliyordu. Dil bilimi kısmını göz ardı ederek bakmıyorlardı. Bunun önüne geçmek istedik ve bunun için bir kitap çıkardık. Bu kitabımız bu dilin değer kazanmasını sağladı” ifadelerini kullandı.
Projede görev alan bir diğer öğrenci Selin İslam ise Kuşdili'nin dünyada toplam Türkiye ile birlikte 5 ülkede kullanıldığını fakat en belirgin ve anlaşılır frekans olarak Kuşköy’de kullanıldığını belirterek sözlerine şöyle devam etti:
“ Islık dili aslında, Fransa’da, İspanya’da, Çin’de, Meksika’da konuşuluyor ama Türkiyemizde sadece Kuşköy’de konuşuluyor. Fakat burayı diğerlerinden ayıran en önemli özelliği Türkiye’nin frekans değerinin en yüksek değerde olması. Maksimum frekans değeri 4 binde. Kuşköy’de bu diğer köylerde 3 bin civarında seyrediyor. Bu yüzden burada konuşulan ıslık dilinin en uzak mesafeye kadar kullanıla bilen dil olarak hesapladık.”
Kuşköy sakinleri uzun yıllardır sadece bu işin haber ve reklam amacını taşıdıklarını düşündükleri için kameralara konuşmaktan kaçınırken kuşdilinin gelecek nesillere aktarılması için yapılan bu çalışmaya ise tam destek verdiklerini belirttiler.
Resul Yanbul
Kaynak: IHA
dikGAZETE.com