ÜSKÜP - Admir Fazlagikj
Dünyanın birçok ülkesinde yaşayan Romanlar, özellikle müzikteki yetenekleriyle ön plana çıkıyorlar.
Müzisyen Baysa Arifovska, 8 Nisan Dünya Romanlar Günü dolayısıyla AA muhabirine, müziğe olan aşkı, kariyeri ve müziğin Romanların yaşantısına etkisini anlattı.
Aralarında piyano, kaval, davul, darbuka, klarnet, keman, tambura gibi 15'in üzerinde enstrüman çalabilen Arifovska, Roman ve Makedon müziğinin yeni jenerasyonunun temsilcilerinden biri olarak biliniyor.
Makedonya'da Romanlar arasında bale müziği alanda beste çalışmaları bulunan ilk kişi olan Arifovska, son yıllarda Üsküp "Tanec" Topluluğunun Orkestra Asistanı olarak görev yapıyor.
Müziğe olan sevgisinin küçük yaşlarda başladığını anlatan Arifovska, doğup büyüdüğü yer olan Makedonya'nın doğusundaki Makedonska Kamenica'nın kariyerine etkisi olduğunu söyledi.
İlk enstrümanı olan mandolinin babaannesi tarafından 8. doğum günü hediyesi olarak verildiğini belirten Arifovska, o günden bugüne müzikle iç içe olduğunu kaydetti.
Arifovska, daha sonraları çok fazla zaman ayırdığı için ailesinin mandolinini sakladığını, bu enstrümanı kimsenin evde olmadığı sıralarda çalabildiğini söyledi.
En az 15 farklı enstrümanı çalabilen kişinin az olduğunu, hangi enstrümanı en çok beğendiği konusunda karar veremediğini dile getiren Arifovska, Makedonya Radyo Televizyonu ile de projelere imza attığını aktardı.
Makedonya'daki Roman çocukların müzik eğitimine olan katkısına değinen Arifovska, "Daha önce çalıştığım "Darhija" Roman Kültür ve Eğitim Merkezinde 6-7 sene içerisinde bir orkestra oluşturmaya başardım. Çocuklara enstrüman çalmayı öğrettim. Çocuklara bir şans ve yol haritası vermelisin." dedi.
"Romanlar kendilerini en iyi müzikle ifade ediyor"Arifovska, müziğin Romanların hayatında özel bir rol oynadığını vurgulayarak "Romanlar kendilerini en iyi müzikle ifade ediyor. Muhtemelen bu onları kendini ifade etmenin bir yolu. Bazen öfkelerini ama çoğu zaman mutluluklarını ifade ettikleri bir yol. Bu onları doğası." diye konuştu.
Her etnik topluluğun olduğu gibi Romanların da birçok etnik unsuru barındıran Makedonya'da sorunlarla karşılaştıklarını belirten Arifovska, eğitim ve hayat kalitesinin iyileştirilmesiyle sosyo-ekonomik sorunların azalacağını ve Romanlara karşı olan algıda bir iyileşme olacağını ifade etti.
"Makedonya'daki Romanlar bölgedeki diğer ülkelere göre daha çok imtiyaz sahibi"Diğer bölge ülkelerine kıyasla Makedonya'da daha çok imtiyaz sahibi olan Romanların, ülkede milletvekili, belediye başkanı, özel bir televizyon kanalı ve haber portalı bulunuyor. Aynı zamanda Makedonya'nın devlet televizyonu ve radyosunda kendi dillerinde yayınlar yapılan Romanlar, Şuto Orizari'deki okullardan kendi ana dillerini de seçmeli ders olarak öğreniyor. Şuto Orizari ve Kumanova belediyelerinde Roman dili resmi dil olarak kabul ediliyor.
Makedonyalı Romanlar dünya kültürüne ünlü isimleri kazandırmasıyla da ön plana çıkıyor. Roman müziğinin en önemli isimlerinden şarkıcı ve söz yazarı Esma Recepova, sanatçı kimliğinin yanı sıra özellikle Romanlara yönelik ırkçılığa karşı kampanyalara önderlik etti. Recepova, "Romanların Divası" ya da "Makedonya'nın Kraliçesi" lakabı ile de tanınıyordu.
Bir diğer Makedonyalı Roman sanatçı Muharem Serbezovski, 1970'li yıllarda Yugoslavya müziğine damga vuran isimler arasında yer alıyor. Serbezovski ayrıca Kur'an-ı Kerim'i Roman diline tercüme etmesiyle tanınıyor.
"Çingeneler Zamanı" ve "Kara kedi, ak kedi" filmleriyle bilinen Zabit Memedov, yine Makedonyalı Romanlar arasında yer alıyor.
Ülkede son sayımın yapıldığı 2002 yılının verilerine göre, Makedonya'da nüfusun yüzde 2,66'sını oluşturan yaklaşık 54 bin Roman yaşıyor.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com