Ege Sanayicileri ve İşadamları Derneği (ESİAD) 32. Yüksek İstişare Toplantısı ünlü tarihçi Prof.Dr. İlber Ortaylı’nın katılımlarıyla İzmir’de bir otelde gerçekleşti. Toplantıya, eski Turizm Bakanı Işılay Saygın, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekilleri Tacettin Bayır ve Musa Çam, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, Eximbank Genel Müdürü Adnan Yıldırım, sanayici ve iş adamları da katıldı.
ESİAD’ın 32. İstişare Konseyi toplantısında “Tarihsel Perspektif İçerisinde Türkiye Ortadoğu İlişkileri” konulu seminere konuşmacı olarak katılan ünlü tarihçi Ortaylı, sanayici ve iş adamlarına Ortadoğu’nun tarihsel geçmişi hakkında bilgi verdi. İnsanların Ortadoğu’ya baktığında bazı olayları göz ardı ettiğini söyleyen Ortaylı, “İnsanlar evlerinde oturdukları kendi kapalı dünyalarında konuştuklarında farklı ritüel kullanırlar. Hepsi boş neticedir. Birkaç yıl içinde küçük zümreler bazı dış devletlerin desteği ile koca ülkeyi mahvetti. Bir daha o koca Suriye olmayacak. Arap dünyasında her şey harita üstünde” diye konuştu.
“Rusların denizcilikle alakası yok”
Birçok Arap ülkesinin daha da fakirleştiğini söyleyen Ortaylı, “Dünya’da petrol üreten ülkeler iki kademedir. Norveç gibi Rusya gibi ürettiğini işleyen öte ki ise ürettiğini işleyemeyen başkasının ağzına bakan ülkelerdir. İran’ın çok iyi mühendisleri var ama un ve şekeri bir araya getirip bir helva yapamıyorlar. Ortadoğu dünyası siyasi stratejin sorumlulukların kavrandığı bir dünya bütünü değildir. Biz Suriye’de Rusya istemeyiz. Ama Rusya orada ve bunu kabul etmek zorundasınız. Rusya tepede. Rusların denizcilikle alakası yok. Gemileri nehirlerde yüzer. Ancak biz Ortadoğu’da Rusya ile uzlaşmacı olacaktık. Rusya Suriye’yi de bırakamaz. Herkes kendi üssünü kurma peşinde. Biz ise ’Kıbrıs’ta halkların kardeşliği olsun’ diyoruz. Hayal peşinde koşuyoruz” dedi.
“Ortadoğu’da kanun yok”
Suriye’nin bir zamanlar turizmde öncü bir ülke olduğunu hatırlatan Ortaylı, “O zamanlar insanlar mutluydu; bizde mutluyduk. O şansı kaçırdık. Şimdi ise benzer ilişki Kuzey Irak ile var. Türkiye’yi çok seviyorlar. Buradaki tüketim hayatı onlara çok cazip geliyor. Bu gibi şeyleri değerlendirmek zorundayız. Bu gibi Ortadoğu ülkelerinde demokratizasyon, hukuk ve kanun yok. İnsanların kanunu yok. İşte Suriye’de böyle bir ülkeydi. Bu kanunsuzluk Monarşilerde var. Suudi Arabistan’da polis bir ev aramaya giremiyor. Çok zor ve uzun bir süreç. Evlerde aklınıza gelmeyen şeyler var. Valizde içki yakalar ama evin içi içki dolu gelip bakamaz. Bu Ürdün’de de Katar’da da Arabistan’da da böyle. Ama kimse ben solcuyum, çoğulcu parlamentoyum diyemiyor. Bunu cumhuriyet rejimlerinde bulamazsınız. Bunlar bizim anladığımız Cumhuriyet de değil. Hiçbir demokraside işine gelmeyen adamı fazla konuşturmazlar. İsrail toplumunda insanlar Filistin hakları için konuşan, çarpışan insanlar vardır. Ama bu insanların bir sabah arabası yanmış olarak bulunur” diyerek Ortadoğu’daki gelişmelerin bölgelere göre farklılık gösterdiğini söyledi.
“Bölgedeki tek iktisadi ortağımız İsrail”
Ortadoğu’da tartışmasız İsrail ile iktisadi partner ülkenin sadece Türkiye olduğunu anlatan Ortaylı, “Orada başka bir ülke yok. Onların teknolojik gelişmeleri ile ancak bizim ülkemiz ortaklık sağlayabilir. ABD’nin koyduğu kotadan istifade eden sadece İsrail ve Mısır vardı. Orada 400’e aşkın yer açtık” dedi. Donald Trump’ın seçimleri kazanması ile hiçbir şeyin değişmeyeceğini söyleyen Ortaylı, “Yüzde 40’ı kendini zengin zanneden gelir dağılımı fevkalade kötü memlekette farklı tarzlar aranıyor. Bunlar aynı kulüpten adamlar. O kulüpten olmayan tek Obama idi. İdealizmiyle, fikriyle farklıydı. Gerisi hep aynı karakterler” diye konuştu.
Ekonomik performansın belli olmasında büyüme hızına işaret eden ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güçlü, Endüstri 4.0 ve 7 sanayi gerçeğini yakalamak için yatırım yapılması gerektiğini söyledi. Türkiye’nin siyasi ve ekonomik sorunlara rağmen derin bir krize girmediğini hatırlatan Güçlü, “Bunun iki nedeni var. Birincisi kamu maliye disiplininin muhafaza edilmesi. İkincisi ise 2001 krizinden sonra alınan tedbirlerle bankacılık sisteminin güvenli hale gelmiş olmasıdır” şeklinde konuştu.
Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Enis Özsaruhan ise ABD ile olan ilişkilerin iş politikalarında önemli rol oynadığını söyleyerek, Büyük Ortadoğu Projesi kapsamında ABD’nin rolünü hatırlatarak Türkiye’nin tarafını doğru seçmesi gerektiğini aksi takdirde sorunların Türkiye’ye de sıçrama ihtimali olduğunu belirtti. ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güçlü toplantının sonunda katılımlarından ötürü Prof.Dr. İlber Ortaylı’ya teşekkür ederek, kendisine İzmir’in tarihini anlatan ESİAD’ın derlediği bir kitap hediye etti. Prof.Dr. İlber Ortaylı ise toplantının bitiminden sonra üyelerin getirdiği kendi kitabı Seyahatname’yi imzalayarak sevenleri ile fotoğraf çektirdi.
Ali Gözeten - Sinan Yeniçeri
dikGAZETE.com