WASHINGTON - ERKAN AVCI
ABD Başkanı Barack Obama, 11 Eylül terör saldırıları ve akabinde ABD’nin Afganistan'ı işgalinin ardından kurulan Guantanamo hapishanesini kapatma vaadini, sekiz yıllık görev süresinde tutamadı.
Küba’nın Guantanamo Körfezi’ndeki Amerikan donanma üssünde yer alan hapishane, 11 Eylül saldırılarının ve akabinde ABD’nin Afganistan’ı işgalinin ardından açıldı.
Dönemin ABD Başkanı George W. Bush tarafından ilan edilen “terörle küresel savaş” kapsamında yakalanan terör zanlıları, ilk kez 11 Ocak 2002'de hapishaneye getirildi.
ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri, bir yıl sonra 680 zanlıyı Guantanamo’ya gönderirken zamanla buradaki tutukluların sayısı 800’e kadar yükseldi.
Dünyanın en kötü hapishanesi olarak tanımlanan Guantanamo’daki gündelik hayata ilişkin görüntüler, bugüne kadar kamuoyuyla çok sınırlı bir biçimde paylaşıldı.
Turuncu giysiler ve siyah kukuleta giydirilen zanlıların statüleri, Guantanamo ile ilgili tartışmaların merkezinde yer alırken başta insan hakları örgütleri olmak üzere büyük bir kesim, Bush yönetiminin ABD topraklarında suç kabul edilen işkenceyi rahatça icra edebilmek ve mahkumların ABD yasalarının sağladığı imkanlardan faydalanmasını önlemek için Guantanamo’yu açtığını sıklıkla dile getirdi.
Uluslararası Af Örgütü, zanlılara yönelik yapılan sorgulama tekniklerini “insan hakları skandalı” olarak tanımladı.
"ABD’nin imajında kara leke"
ABD'ye Guantanamo cezaevi nedeniyle çok sık eleştirilerin getirildiği bir dönemde, 2008 yılında başkalık için adaylığını açıklayan Barack Obama, Guantanamo’yu kapatmayı seçim kampanyasının önemli vaatlerinden biri yaptı.
Obama, başkanlığı döneminde de “ABD’nin imajında kara bir leke” olarak değerlendirdiği Guantanamo’yu kapatmak istediğini sürekli vurguladı.
Başkanlık görevini devralmasından birkaç gün sonra imzaladığı kararnameyle cezaevinin bir yıl içinde kapatılması talimatı veren Obama, ulusal güvenlik açısından Guantanamo’nun kapatılmasının zaruri olduğunu her defasında dile getirdi. Obama, tutukevinin açık olmasının, şiddet yanlısı grupların yandaş toplamak için kullandıkları propaganda aracı haline geldiğine de dikkati çekti.
Ancak Kongre’nin her iki kanadından gelen baskılar, Obama’nın vaadini yerine getirmesine engel oluşturdu.
Obama, son olarak şubat ayında Guantanamo’nun kapatılmasına dair planını Beyaz Saray’da kameralar karşısında açıkladı.
Kalan tutukluların bir kısmının ülkelerine ya da onları kabul eden üçüncü ülkelere göndermesinin planlandığını dile getiren Obama, hala tehdit olarak görülen tutukluları ise ABD'deki hapishanelere yerleştirmeyi tasarladıklarını ifade etti.
Kongre’de özellikle Cumhuriyetçi Parti'nin önde gelen isimleri, terör suçlamasıyla hapiste bulunanların ABD topraklarına getirilmesine karşı çıkıyor. Bu kesimler, serbest bırakılmalarının tehlikeli olabileceğini düşündükleri mahkumlar hakkında sivil veya askeri mahkemelerde dava açılması için herhangi bir kanıt bulunmadığını ileri sürüyor.
Obama’dan itiraf
Başkan Obama, pazartesi günü Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında kendi döneminde Guantanamo’ya kilit vuramayacağını kabul etti.
Obama, “Kongre’de getirilen sınırlandırmadan dolayı kahrolası yeri kapatamadığım doğru. Doğru olan diğer şey ise cezaevindeki nüfusu büyük ölçüde düşürdük.” dedi.
Yıllık maliyeti 445 milyon doları bulan cezaevinin kapatılmasında ısrarcı olan Obama, 2009’da göreve geldiğinde Guantanamo'da 245 olan tutuklu sayısını 60’a indirebildi.
Obama’nın başkanlığı bırakacağı 20 Ocak 2017’ye kadar 20 tutuklunun daha aklanmalarının ardından serbest bırakılması bekleniyor.
"Guantanamo’yu kötü adamlarla dolduracağım"
Öte yandan ABD’nin yeni başkanı seçilen Donald Trump, seçim kampanyası sırasında Guantanamo cezaevini açık tutacağını vadetmişti.
20 Ocak 2017'de yemin ederek göreve başlayacak Trump, yaz aylarında yaptığı açıklamada, “Orayı kötü adamlarla dolduracağım.” ifadesini kullanmıştı.
dikGAZETE.com