Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı'nın da aralarında yer aldığı 25 medeniyete ev sahipliği yapan Mardin'de yürütülen kazı çalışmaları tarihe ışık tutuyor.
Dargeçit içesinin kırsal Ilısu Mahallesi'nde, Dicle Nehri kıyısındaki Çemka höyüğünde milattan önce 9 bin 800'lere tarihlendirilen yerleşim yerine ulaşıldı.
Birinci derece sit alanı olarak tescil edilen yerleşim yerinde, Artuklu Üniversitesi ve Mardin Müze Müdürlüğünden 15 restoratör ve arkeolog ile 50 işçiden oluşan ekiple kazı çalışması yapılıyor.
Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Ergül Kodaş'ın bilimsel başkanlığında yürütülen "Ilısu Barajı ve HES Projesi Etkileşim Alanında Kalan Kültür Varlıklarının Belgelenmesi ve Kurtarılmasına Yönelik Çalışmalar" kapsamında yapılan kazılarda, yaklaşık 11 bin 800 yıl öncesine ait kanalizasyon yapısı ile 20'yi aşkın yapıya ait mimari kalıntı ortaya çıkarıldı.
"Yaklaşık 8 katlı ve 7 metrelik bir arkeolojik dolguya sahip"Kazı başkanı Ergül Kodaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Çemka höyüğünün geçen yıl tespit edildiğini söyledi.
Höyüğün üzerinden 2 yol geçtiğini ve ağır tahribata uğradığını ifade eden Kodaş, "Yerleşim yeri, 'Çanak çömleksiz neolitik dönem A evresi' yani milattan önce yaklaşık 9 bin 800'lere tarihleniyor. Uzun bir süre yerleşim görmüş. Yaklaşık 8 katlı ve 7 metrelik bir arkeolojik dolguya sahip." diye konuştu.
Kodaş, bölgede yapılan çalışmalarda yerleşim yerinin bütün kronolojisine ulaştıklarını dile getirerek, "Yapıların tamamı yuvarlak planlı ve çoğunlukla 'çukur barınak' dediğimiz, toprağa gömülü olarak inşa edilmiş. Birbirlerine yakın, neredeyse ortak duvarları olan yapılar." dedi.
Bu yıl bölgede iki ay kazı çalışması yapıldığını anlatan Kodaş, şu ana kadar 20'yi aşkın yapıya ait bütün veya parça halinde mimari kalıntı ortaya çıkarıldığını aktardı.
"Kanalizasyonun bir bölümünü açığa çıkarabildik"Kazıda evlerin arasında, tarihte bilinen en eski kanalizasyon yapısına rastladıklarına işaret eden Kodaş, şöyle konuştu:
"Bu bizim için de çok ilginç oldu. Bir duvarın dibine yapışık şekilde açığa çıkarttık. İlk başta duvar sandık fakat kazının ilerlemesiyle bunun bir kanalizasyon olduğunu gördük. Binalar arasında bir kanalizasyon yapısına denk geldik. Çanak çömleksiz neolitik dönemin A evresindeki kanalizasyon yapılarıyla ilgili hiçbir buluntu yoktu. Bu tarihte bilinen en eski kanalizasyon yapısını Çemka höyüğünde tespit etmiş olduk. Kanalizasyonun bir bölümünü açığa çıkarabildik. Ortak kullanım alanında olduğunu tespit ettik."
Kazı ekibinde yer alan arkeolog Yunus Çiftçi de çanak çömleksiz döneme ilişkin çalışma yürüttüklerini belirterek, şunları kaydetti:
"Çanak çömlekli neolitik dönemde dahi böyle bir kanalizasyon yapısına ilişkin bulgudan bahsedilmiyor. Binaların içine su girmemesi için eğimli bir taban üzerine yapılmış. Yağmur suyu veya atık suların, eğimli olmasından dolayı Dicle'ye doğu akmasının sağlandığını düşünüyoruz. Kanalizasyonun bu amaçla kullanıldığını değerlendiriyoruz."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com