Lübnan'da çöp krizi yeniden gündemde

Lübnan'ın başkenti Beyrut'un doğusunda Cudeyde bölgesindeki çöp depolama alanının maksimum kapasiteye ulaşmasının ardından bazı sokaklarda çöp yığınlarının oluşmasıyla ülkedeki atık krizi yeniden gündeme geldi.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayısının 796, virüs kaynaklı ölümlerin 26 olduğu ülkede halk, salgının insan sağlığı ve çevre konusunda ciddi yansımaları olabileceğinden endişe duyuyor.

Lübnan hükümeti, Cudeyde bölgesindeki atık depolama alanı yüksekliğini bir veya bir buçuk metre arttırarak yeni atıkların boşaltılmasını sağlamanın geçici çözüm olduğu kanaatine vardı.

Hükümet, bünyesindeki Kalkınma ve İmar Kuruluna, Çevre Bakanlığı atıklar konusunda kalıcı çözüm projesini devreye alınıncaya kadar geçici olarak mevcut atık alanlarının kullanılmasına devam edilmesi için ilgili belediyelerle görüşmesi talimatını verdi.

AA muhabirine konuşan Lübnan Ketaib Partisi Cudeyde bölgesi milletvekillerinden İlyas Hankeş, hükümetin atık depolama yüksekliğini artırma kararını reddettiklerini belirterek, söz konusu kararı "asrın suçu" olarak nitelendirdi.

Bu durumu yargıya taşıyacağını söyleyen Hankeş, "Geçtiğimiz yıllarda, depolama alanında çalışmayı durdurmak için davalar açtık. Bu sorun nedeniyle önceki hükümetten istifa ettik ancak savaşı kazanmadık çünkü bu meseleden yararlanan ve finanse edenler var." şeklinde konuştu.

Yönetimin kaynağında ayrı toplama ve atık miktarını azaltma konusunda henüz doğru yönde bir adım attığına şahit olmadıklarını ifade eden Hankeş, 5 Mayıs Salı günü yapılan toplantıda atıkların sınır bölgesine taşınması teklifini götürdüğünü ancak özellikle Cudeyde gibi yoğun nüfuslu bölgelerdeki atık depolama alanlarının çevreye verdiği zarar düşünülmeden maliyeti yüksek olacağı gerekçesiyle önerisinin kabul edilmediğini kaydetti.

Birkaç ay içinde bölge sakinlerinin önüne ya sokaklarda çöp yığınları ya da depolama alanında ek bir zemin oluşturmak gibi iki seçenek konacağına işaret eden Hankeş, Cudeyde atık depolama alanının denizden 16 metre yani 6 katlı bir bina yüksekliğinde olduğuna dikkati çekti.

Hankeş, koronavirüs salgını gölgesinde bu adımın insanların sağlığına ve çevreye olumsuz etkileri olabileceği uyarısında bulundu.

Lübnan'daki Uluslararası Demokrasi Raporlama Kurumu Temsilcisi Dr. Andre Süleyman, "Çözüm teknik ve mühendislikten ziyade siyasi irade ve uzun vadeli stratejik planlama gerektiriyor." ifadesini kullandı.

Daha önce sunulan planların başarısız olmasının sebebine ilişkin Süleyman, "Bu krizin tarihi 50 yıl öncesine dayanıyor. Sorunu çözecek rasyonel bir yönetim yok. Sunulan çözümlerin hepsi kısa vadeli ve beklenmedik olaylara dayalı bir acil durum planları." şeklinde konuştu.

Süleyman, Çevre ve İçişleri bakanlıklarının belediyelere kaynağında ayrı toplamanın uygulanması için talimat verdiğine ve bunun kısa vadede önemli olduğuna dikkati çekti.

Bakanlıklar ile belediyeler açısından kaynak sıkıntısı bulunduğunu doğrulayan Süleyman, burada vatandaşın gönüllülüğünün önemine işaret ederek farkındalığı ve bilinci artırmak, motivasyon sağlamak için mahalle komiteleri oluşturulmasının zor olmadığını kaydetti.

Hükümetin ülkedeki atıkların idaresinde başarılı olamadığını vurgulayan Süleyman, uzun vadeli çözüm için hükümetin atık konusunda ademi merkeziyet ilkesini takip etmesi gerektiğini ifade etti.

Kovid-19 salgınının gölgesinde sokaklara tıbbi atık atılması tehlikesi konusunda Süleyman, "Tehlikeli tıbbi atıklar, tüm atıkların yüzde 15 ila 25'ini oluşturuyor. Maskeler ve eldivenler iğneler kadar tehlikeli ve mikrop taşıyıcı değildir. Hastaneler ve klinikler, belediyelerle iş birliği ve koordinasyon halinde depolama ve ayrı toplama standartlarına uymalıdır." dedi.

Beyrut Amerikan Üniversitesi Doğa Koruma Merkezi Müdürü Necat Saliba da sokaklarda atıkların yığılması tehlikesine karşı uyardı.

"Koronavirüs yüzeylerde 3 ila 6 saat yaşayabiliyor, virüs taşıyan bir atığın yollara atılması halinde hastalık yayılabilir." diyen Saliba, kedi ve fare gibi hayvanların da atıklar arasında yaşadığını, bu durumun da enfeksiyon riskini artıracağını belirtti.

Çevre aktivisti Mark Daou, siyasi partiler arasında düzenli depolama alanının coğrafi konumu ve sözleşmeler konusunda anlaşmazlık olduğunu belirterek, "Lübnan'daki atık sorunu siyasi bir meseledir." dedi.

Daou, mevcut anlaşmazlığın, atık toplayan şirketlere ödeme yapmak için belediyelerden para alanlar ile atıkları ayırma, arıtma ve gömme işlemleriyle ilgili sözleşmeler yapanlar arasında olduğunu ifade etti.

Kaynak: AA