Libya ordusunun Hafter milislerinden geri aldığı stratejik nokta: Vatiyye Üssü

Libya ordusunun yürüttüğü Öfke Volkanı Operasyonu basın biriminden yapılan yazılı açıklamaya göre, Libya Ordusu Batı Harekat Dairesi Komutanı Usame Cuveyli, gayrimeşru silahlı güçlerin darbeci lideri Halife Hafter milislerinin işgalindeki Vatiyye Askeri Üssü'nde kontrolü tamamen sağladıklarını ve üssün milislerden arındırıldığını bildirdi.

Operasyonu yürüten Cuveyli, yerel bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, başkentin güneybatısındaki üssün, Hafter milislerinin direnciyle karşılaşmadan ve kayıp verilmeden hızlı bir biçimde geri alındığını söyledi.

Hafter milislerinden kurtarılan üste Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) temin ettiği Rus yapımı Pantsir hava savunma sisteminin ele geçirildiğini açıklayan Libya ordusu, çevre güvenliğinin sağlanmasının ardından kısa süre sonra üssün ordunun hizmetine gireceğini belirtti.

Öte yandan, sosyal medyaya üssün içinden yansıyan görüntülerde, üstteki kullanılmaz hale getirilmiş savaş uçaklarının hangarlarda beklediği görüldü.

Ayrıca, Hafter milislerinin üsten kaçarken geride roket atar, silahlı araçlar ve çok sayıda mühimmat bıraktıkları görüntülere yansıdı.

Libya Genelkurmay Başkanı Muhammed eş-Şerif, yerel basına yaptığı açıklamada, Vatiyye'nin ardından bir sonraki operasyonun başkent Trablus'un güneyi ve stratejik öneme sahip Terhune kentinin milislerden arındırılmasına yönelik olacağını söyledi.

Başkentin 140 kilometre güneybatısında, 50 kilometrekarelik alana kurulu Vatiyye, savaş uçaklarına uygun pistleri, hangarları, akaryakıt tankerleri, araç depoları, 10 bin askeri dışarıdan destek almadan konuşlandırma kapasitesiyle stratejik önem arz ediyor.

Libya ordusuna bağlı silahlı insansız hava araçları (SİHA), son bir ayda üssün çevresindeki milislerin toplanma noktalarına, silah depolarına, silahlı araçlarına, mühimmat kamyonlarına 100'den fazla hava harekatı düzenledi.

Özellikle son 48 saat içinde Libya ordusuna ait SİHA'lar, BAE'nin Hafter milisleri için temin ettiği Rus yapımı Pantsir hava savunma sistemlerinden ikisini üsse sevk edildikten sonra, birini de Sirte kentinin güneyinde, üç ayrı hava harekatıyla hedef aldı. Bunun yanı sıra üs ve çevresindeki Hafter milislerine ait silahlı araçlar ve mühimmat yüklü kamyonların SİHA'lar tarafından vurulduğu bildirildi.

Libya ordusu, aynı şekilde dün sabaha karşı Hafter milislerine BAE'nin temin ettiği Çin yapımı Wing Loong II tipindeki bir SİHA'yı imha ettiklerini duyurdu.

Hafter milislerinin işgalindeki stratejik Vatiyye Üssü'nü kurtarmak isteyen Libya ordusu, daha önce iki sefer üsse yönelik operasyon başlatmış ancak daha sonra harekata ara verildiğini duyurmuştu.

Libya ordusu ilk olarak, "sivillerin canını korumak" sloganıyla 25 Mart'ta başlattığı Barış Fırtınası Harekatı sırasında Usame Cuveyli komutasındaki birlikleriyle üsse girmeyi başarmış ancak daha sonra geri çekilmişti.

Hava unsurlarıyla üsteki Hafter milislerine göz açtırmayan ve her seferinde üssün çevresindeki halkayı daraltan Libya ordusu, 5 Mayıs'ta da üsse yönelik operasyon başlatmış ancak gün sonunda üssün kuşatılmış durumda bekleyeceğini duyurmuştu.

Halife Hafter'in emrindeki milislere Nisan 2019'da saldırı emri vermesinin ardından, aradan geçen bir yıl içinde ülkenin batısında peş peşe yaşadığı kayıplara stratejik Vatiyye Askeri Üssü de eklendi.

Libya ordusu, Barış Fırtınası Harekatı ile ülkenin batısındaki başkent Trablus'tan Tunus sınırına kadar uzanan 3 bin kilometrekarelik alanı milislerden temizleyerek siyasi dengeleri değiştirmişti.

Kayıplarını gidermek için kendi kontrolündeki bölgelerde destekçilerini sokağa çağıran Hafter, sonrasında kendisini "tek taraflı devlet başkanı ilan ettiğini" öne sürmüştü. Hafter, bu adımıyla kendi bölgesindeki müttefiklerine yönelik darbe girişimiyle askeri kayıplarını gidermeye çalışmıştı.

Vatiyye Üssü'nün kaybedilmesinin ardından kuşatma altındaki Terhune kentinde kalan Hafter'e bağlı milisler, Libya ordusunun SİHA'larının buraya ulaşan ikmal hattını kesmesiyle giderek daha zor bir bekleyişe hazırlanıyor.

Libya'yı takip eden uzmanlar, bugüne kadar yerel ve yabancı müttefiklerine "saadet zincirine benzer şekilde üst üste kesin zaferler vadeden Hafter'in gerilemeye başlamasıyla içeride ve dışarıdaki müttefiklerini kendisini desteklemeye ikna etmekte zorlanacağını" değerlendirmesinde bulunuyor.

Darbeci milis lideri Hafter, Nisan 2019'da başkent Trablus'a yönelik saldırı emri vermesinin ardından, savaş uçaklarıyla başkent çevresini vurmak için Vatiyye Üssü'nü yoğun biçimde kullanmıştı.

Libya ordusu, 25 Mart'ta başlattığı Barış Pınarı Harekatı ile Hafter milislerinin Vatiyye'yi kullanarak elde ettiği üstünlüğü ortadan kaldırdı. Ancak Vatiyye Üssü, çölün ortasında geniş ve çok korunaklı bir askeri alan olması hasebiyle stratejik önemini korumaya devam etti.

İkinci Dünya Savaşı sırasında 1942'de açıldığı dönemde Ukbe bin Nafi olarak isimlendirilen Vatiyye, Mitiga Havalimanı'ndan sonra ülkenin en önemli hava üssü olarak kabul ediliyor. Vatiyye ayrıca Libya'da sivil uçuşların yapılmadığı tek üs olarak biliniyor.

Hafter milisleri Ağustos 2014'ten bu yana yaklaşık 6 yıldır üssü "Batı operasyonları komuta merkezi" olarak kullanıyordu.

Türkiye'nin desteklediği Libya ordusuna ait SİHA'ların, 3 Nisan'da Vatiyye'ye düzenlediği hava operasyonunda üste bulunan Hafter milislerine ait park halindeki 3 adet Su-22 savaş uçağı ile çok sayıda araç, ağır silah ve tesisi imha etmişti.

Söz konusu operasyonda Hafter güçlerine verilen büyük zayiatla, Trablus'un batı bölgelerinde hava üstünlüğünün Libya hükümetine geçmesinde önemli rol oynamıştı.

Libya'nın bütün batı bölgelerini kontrol altında tutabilen hava üssü, buradan kalkan savaş uçaklarının gerektiğinde Tunus ve Cezayir'de de yakıt ikmali olmadan operasyon yapabilmelerine imkan sağlıyor.

Amerikalılar tarafından 1942'de yapılan üs, 7 ila 10 bin asker kapasitesinde bir altyapıya sahip. Libya'daki diğer askeri üsler önemini bulundukları şehirlerden alırken, Vatiyye ise kurulduğu bölgenin coğrafi özelliği ile ön plana çıkıyor.

Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi döneminde Vatiyye Üssü'nde Fransız yapımı çok maksatlı Dassault Mirage 2000 savaş uçaklarının filosu bulunuyordu.

"Arap Baharı" isimli süreçte gerçekleştirilen 2011'deki NATO müdahalesinde, Vatiyye'de bulunan uçaklar, askeri mühimmat, hava savunma sistemleri ve radarlar imha edildi ancak altyapı zarar görmedi.

Vatiyye Hava Üssü'nde uzun süre yetecek kadar yaşam malzemesinin saklanabileceği bir sistem bulunuyor. Ayrıca gerektiğinde çatışma ve savunma için akaryakıt, silah ve mühimmat ikmaline de uzun süre ihtiyaç duyulmuyor.

Vatiyye'nin ele geçirilmesiyle Libya ordusunun güvenli bir üsse sahip olmasının yanında, Mitiga Havalimanı'na alternatif olarak başkentin batısındaki Zuvara Havalimanı'nın da sivil uçuşlar için kullanılmasının önünü açıyor.

Libya'yı takip eden bölge uzmanları, hükümetin ülkenin batısında yeniden elde ettiği kazanımları koruyabilmesi için Vatiyye'de kontrolün sağlanmasının hayati önem taşıdığı, aksi takdirde üssün Hafter güçlerince büyük bir tehdit olarak tekrar faaliyete geçirilebileceği değerlendirmesinde bulunmuştu.

Kaynak: AA