Bogota
Arjantin'de ve Ekvador'da yapılan seçimlerde sağ iktidarlar, sol partilere "büyük" üstünlük sağlarken Orta Amerika ülkesi Guatemala'da ise sol parti adayı sağ adaya ciddi fark atarak seçimden galip ayrıldı.
Güney Amerika'nın en büyük ülkesi Brezilya'da, Bolsonaro yanlılarının, önce Kongre Sarayı ardından Başkanlık Sarayı ile Federal Yüksek Mahkeme binasına saldırması dünyada büyük ses getirdi.
Kolombiya hükümeti ile ülkedeki en büyük silahlı isyancı örgüt Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) arasında Küba'da başlayan uzun soluklu görüşmeler, "6 aylık geçici ateşkes anlaşması" imzalanarak sona erdi.
Venezuela halkı, 3 Aralık'ta düzenlenen referandumda yüzde 96 evet oyu vererek komşu ülke Guyana ile ihtilaflı olunan Esequibo bölgesine ilişkin hükümete "tam" destek verdi.
İsrail'in Gazze'de devam eden saldırılarına tepki gösteren Kolombiya, Şili ve Honduras, Tel Aviv büyükelçilerini "istişare" için ülkeye geri çağırırken Bolivya ise İsrail ile diplomatik ilişkilerini tamamen kesti.
Brezilya
Ülkede, 8 Ocak'ta Bolsonaro destekçisi yüzlerce kişinin Ulusal Kongre, Başkanlık Sarayı ve Federal Yüksek Mahkeme binasını basmasının ardından takviye ekiplerle harekete geçen polis, 1500 kişiyi gözaltına aldı, bir sonraki gün de olayları tamamen kontrol altına aldı.
Yüksek Mahkeme, olaylardan sorumlu gördüğü Brasilia Federal Bölgesi Valisi'ni 9 Ocak'ta "90 gün süreyle" görevden aldı.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva da 22 Ocak'ta Kongre baskınında ihmali olduğu gerekçesiyle Ordu Komutanı General Julio Cesar de Arruda'nın görevine son verdi.
Yüksek Mahkeme, 14 Ocak'ta eski Devlet Başkanı Bolsonaro hakkında Kongre baskınını "kışkırttığı" suçlamasıyla soruşturma başlatılmasına karar verdi.
Diğer yandan ülkenin Sao Paulo eyaletinde, şiddetli yağışların yol açtığı sel ve toprak kaymalarında şubat ayında 65 kişi öldü.
Eski Devlet Başkanı Bolsonaro'nun adı bu kez de "görevi suistimal ve medyayı kötüye kullanma" davasında geçti. Mahkeme, suçlu olduğuna hükmettiği Bolsonaro'ya 30 Haziran'da 8 yıl siyasi yasak getirdi.
Brezilya'nın Rio de Janeiro kenti, Sao Paulo ve Bahia eyaletlerinde polisin uyuşturucu çetelerine düzenlediği baskınlarda 2 Ağustos'ta 43 kişi öldü.
Ülkenin güney bölgesinde 6-14 Eylül tarihlerinde etkili olan tropikal kasırgada 48 kişi hayatını kaybetti.
Brezilya hükümeti, 6 Eylül'deki açıklamasında, Amazon yağmur ormanlarındaki ormansızlaşma oranının, ağustosta üçte iki oranında azaldığını bildirdi.
Brezilya, ihtilaflı Esequibo bölgesini topraklarına katma planları yapan Venezuela sınırına 7 Aralık'ta asker konuşlandırdı.
Kolombiya
Ülkede, 1 Mayıs'ta içindeki 7 kişiyle kaybolan ve 17 Mayıs'ta enkazı bulunan küçük uçaktaki 4 çocuğun sağ bulunduğu 10 Haziran'da resmen teyit edildi.
Kolombiya hükümeti ile ELN arasında, uzun süre devam eden barış müzakereleri, 9 Haziran'da Küba'da, "6 aylık geçici ateşkes anlaşması" imzalanarak tamamlandı.
Kolombiyalı ünlü ressam ve heykeltıraş Fernando Botero, 15 Eylül'de 91 yaşındayken Monako Prensliği'ndeki evinde hayatını kaybetti.
Kolombiya Dışişleri Bakanı Alvaro Leyva, İsrail'in Bogota Büyükelçisi Gali Dagan'ın Cumhurbaşkanı Gustavo Petro'ya "saygısızlık" yaptığını belirterek 16 Ekim'de ülkeyi terk etmesi çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Petro, 16 Ekim'de İsrail'in Kolombiya'ya güvenlik malzemeleri ihracatını durdurma kararının ardından "İsrail ile dış ilişkileri askıya alma" kararı aldı.
Petro, İsrail'in ve Filistin'in Bogota büyükelçilikleriyle görüşmesinin ardından Ramallah'ta büyükelçilik açacağını 20 Ekim'de duyurdu.
Kolombiya, İsrail'in Gazze'de devam eden saldırıları nedeniyle Tel Aviv Büyükelçisi'ni istişarelerde bulunmak amacıyla 1 Kasım'da geri çağırdı.
İngiltere Premier Lig ekiplerinden Liverpool'da forma giyen futbolcu Luis Diaz'ın, silahlı isyancı örgüt ELN tarafından 28 Ekim'de kaçırılan babası Luis Manuel Diaz, 9 Kasım'da serbest bırakıldı.
Petro, İsrail ordusunun Gazze'deki Şifa Hastanesine saldırısına tepki göstererek saldırıyı düzenleyenleri 10 Kasım'da "soykırımcı" olarak nitelendirdi.
Cumhurbaşkanı Petro, 13 Kasım'da yaptığı açıklamada, Filistin'in tam bağımsız bir devlet olarak tanınması için Birleşmiş Milletler'e (BM) teklif sunacaklarını duyurdu.
Sosyal medya hesabı X'teki paylaşımlarıyla Filistin'e sık sık destek açıklamasında bulunan Petro, İngiliz müzisyen ve besteci George Roger Waters ile 8 Aralık'ta dev "Filistin" bayrağı açtı.
Meksika
Meksika'da, 2 Ocak'ta bir hapishanede çıkan isyan ve çatışmada 19 mahkum hayatını kaybetti.
"El Chapo" lakaplı uyuşturucu baronu Joaquin Guzman’ın oğullarından Ovidio Guzman Lopez'in 6 Ocak'ta gözaltına alınması üzerine çıkan çatışmalarda 10'u asker 29 kişi öldü.
Meksika'nın ABD sınırına yakın bölgedeki göçmen merkezinde 28 Mart'ta çıkan yangında 39 kişi hayatını kaybetti.
Ülkede, nisan-temmuz aylarında kavurucu sıcaklar nedeniyle 249 kişi öldü.
Meksika'da, 2024'de yapılacak devlet başkanı seçimlerinde iktidar partisinin adayının, eski Meksiko Belediye Başkanı solcu Claudia Sheinbaum'un olduğu 7 Eylül'de belli oldu.
"El Chapo" lakaplı uyuşturucu baronun oğullarından Ovidio Guzman Lopez, 16 Eylül'de ABD'ye teslim edildi.
Meksika'nın güneyindeki sahil kenti Acapulco'da karaya vuran Otis Kasırgası nedeniyle 25 Ekim'de 48 kişi yaşamını yitirdi.
Venezuela
Eski Ulusal Meclis Başkanı (AN) muhalif lider Juan Guaido, uluslararası konferansa katılmak için gittiği Kolombiya'dan 25 Nisan'da sınır dışı edildi.
Venezuela'da başsavcılık, ABD'de yaşayan Guaido hakkında 6 Ekim'de "yakalama kararı" çıkartıldığını duyurdu.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, 10 Ekim'deki açıklamasında, Gazze'de ayrım gözetmeksin sivillerin yaşadığı binaların bombalandığını belirterek İsrail'i Filistin halkına karşı "soykırım" yapmakla suçladı.
Venezuela hükümeti ile muhalefet arasında, 18 Ekim'de diyaloğun yeniden başlamasının ardından taraflar, seçimlerin 2024'ün ilk yarısında yapılması konusunda anlaşmaya vardı.
Muhalefet partilerince yapılan ön seçimlerde, adaylık yarışını eski milletvekili Maria Corina Machado'nun kazandığı 27 Ekim'de açıklandı.
Venezuela halkı, 3 Aralık'ta düzenlenen referandumda yüzde 96 evet oyu vererek komşu ülke Guyana ile ihtilaflı olunan Esequibo bölgesine ilişkin hükümete "tam" destek verdi. Maduro, 6 Aralık'ta komşu ülke Guyana ile ihtilaflı olunan Esequibo bölgesini Venezuela'nın yeni haritasına dahil etti.
Venezuela Devlet Başkanı Maduro ve Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali, Esequibo sorununu "yüz yüze" konuşmak için 14 Aralık'ta bir araya geldi ve "güç kullanmama" konusunda anlaştı.
Venezuela, Guyana'ya askeri gemi gönderen İngiltere'ye "sert" tepki gösterdi. Maduro, 28 Aralık'ta orduya "kapsamlı tatbikat yapılmasını emretti.
Arjantin
Arjantin'de, genel seçimler öncesi 14 Ağustos'ta yapılan ön seçimlerde en çok oyu aşırı sağcı popülist aday Javier Milei aldı. 19 Kasım'daki devlet başkanı seçimini ikinci turda açık ara kazanan Milei, 10 Aralık'ta yemin ederek görevi solcu Alberto Fernandez'ten devraldı.
Ülkenin liman kenti Bahia Blanca'yı 18 Aralık'ta vuran şiddetli fırtına sonucunda 14 kişi hayatını kaybetti.
Ülkede yıllık enflasyon yüzde 160'ı aşarken Arjantin pesosu 13 Aralık'ta dolar karşısında yüzde 50'den fazla devalüe edildi.
Ekvador
Güney Amerika ülkesi Ekvador'da, 18 Mart'ta 6,7 büyüklüğündeki depremde 13 kişi hayatını kaybetti.
Ekvador'da, 27 Mart-16 Haziran'da meydana gelen toprak kaymasında 65 kişi yaşamını yitirdi.
Ülkede 20 Ağustos'ta yapılması planlanan devlet başkanı seçimi öncesinde "yolsuzluğa karşı duruşuyla" tanınan başkan adayı Fernando Villavicencio, silahlı saldırı sonucu 9 Ağustos'ta hayata gözlerini yumdu.
15 Ekim'de yapılan devlet başkanlığı seçimini ikinci turda kazanan Daniel Noboa, yeni devlet başkanı olarak 24 Kasım'da parlamentoda yemin etti.
Peru
Peru, iç işlerine müdahale ettiğini ileri sürdüğü Honduras'taki büyükelçisini 26 Ocak'ta süresiz geri çağırdı.
Peru Kongresi, polise yönelik ifadeleri nedeniyle 18 Şubat'ta Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro'yu ülkede "istenmeyen kişi" ilan etti.
Peru Cumhurbaşkanı Dina Boluarte, Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador'un, ülkesinin içişlerine müdahale ettiğini ileri sürerek 26 Şubat'ta bu ülkedeki büyükelçisini süresiz geri çekti. Kongre, ülkenin içişlerine karıştığını öne sürdüğü Lopez Obrador'un ülkede "istenmeyen kişi" ilan edilmesi kararını 23 Mayıs'ta onayladı.
Şiddetli kasırga ve sellerde mart ayında 65 kişi yaşamını yitirdi, 5 kişi kayboldu.
Peru'da Anayasa Mahkemesi, yolsuzluk ve görevi suistimal suçlarından 25 yıl hapis cezası alan eski Devlet Başkanı Alberto Fujimori'nun acilen serbest bırakılmasını 6 Aralık'ta hükmetti.
Şili
Şili'nin orta ve güney kesimlerinde etkili olan orman yangınlarında 3-5 Şubat tarihlerinde 22 kişi yaşamını yitirdi.
Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, İsrail'in Gazze'de devam eden saldırıları nedeniyle Tel Aviv Büyükelçisini istişarede bulunmak amacıyla 1 Kasım'da geri çağırdı.
Ülkede iki binada çıkan yangın sonucu 8'i çocuk 14 Venezuelalı göçmen 7 Kasım'da hayatını kaybetti.
Şili'de, darbe döneminden kalma anayasanın değiştirilmesi için ikinci kez sandık başına giden halk, bir kez daha tercihini 18 Aralık'ta "hayır"dan yana kullandı.
Paraguay
Paraguay'da, devlet başkanlığı seçimini, iktidar partisi adayı eski Ekonomi Bakanı Santiago Pena'nın kazandığı 1 Mayıs'ta kesinleşti.
Bolivya
Bolivya'da 1967 yılında Ernesto "Che" Guevara'yı yakalayan emekli General Gary Prado Salmon, 8 Mayıs'ta 84 yaşında hayatını kaybetti.
Bolivya 31 Ekim'de, Gazze'ye yönelik devam eden saldırıları nedeniyle "İsrail ile diplomatik ilişkileri kestiğini" duyurdu.
El Salvador
El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, Amerika kıtasının 40 bin kapasiteli en büyük hapishanesinin açılışını 2 Şubat'ta yaptı.
Bukele, gelecek yıl yapılması planlanan genel seçimlerde, anayasal tartışmalara rağmen 10 Temmuz'da Yeni Fikirler Partisi tarafından yeniden aday gösterildi.
Guatemala
Guatemala'da devlet başkanı seçiminin ikinci turunda Ulusal Umut Partisi (UNE) lideri Sandra Torres'e karşı yarışan sol görüşlü Bernardo Arevalo, büyük farkla 21 Ağustos'ta galip geldi.
Honduras
Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ı tanıyan az sayıdaki ülkeden Honduras, 26 Mart'ta Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kestiğini duyurdu.
Kadınlar hapishanesinde çıkan kavgada 22 Haziran'da 46 kadın mahkum hayatını kaybetti.
Honduras, İsrail'in Gazze'de devam eden saldırıları nedeniyle Tel Aviv Büyükelçisini istişarede bulunmak amacıyla 4 Kasım'da geri çağırdı.
Dominik Cumhuriyeti
Karayip ülkesi Dominik Cumhuriyeti'nde şiddetli yağışların neden olduğu sellerde 20 Kasım'da 30 kişi öldü.
Dominik Cumhuriyeti yönetimi, komşu ülke Haiti ile kara, deniz ve hava sınırlarını 15 Eylül'de tamamen kapatma kararı aldı.
Haiti
Karayip ülkesi Haiti'de, 2023'ün ilk 6 ayında 3 bin 500 kişinin cinayete kurban gittiği ve şiddet olaylarının durdurulamaz şekilde yükseldiği bildirildi.
Haiti'de şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda 7 Haziran'da 51 kişi hayatını kaybetti.
Küba
Küba'da halk, 27 Mart'ta Ulusal Meclis üyelerini 5 yıllığına seçmek için sandık başına gitti.
Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel'in ev sahipliğinde 17 Eylül'de düzenlenen ve çok sayıda devlet başkanını bir araya getiren "G77+Çin" zirvesi, yayımlanan ortak deklarasyonla sona erdi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com