İstanbul
Yürürlüğe 4 Şubat'ta girecek ek gümrük vergilerinin yanı sıra ABD Başkanı Donald Trump'ın diğer ülkelere de uygulayacağını ifade ettiği ek gümrük vergilerinin küresel ticaret ve ekonomi üzerindeki etkileri piyasaların odağında yer alıyor. Trump'ın ABD'nin Avrupa Birliğine (AB) kesinlikle ek gümrük vergileri uygulayacağını açıklamasının ardından Avrupa Komisyonu sözcüsü, "AB mallarına haksız veya keyfi olarak gümrük vergisi uygulayan herhangi bir ticaret ortağına sert bir şekilde yanıt verilecektir." dedi.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, düzenlediği basın toplantısında, ABD'den yapılan 155 milyar Kanada doları değerindeki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını, bu tarifelerin 30 milyar Kanada doları değerindeki mallar için salı gününden itibaren, 125 milyar Kanada doları değerindeki mallar için ise 21 gün içinde yürürlüğe gireceğini ifade etti.
Çin tarafı ise, Trump'ın Çin'den ithal tüm ürünlere yüzde 10 ilave gümrük vergisi getirme kararına karşı tedbirler alacağını ve Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) şikayette bulunacağını bildirdi. Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD'nin gümrük vergilerini tek taraflı artırmasının DTÖ kurallarını ihlal ettiği vurgulandı.
Analistler, ABD'nin ek gümrük vergisi kararından sonra gelen tepkilerle ticaret savaşlarının fitilinin ateşlendiğini ifade ederek, ticari yaptırımlara yönelik haber akışının piyasaların yönü üzerinde etkili olabileceğini söyledi.
ABD'de yeni yönetimin izlediği korumacı ticari politikanın etkilerinin enflasyonist baskıları destekleyebileceği endişesi de öne çıkarken, ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin temkinli duruşları dikkati çekiyor. Cuma günü Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michelle Bowman, Bankanın mevcut politika duruşunun, ekonomik faaliyete ilişkin diğer göstergeleri gözden geçirmek ve Trump yönetiminin politikalarıyla bunların ekonomi üzerindeki etkilerini değerlendirmek için iyi bir yerde olduğunu söyledi.
Bowman, para politikasının ayarlanması konusunda temkinli ve kademeli bir yaklaşımı tercih etmeye devam ettiğini bildirdi.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee de Trump'ın Meksika ve Kanada gibi ticaret ortaklarına uygulayacağı gümrük vergilerinin etkisi de dahil olmak üzere politika belirsizliğinden kaynaklanan soru işaretleri olduğunu söyledi. Cuma günü açıklanan verilere göre ülkede kişisel tüketim harcamaları, geçen yıl aralıkta aylık yüzde 0,7 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.
Fed'in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de geçen ay aylık bazda yüzde 0,2 ve yıllık bazda yüzde 2,8 arttı.
Analistler, endeksin beklentilere paralel artmasına karşın, yıllık bazda geçen yıl nisan ayından bu yana en hızlı artışı kaydettiğini ve Fed'in enflasyon hedefinin üzerinde kalmaya devam ettiğini belirtti.
ABD'de İstihdam Maliyet Endeksi de geçen yılın dördüncü çeyreğinde yüzde 0,9 ile piyasa beklentileri dahilinde arttı. Kurumsal tarafta ise cuma günü bilançosunu yayımlayan ve beklentilerin altında sonuçlar açıklayan ABD'li enerji şirketi Chevron'un hisseleri yüzde 4,5 geriledi. Exxon Mobil'in hisseleri ise beklentilerden iyi kar açıklamasına karşın yüzde 2,5 değer kaybetti.
Öte yandan, Beyaz Saray'ın Meksika, Kanada ve Çin'e gümrük vergisi uygulanacağını açıklaması otomotiv şirketlerinin hisselerini olumsuz etkilediği görüldü. Ford Motor'un hisseleri yüzde 1'e yakın düştü. Ek gümrük vergisi uygulamalarına paralel olarak kripto para birimi Bitcoin yeni haftaya yüzde 4 azalışla 93 bin 927 dolardan başlarken, Ethereum yüzde 15 değer kaybıyla 2 bin 510 seviyesinden işlem görüyor.
Bu gelişmelerle ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yeni haftya yüzde 4,55 seviyesinde başlarken, dolar endeksi yüzde 1,1 yükselişle 109,7'de bulunuyor.
Altının ons fiyatı cuma günü 2 bin 817 doları görerek rekor kırmasının ardından dolar endeksinde yükselişin etkisiyle yeni haftaya yüzde 0,7 düşüşle 2 bin 798 dolarda başladı. Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,3 azalışla 76,1 dolardan satılıyor.
New York Borsası'nda cuma günü, S&P 500 endeksi yüzde 0,50, Nasdaq endeksi yüzde 0,28 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,75 değer kaybetti. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni haftaya da negatif seyirle başladı.
Avrupa borsalarında cuma günü alış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, yeni haftada Trump'ın AB'ye yönelik tarife söylemleri bölgenin odağında bulunuyor.
Hollanda Merkez Bankası Başkanı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Konseyi üyesi Klaas Knot, dün yaptığı açıklamada ekonomik açıdan tarifelere verilecek en iyi tepkinin hiçbir şey yapmamak olduğunu ancak ülkelerin siyasi kaygılarla misilleme yapmasını beklediğini ifade ederek "Ticaret savaşının kazananları değil ancak kaybedenleri olur." ifadesini kullandı.
Öte yandan, enflasyon ve resesyon ikilemi Avro Bölgesi'nin diğer bir gündem maddesi olmayı sürdürürken, bugün açıklanacak enflasyon ve imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerinin bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.
Cuma günü açıklanan verilere göre Almanya'da yıllık öncü enflasyon, ocakta beklenmedik şekilde zayıflayarak yüzde 2,3'e indi. AB uyumlu Tüketici Fiyat Endeksi'nde (TÜFE) ocakta bir önceki aya göre yüzde 0,2 düşerken yıllık bazda yüzde 2,8 yükseldi.
Avro Bölgesi'ndeki tüketicilerin 2025'e yönelik enflasyon beklentileri ise hafif yükseldi. Tüketiciler, enflasyonun bu yıl yüzde 2,1, 2026'da yüzde 1,9 ve 2027'de yüzde 2 seviyesinde olacağını beklerken 2025'e ilişkin öngörüleri yüzde 0,2 yukarı yönlü revize edildi. Tüketicilerin 2026 yılına dair enflasyon beklentileri ise değişmedi.
Cuma günü, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,02, İngiltere'de FTSE 100 endeksi de yüzde 0,31, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi 0,12 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,11 yükseldi. DAX 40 endeksi ve FTSE 100 endeksi kapanışta rekor tazeledi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya ise karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında haftanın ilk işlem gününde negatif bir seyir öne çıkıyor. ABD'nin Çin ürünlerine yüzde 10 ek gümrük vergisi açıklamaları bölge piyasaları tarafından fiyatlanmaya devam ederken bölge genelinde satış baskısı etkili oluyor.
Analistler, yarın Çin piyasalarının Çin Yeni Yılı tatili sonrası açılacağını belirterek, ek gümrük vergilerinin Çin iç piyasasında fiyatlamalarının görülebileceğini söyledi.
Bölgede bugün açıklanan verilere göre Japonya'da ocak ayına ilişkin imalat sanayi PMI 48,7 olurken, Çin'de ocak ayı Caixin imalat sanayi PMI 50,1 ile beklentilerin altında gerçekleşti.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 3, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,8 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,1 düştü.
Yurt içinde cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi günü yüzde 0,77 değer kaybederek 10.004,38 puandan tamamlarken, gözler bugün açıklanacak ocak ayına ilişkin enflasyon verilerine çevrildi. AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, ocak ayında TÜFE'nin yüzde 4,29 arttığını tahmin ediyor.
Ocak ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 4,29), bir önceki ay yüzde 44,38 olan yıllık enflasyonun yüzde 41,11'e ineceğini öngören ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi ocak ayı itibarıyla yüzde 27,58 oldu.
Öte yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, cuma günü Türkiye'nin kredi notunu "BB-", not görünümünü "durağan" olarak teyit etti. Açıklamada, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), geçen yıl aralık ayından bu yana art arda iki kez 250 baz puanlık faiz indirimi yaparak parasal gevşeme döngüsüne başladığı ve politika faizini yüzde 45'e düşürdüğü anımsatılarak, 2025 sonuna kadar politika faizinin yüzde 28'e düşürülmesinin beklendiği aktarıldı.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 artışla 35,8469'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,2 artışla 35,9020 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde enflasyon, yurt dışında ise Avro Bölgesi'nde enflasyonun yanı sıra dünya genelinde imalat sanayi PMI verilerinin takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 9.900 seviyelerinin destek, 10.200 ve 10.250 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, ocak ayı imalat sanayi PMI
10.00 Türkiye, ocak ayı Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE)
10.00 Türkiye, ocak ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
11.55 Almanya, ocak ayı imalat sanayi PMI
12.00 Avro Bölgesi, ocak ayı imalat sanayi PMI
12.30 İngiltere, ocak ayı imalat sanayi PMI
13.00 Avro Bölgesi, ocak ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
17.45 ABD, ocak ayı imalat sanayi PMI
18.00 ABD, ocak ayı ISM imalat PMI
Kaynak: AA
dikGAZETE.com