İstanbul
Küresel çapta enflasyonla mücadele sürerken, ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkelere uygulayacağı tarifelere yönelik adımları ve bu konudaki söylemleri ile makroekonomik veri gündemi geçen hafta yakından takip edildi.
Trump’ın tarifelerle ilgili mesajları ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair endişeleri canlı tutarken, bu durum enflasyon-resesyon ikilemi sürerken, merkez bankalarının politika alanlarını daraltabileceği yönündeki kaygıları artırıyor.
Trump, geçen hafta imzaladığı kararla, ekonomi ekibine, ABD'den ithalata gümrük vergisi uygulayan ülkelere tarife getirilmesi için plan hazırlama talimatı verdi. Ticarette adaleti sağlamak amacıyla karşılıklı tarife uygulamaya karar verdiğini belirten Trump, KDV'nin bir tarife olarak değerlendirileceğini ifade etti.
ABD Ticaret Bakanı adayı Howard Lutnick de karşılıklı tarifeler konusunda her ülkeyi tek tek inceleyeceklerini, çalışmalarını 1 Nisan'a kadar tamamlamayı planladıklarını belirtti.
Öte yandan, Fed Başkanı Jerome Powell, geçen hafta Kongre'deki sunumunun ikinci gününde, enflasyon hedefine yakın olduklarını ancak henüz ulaşmadıklarını ifade ederek, açıklanan enflasyon verisinin de aynı şeyi söylediğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın faiz oranlarının düşürülmesi gerektiğine dair açıklamasına yönelik soru üzerine Powell, kararları ekonomide olup bitenlere göre alacaklarını vurguladı.
Bu gelişmelerin ardından gözler yeni haftada FOMC'nin 28-29 Ocak'ta düzenlenen toplantısına ilişkin açıklayacağı tutanaklara çevrilirken, söz konusu tutanaklarda Fed'in gelecek dönemde atacağı adımlara yönelik ipuçları aranacak. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in bu yılın ilk yarısında faiz indirimi yapacağı beklentileri zayıflarken, Bankanın temmuz ayında politika faizini 25 baz puan indireceğine ilişkin tahminler güçlendi.
Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, New York Fed Başkanı John Williams ise reel gayrisafi yurt içi hasıla büyümesinin 2025 ve 2026 yıllarında yüzde 2 civarında olmasını beklediğini dile getirdi.
Para politikasının Fed'in hedeflerine ulaşmak için iyi konumlanmış durumda olduğunu ifade eden Williams, ancak ekonomik görünümün, potansiyel mali, ticari, göç ve düzenleyici politikalar konusunda oldukça belirsiz olduğunu vurguladı.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, son enflasyon verilerini "ayıltıcı" olarak nitelendirdi.
Goolsbee, birkaç ay daha bugünkü gibi veriler görülmesinin Fed'in işinin bitmediği anlamına geleceğini ifade etti.
Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, iş gücü piyasası güçlü kalmaya devam ederse, daha iyi enflasyon verilerinin Fed'in faiz indirimi yapacağı anlamına gelmeyeceğini söyledi.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de iş gücü piyasasının olağanüstü bir performans gösterdiğini ancak son enflasyon rakamlarının hala dikkatli izleme gerekliliğine işaret ettiğini söyledi.
Ekonominin beklendiği gibi gelişmesi halinde 2026'nın başlarında yüzde 2 enflasyon hedefine ulaşılabileceğini kaydeden Bostic, bu noktada Fed'in nötr seviyeye yakın olmasını tercih edeceğini, bu seviyenin de yüzde 3 ila yüzde 3,5 olduğunu dile getirdi.
Makroekonomik veri tarafında ise, ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 0,5, yıllık bazda yüzde 3 ile beklentilerin üzerinde arttı.
TÜFE aylık bazda Ağustos 2023'ten bu yana en hızlı artışını kaydetti, yıllık enflasyon Temmuz 2024'ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek enflasyon da aylık yüzde 0,4, yıllık 3,3 ile beklentilerin üzerinde açıklandı.
ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda yüzde 3,5 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Ülkede perakende satışlar, ocakta yüzde 0,9 ile Mart 2023'ten bu yana en yüksek aylık düşüşünü kaydederken, piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
İthalat fiyat endeksi, ocakta yüzde 0,3 ile Nisan 2024'ten bu yana, ihracat fiyat endeksi de yüzde 1,3 ile Mayıs 2022'den bu yana en yüksek artışını kaydetti. İthalat fiyat endeksi ocakta beklenenden az artarken, ihracat fiyat endeksi öngörülerin üzerinde artış gösterdi.
Ülkede sanayi üretimi de ocakta yüzde 0,5 artarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
İlk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı ise 8 Şubat ile biten haftada 213 bine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında düştü.
Ayrıca ülkede, hane halkı borcu, 2024'ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,5 artarak 18,04 trilyon dolarla rekor tazeledi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,48 seviyesine gerilerken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 1,28 düşüşle 106,7 seviyesine indi.
Geçen hafta rekor seviyeleri gören altının ons fiyatı, haftalık bazda yüzde 0,78 yükselişle 2 bin 883 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,18 azalışla 74,4 dolara geriledi.
New York borsasında pozitif seyir izlendi
Kurumsal tarafta, Çinli yapay zeka modeli DeepSeek'in daha az maliyetle yüksek performans sergilediğine yönelik yorumların ardından gerileyen Nvidia hisselerinin toparlanmasının devamında yukarı yönlü hareketini bu hafta da sürdürdü. Şirketin hisseleri haftalık bazda yüzde 6,94 değer kazandı.
Öte yandan yapay zeka destekli insansı robotlara yatırım yapmayı planladığına dair haber sonrasında cuma günü yüzde 1'in üzerinde değer kazanan Meta'nın hisseleri, haftalık bazda da yüzde 3,10 yükseldi.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,47, Nasdaq endeksi yüzde 2,90 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,55 değer kazandı.
Yeni haftada salı günü New York Fed Sanayi Endeksi, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, konut başlangıçları, inşaat izinleri, perşembe Philadelphia Fed İmalat Endeksi, Conference Board Öncü Göstergeler Endeksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma S&P Global PMI imalat sanayisi ve hizmet sektörü PMI, Michigan Tüketici Güven Endeksi ve 2. el konut satışları verileri takip edilecek.
ABD'de piyasalar pazartesi günü Başkanlar Günü sebebiyle kapalı olacak.
Avrupa borsaları pozitif seyretti
Avrupa borsalarında geçen hafta pozitif bir seyir öne çıkarken, gelecek hafta enflasyon, imalat sanayisi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri takip edilecek.
ABD Başkanı Trump'ın tarifelere yönelik açıklamaları ve Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sona erdirilmesi konusundaki görüşmeler bölge genelinde yakından takip edilirken, tarife konusunda atılacak karşı adımlar yatırımcıların odağında yer aldı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, küresel ticaretteki gerginliklerin risk oluşturmaya devam etmesine rağmen Avro Bölgesi'nde enflasyonun bu yıl ECB'nin yüzde 2'lik hedefine ulaşma yolunda olduğunu söyledi. Lagarde, "Bununla birlikte hem yukarı hem de aşağı yönlü riskler bulunmaktadır. Küresel ticarette daha fazla sürtüşme, Avro bölgesi enflasyon görünümünü daha belirsiz hale getirecektir." dedi.
Tarifler konusunda konuşan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin AB'ye gümrük vergileri uygulaması halinde buna misilleme yapacaklarını açıkladı.
Von der Leyen, AB'nin rekabetçiliği artırmaya, savunmayı güçlendirmeye ve yapay zeka alanında inovasyona odaklandığını vurgulayarak, yeni gerçeklikte harekete geçmenin büyük önem taşıdığını belirtti.
Daha güçlü bir Avrupa'nın ortak tehditlere karşı ABD ile birlikte çalışmasının faydalı olacağına işaret eden von der Leyen, "İşte bu yüzden ticaret savaşlarının ve cezalandırıcı tarifelerin hiçbir anlamı olmadığına inanıyoruz." dedi.
Makroekonomik verilerde, Avro Bölgesi'nde mevsimsellikten arındırılmış GSYH, yılın son çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 0,9 artış kaydetti.
Avro Bölgesi'nde sanayi üretimi, aralıkta kasım ayına göre yüzde 1,1, önceki yılın aynı dönemine göre de yüzde 2 düşüş gösterdi.
Almanya'nın ABD ile ticaretindeki ihracat fazlası geçen yıl rekor seviyeye ulaştı. Almanya 2024'te ABD ile ticarette 70 milyar avro fazla verdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,58, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 3,32, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,34 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 2,49 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi'nde dış ticaret dengesi, salı Avro Bölgesi'nde Zew Beklenti Endeksi, çarşamba İngiltere'de enflasyon, perşembe Almanya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), cuma Avro Bölgesi ile Almanya'da HCOB imalat sanayisi ve hizmet sektörü PMI verileri takip edilecek.
Asya borsaları alış ağırlıklı seyretti
Asya tarafında ise jeopolitik risklerin azalacağına yönelik iyimserlik ve Trump'ın tarifeler konusunda çok agresif olmayacağı, müzakereye açık olabileceği yönündeki beklentiler risk iştahını artırdı.
Çin Merkez Bankası (PBoC), artan dış zorluklarla karşı karşıya olan ekonomiyi desteklemek için para politikasında uygun zamanda değişiklik yapma niyetini açıkladı. Banka, dördüncü çeyrek para politikası uygulama raporunda küresel ortamdaki değişimlerin neden olduğu olumsuz etkilerin arttığını kabul etti.
Banka ayrıca, yeterli likiditeyi sürdürme, fiyatlarda makul bir toparlanmayı teşvik etme ve yuan döviz kurunu "makul ve dengeli" olarak değerlendirdiği bir seviyede temelde istikrarlı tutma taahhüdünde bulundu.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, Trump'ın politikalarının etkilerinin ekonomik tahminlerine dahil etmeden önce kapsamlı bir şekilde değerlendirmesi gerektiğini söyledi. Ueda, "Tek tek politikalar yerine genel paketin nasıl görüneceği ve ne tür politika gelişmelerinin kur dalgalanmalarına neden olduğu gibi resmin bütününü görmeden Japonya üzerindeki etkisini anlayamayız" dedi.
Japonya Sanayi Bakanı Yoji Muto ise Japonya'nın ABD'den çelik ve alüminyum tarifelerinden muaf tutulmasını talep ettiğini belirtti. Trump geçen ay Çin'den yapılan tüm ithalatlara yüzde 10 oranında vergi getirmişti.
Güney Kore'de ise aralık ayında sıkıyönetim ilanıyla başlayan siyasi krizin etkisini yitirdiğine olan güven yatırımcıların risk iştahını yükseltiyor.
Geçen hafta açıklanan verilere göre, Japonya'da ocak ayına ilişkin Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) aylık bazda yüzde 0,3 artarak beklentilere paralel gerçekleşirken, yıllık yüzde 4,2 ile öngörüleri geride bıraktı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 7,04, Çin'de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,30, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,74, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,93 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Japonya'da büyüme, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı, çarşamba Japonya'da dış ticaret dengesi, cuma Japonya'da enflasyon verileri takip edilecek.
Yurt içinde ödemeler dengesi verileri takip edildi
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,74 değer kaybederek 9.877,59 puandan tamamladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Aralık 2024'te cari işlemler hesabı 4 milyar 650 milyon dolar açık verdi.
Bu dönemde altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında 2 milyar 466 milyon dolarlık fazla oluştu.
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, aralıkta 6 milyar 243 milyon dolar oldu. Bu dönemde hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 3 milyar 148 milyon dolar, taşımacılık hizmetleri ve seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler sırasıyla 1 milyar 459 milyon dolar ve 2 milyar 142 milyon dolar olarak gerçekleşti.
TCMB, şubat ayı Piyasa Katılımcıları Anketi'ni yayımladı. Buna göre, geçen ay yüzde 2,65 olan şubat ayı TÜFE artışı beklentisi, bu anket döneminde yüzde 3,23'e çıktı. Cari yıl sonu TÜFE artışı beklentisi ise yüzde 27,05'ten 28,30'a yükseldi. Katılımcıların yıl sonu dolar/TL beklentisi 43,0265'ten 42,8869'a düşerken, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 43,8140'tan 43,9612'ye çıktı.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,8 üzerinde 36,2380'den kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi bütçe dengesi, salı Konut Fiyat Endeksi, işsizlik oranı, perşembe Tüketici Güven Endeksi takip edilecek.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com