?>

Küresel ısınmanın tehdidi altındaki deniz kaplumbağaları için pilot uygulama

Ordu Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Candan, "Küresel ısınmanın deniz kaplumbağalarındaki etkisi, cinsiyet oranlarının dişi yönüne kayması şeklinde oluyor." dedi.

Gündem - 3 ay önce

Istanbul

Küresel ısınma tehdidiyle karşı karşıya olan caretta carettaların neslinin devamını sağlamak amacıyla başlatılan pilot uygulamalardan biri olan "kuluçkaların ikiye bölünmesi" işlemiyle popülasyondaki cinsiyet oranlarının dengelenmesi hedefleniyor.

Nesli tükenme tehlikesi bulunan canlılardan caretta carettaların mayıs ve haziranda başlayan yumurtlama döneminin ardından yumurtalardan çıkan yavrular suyla buluşuyor.

Küresel ısınma yavruların cinsiyetlerinin belirlenmesinde etkili oluyor. Cinsiyetleri yuva sıcaklığına göre belli olan deniz kaplumbağası yavruları, yüksek sıcaklıkta dişi, düşük sıcaklıkta ise erkek olarak yumurtadan çıkıyor.

Ordu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Candan, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın deniz kaplumbağalarına etkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Prof. Dr. Candan, küresel ısınmanın yaban hayatına çok ciddi etki etmeye başladığını vurgulayarak, bu durumun ilerlemesiyle deniz kaplumbağası popülasyonundaki erkek sayısının azalacağını söyledi.

"Önlenemez şekilde çöküşe doğru gidecektir"

Candan, şöyle devam etti:

"Son yıllarda yuva sayılarındaki artışın sebeplerinden biri de küresel ısınmanın etkilerini görmeye başlamamızla ilgili. Bu artış ileride çok daha fazla olacak. Fakat bunun sonunda da popülasyonun cinsiyet bazlı yapısında ciddi bozulma meydana gelecek. Popülasyonun normal şartlarda bire bir oranda dişi-erkeğe sahip olması gerekir. Küresel ısınmanın deniz kaplumbağalarındaki etkisi, cinsiyet oranlarının dişi yönüne kayması şeklinde oluyor. Bu oranın özellikle yavrularda çok ciddi saptığını görüyoruz. Dişi sayısının artışı ergin popülasyonuna yansırsa deniz kaplumbağaları popülasyonu önlenemez şekilde çöküşe gidecektir."

"Önlem amaçlı pilot uygulamalar başladı"

Candan, popülasyondaki dişi sayısı ciddi boyutlara ulaştığında, örneğin 100 kaplumbağadan 90'ının dişi olması durumunda bunun popülasyonda öncelikle gen akışında aksamalara neden olacağına dikkati çekti.

Bu durumda çeşitliliğin azalacağına işaret eden Candan, "Çünkü erkek sayısı çok kısıtlı ve eğer erkek bireylerde meydana gelebilecek ölümler artarsa, o zaman çiftleşecek erkek kaplumbağa bulamayacaklar. Bu durumda da yavru üretimi gerçekleşmeyecek. Dünya çapında önlem amaçlı deneme çalışmaları başladı. Örneğin yuvaların soğutulmasına ilişkin pilot uygulamalar yapılıyor. Türkiye'de, kuluçkaların ikiye bölünmesi gibi gerçekleştirdiğimiz çalışmalar var. Çünkü yuva içerisindeki yumurtalar gelişirken de kendi içlerinde sıcaklık üretiyorlar. Buna 'metabolik ısınma' deniyor, mesela 1,5 dereceyi bulabiliyor. Yuvayı ikiye ayırdığınızda, içindeki 100 yumurtayı 50-50 böldüğünüzde buradaki sıcaklığı bir nebze olsun azaltma şansınız oluyor." diye konuştu.

"Deniz kaplumbağalarının Edirne'de yuvalaması küresel ısınmanın etkisi"

Alınan önlemlerin geçici olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Candan, sıcak yuvalardan çıkan yavruların daha hızlı geliştiğini ve yuvadan daha erken çıktığını söyledi.

Bu durumda kaplumbağaların boyunun çok küçük kaldığına dikkati çeken Candan, şunları kaydetti:

"Küçük boyutlu yavruların yüzme performansından sürünme performansına kadar her şeyi etkileniyor. Daha kolay av olabiliyorlar. Yayılış alanları değişmeye başlıyor. Deniz kaplumbağalarında böyle bir çalışma yaptık. Batıya doğru yeşil kaplumbağaların bir dağılıma başladığını gördük. Edirne'de deniz kaplumbağası yuvası görülmüş olması küresel ısınmanın sonucu. Çünkü hayvan yuvalamaya çıkacağı zaman örneğin Adana Yumurtalık kumsalına gelirken 'Vakit geldi hadi bir Yumurtalık'a gideyim.' demiyor. Bunu suyun sıcaklığıyla belirliyor. Enez'de tespit edilen yuvalar bu şekilde, zaten kuzeye doğru bir kayış vardı. Bunlar daha da artacak gibi görünüyor."

"Kıyamet doğa ve hayvanlar üzerinde başladı"

Küresel ısınmanın diğer yaban hayatına da olumsuz etkisi olduğunu anlatan Candan, bazı türlerin orman yangınları sonucu yok olmanın eşiğine geldiğini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğüyle yaptığımız bir çalışma var. Ülkedeki orman yangınlarından sonra özel çevre koruma alanlarında sürüngen ve kurbağa türleriyle ilgili kullanım alanlarını tespit etme çalışması yaptık. Dalyan ve Fethiye bölgesinde bulunan kırmızı semender çok dar bir alan kullanıyor. Küresel ısınmayla orman yangınlarının da arttığını biliyoruz. Burada yangınlar sonucu kırmızı semender yok olduğunda dünyada başka bir yerde bu hayvan yok, tür tamamen dünya üzerinden kalkıyor. Yine küresel ısınmayla istilacı dediğimiz türlerin yayılış alanları artıyor. Bilim kurgu filmlerinde olur ya, şu an yaşadığımız o. Gerçekten cehennemin kapıları açıldı ve kıyamet doğa ve hayvanlar üzerinde başladı, dönüp dolaşıp bizi bulacak."

Kaynak: AA

dikGAZETE.com
Haftanın Öne Çıkanları

Bursa'da çocuklar simülasyonla 4 mevsim kayak öğrenebiliyor

2024-12-22 10:53 - Çevre-Hayat

Ziraat Türkiye Kupası'nda gruplar belli oldu

2024-12-20 16:47 - Spor

Antalya'da çardaklardan temizlenen Kumköy Sahili eski haline döndü

2024-12-18 11:57 - Çevre-Hayat

Blinken: İsrail'in Gazze'de kalıcı işgaline karşıyız

2024-12-19 21:47 - Dünya

Hatayspor Süper Lig'de yarın Adana Demirspor'u konuk edecek

2024-12-22 09:52 - Spor

Rize'de ayıların arı kovanların bulunduğu alana ulaşmaya çalışması kamerada

2024-12-18 13:57 - Çevre-Hayat

Prematürelerde erken dönemde göz tedavisi kritik önem taşıyor

2024-12-19 14:48 - Sağlık

Trabzonspor, puan cetvelinde alışık olmadığı yerde bulunuyor

2024-12-18 15:58 - Spor

Akbank Genel Müdürü Kaan Gür, 2025'te sektör bilançoları için rahatlama öngörüyor

2024-12-18 11:52 - Ekonomi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Lübnan Başbakanı Mikati'yi resmi törenle karşıladı

2024-12-18 18:28 - Siyaset

İlgili Haberler

Jandarma bayram trafiğini havadan ve karadan denetliyor

17:07 - Gündem

İstanbul'da arife gününde bayram alışverişi yoğunluğu yaşanıyor

17:03 - Gündem

Dışişleri Sözcüsü Keçeli'den ABD'de gözaltına alınan Türk öğrenciyle ilgili açıklama:

16:28 - Gündem

İçişleri Bakanı Yerlikaya'dan "trafik kurallarına uyalım" çağrısı

15:28 - Gündem

Bakan Kurum, bayrama yeni evlerinde girecek olan depremzede Balveren çiftinin mutluluğunu paylaştı

14:48 - Gündem

Günün Manşetleri

Jandarma bayram trafiğini havadan ve karadan denetliyor

17:07 - Gündem

İstanbul'da arife gününde bayram alışverişi yoğunluğu yaşanıyor

17:03 - Gündem

Bakan Şimşek'ten CHP Genel Başkanı Özel'in iddialarına yanıt

16:58 - Ekonomi

ABD'de Minnesota Üniversitesinden bir öğrenci, göçmenlik dairesi ICE tarafından gözaltına alınd

16:53 - Dünya

Rusya: Sumi, Donetsk ve Zaporijya'da 3 yerleşim birimi kontrolümüze geçti

16:48 - Dünya