İstanbul
Emtia piyasasında, Donald Trump'ın ABD'nin 47. başkanı seçilmesinin ardından sert dalgalanmalar ve ürün bazlı ayrışmalar devam ediyor. Söz konusu sert dalgalanmalar tarım grubunda daha çok görülüyor.
Özellikle iklim ve hava durumu emtia piyasasında tarım grubunda işlem gören ürünlerin fiyatlarında sert hareketlere neden oluyor.
Bu gelişmelerle, ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de kakaonun ton başına fiyatı 12 bin 931 dolarla tarihi zirveyi gördü. Kakao fiyatları yıl başından bu yana yüzde 200'ün üzerinde artış kaydetti.
Kakao fiyatları, arza yönelik endişelerle rekor tazeledi.
Olumsuz hava koşullarının Batı Afrika'daki mahsuller için tehlike arz etmesi ve küresel stoklardaki düşüş nedeniyle kakao fiyatlarındaki ralli devam ediyor.
Fildişi Sahili ve Gana'daki zayıf üretim nedeniyle kakao fiyatlarında yıl genelinde arza ilişkin endişeler kakao fiyatlarının rekor kırmasında önemli rol oynadı. Analistler, küresel kakao stoklarının 2024/25 sezonunda açık vereceği öngörüsünde bulundu.
Fildişi Sahili'ndeki ihracatçıların kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddettiği bildirilirken, bu durumun küresel kakao arzını olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyor.
Ülkede kakao hasadında görülen azalış da fiyatların artmasına neden oluyor.
Avrupa Parlamentosu (AP), orman alanlarına zarar verilerek üretilen soya, dana eti, palm yağı, tahta, kakao ve kahve gibi çeşitli ürünlerin Avrupa Birliği'ne (AB) ithal edilmesini önleyecek yeni kuralları 1 yıl erteleme kararını onaylaması da kakao fiyatlarındaki yükselişte etkili oldu.
Kakao fabrikaları tohum maliyetlerini karşılayamıyor
Fildişi Sahili ve Gana'daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma veya durdurma kararı almasından dolayı kakao fiyatları bu yıl üst üste rekor tazeledi.
Kakao arzında sorunların ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiledi.
Özellikle kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü üretimi olumsuz etkileyen faktörler arasında yer aldı.
Fildişi Sahili'nde kakao satışlarındaki kısıtlamalar arzın daha fazla sıkılaşacağı endişelerini artırdı. Fildişi Sahili kakao düzenleyicisi Le Conseil du Cafe-Cacao, ülkede işleme tesisi olmayan şirketlere ve ihracatçılara, kakao çekirdeklerini satın alamayacaklarını bildirmişti.
Batı Afrika'da başlayan Harmattan rüzgarlarının kakao hasadı için tehdit oluşturması ve teslimat için limanlara az miktarda ürün gelmesi sonrasında Fildişi Sahili'nde kakao teslimatlarının azalması da bu ürünün fiyatlarında yükselişe kapı araladı.
Gana'nın mahsulün kötü olması nedeniyle 350 bin tona kadar kakao çekirdeği teslimatını gelecek sezona ertelemeyi planladığına dair haber akışı fiyat yükselişini tetikleyen başka bir unsur oldu.
Ülkenin kakao üretimi, küresel iklim değişikliği kaynaklı olumsuz hava koşulları, bitki hastalıkları ve kakao çiftliklerinin yerini yasa dışı altın madenciliğinin alması nedeniyle azalıyor.
Ganalı çiftçilerin kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırdıkları ve buralarda daha yüksek kazançla sattıkları yönündeki iddialar da fiyatlardaki sert yükselişi destekledi.
Batı Afrika'da yağışların yetersiz olması ise kakaoda üretim endişelerinin devam etmesine yol açtı.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede "Kakao fiyatlarında son dönemde yeniden bir yükseliş eğiliminin olduğunu görüyoruz. Aslında özellikle kakao fiyatlarının geçtiğimiz sene ve bu sene başında çok ciddi bir artış göstermesinden sonra fiyatlar yavaş yavaş yukarıya doğru gidiyordu ama üretici için fiyatlar yükselmiyordu." dedi.
Son dönemde fiyatların yüksek kalmaya devam etmesinin burada birçok çikolata üreticisinin de fiyatlarını artırmak zorunda kalmasına yol açtığını belirten Ergezen, "Tabii burada uzun süreli sözleşmeler yapan büyük çikolata şirketleri var. Fakat nispeten daha küçük olan çikolata şirketleri kakao erişimini ham madde erişimini sağlayabilmek için daha fazla ücret ödemeye başladı. Bu da doğal olarak piyasada yeniden yukarı yönlü bir trendin oluşmasına yol açtı." değerlendirmesinde bulundu.
Ergezen, özellikle Batı Afrika'nın kakao üretimi için oldukça önemli bir konumda bulunduğunu vurguladı.
Batı Afrika'nın dünya kakao üretiminin yüzde yetmişini gerçekleştiren bir bölge olduğunu aktaran Ergezen, şunları kaydetti:
"Bu bölgede geçtiğimiz sene özellikle rekolteye yönelik ciddi endişeler vardı. Bunun da en büyük sebebi hava koşullarıydı. Hava koşulları nedeniyle uzun zamandan sonra üretim açığı kakaonun, üretim açığı ve rekor seviyelere yükselmişti. Bu da fiyatların yükselmesine etki eden diğer bir unsur. Bugün geldiğimiz noktada ise yeniden Batı Afrika'da hava koşullarının değişmiş olması burada üretime yönelik endişelerin tekrar artmasına yol açtı. Batı Afrika'da hava sıcaklıkları normalden daha sıcak devam ediyor. Daha kurak bir hava var Bu da özellikle ağaç, kakao ağaçlarının çiçeklenmesine ve rekoltenin azalacağına yönelik endişeleri yeniden artırdı. Bir de şirketlerin özellikle küçük ölçekli çikolata şirketlerinin kakao, ham maddesini bulmak için daha fazla fiyat ödemeye başlaması fiyatların yeniden rekor seviyeleri yükselmesine yol açtı."
Ergezen, şu ifadeleri kullandı:
"Genel olarak bakıldığında gelecek sezon için kakao üretiminin aslında nispeten daha fazla olması ve üretim açığının azalması bekleniyor. Bu da aslında gelecek fiyatlamasında bu seviyelerin çok da kalıcı olmayabileceğini veya türbülansın çok fazla olabileceğini gösteriyor. O yüzden yatırımcıların kakao fiyatlarında nispeten dikkatli olması gerek. Çünkü bugün itibarıyla ciddi bir üretim açığı endişesi olsa bile gelecek sezon üretim verileri nispeten yüksek seyrediyor."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com