Irak Cumhurbaşkanı'nın istifa mesajı siyasi krizi derinleştirdi

Cumhurbaşkanı Salih, dün meclise gönderdiği yazıda Bina Koalisyonunun başbakan adayı Basra Valisi Esad İdani'ye hükümeti kurma teklifinde bulunmayacağını açıkladı. Salih, ayrıca üzerindeki siyasi baskılardan da söz ederek, bu durumun devam etmesi halinde görevini bırakmaya hazır olduğu mesajını verdi.

Berhem Salih, gündemin birinci sırasına yerleşen ve siyaseti hareketlendiren Meclis'e gönderdiği yazısı sonrası ise soluğu memleketi Süleymaniye'de aldı. Salih’e yakın kaynaklar, Cumhurbaşkanı'nın bir süre orada dinleneceğini ifade etti.

İran'a yakınlığıyla bilinen Bina Koalisyonu da söz konusu gelişmeler üzerine yazılı açıklama yayımladı.

Açıklamada, "Cumhurbaşkanı Salih'in, Meclis'teki en büyük koalisyon oldukları halde başbakan adayı olarak gösterdikleri Basra Valisi Esad İdani'ye hükümeti kurma görevi vermeyerek Anayasa'ya aykırı davrandığı ve Cumhurbaşkanlığı yeminini bozduğu" savunuldu.

Açıklamada ayrıca, Irak Meclisi'ne "Salih hakkında, görevden alınmasına yönelik yasal işlem başlatılması" çağrısı yapıldı.

Şii milis gücü Haşdi Şabi'nin siyasi ayağı Bedir ve Sadikun Grubu ile eski Başbakan Nuri el-Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu ve Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi'nin öncülüğündeki Sünni Güçler Birliği Koalisyonundan oluşan Bina Koalisyonu, meclisin en büyük grubu olduğunu savunuyor.

Ancak, Cumhurbaşkanı Salih meclise gönderdiği yazısında, yürüttüğü istişareler neticesinde meclisin en büyük koalisyonu hakkında net bilgi olmadığı sonucuna varıldığını aktardı.

Berhem Salih'in hamlesinin ardından sosyal medya hesabından yazılı açıklama yapan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ise Cumhurbaşkanı'na partili adayı (İdani) kabul etmemesinden dolayı teşekkür etti ve başbakanlık için üç isim önerdi.

Muhabarat Dairesi Başkanı olan Mustafa Kazimi'yi birinci sıraya yerleştiren Sadr, yargıç Rahim Ugeyli ile bağımsız ve laik kimliğiyle bilinen Milletvekili Faik Şeyh Ali’yi de listesine ekledi.

Sadr'ın önerisine mecliste milletvekili bulunan Şii Ulusal Hikmet Akımı ise sıcak bakmadı. Akımın Siyasi Büro Üyesi Eyser Cadiri, yaptığı basın açıklamasında, Sadr'ın önerdiği isimlerin ülkeyi yönetme liyakatine sahip olmadığını savundu.

Eski Başbakan Haydar el-İbadi'nin lideri olduğu Nasır Koalisyonu Milletvekili Riyad Temimi de yaptığı basın açıklamasında, Cumhurbaşkanı Salih'in başbakan adayına teklifi sunmayarak, Süleymaniye'ye gitmesinin siyaseti kilitlediği değerlendirmesinde bulundu.

Temimi, "Cumhurbaşkanı Salih, görevinden istifa ederse siyasi kriz daha da derinleşir." ifadesini kullandı.

Ulusal Hikmet Akımı'nın lideri Ammar el-Hekim ise sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, yeni başbakanın "bağımsız, nezih, tek eğiliminin Irak, halkın rızasını kazanmış ve umut vadeden hükümet programına sahip olması" gerektiğini vurguladı.

Berhem Salih'in ülkedeki siyaset gündeminin birinci sırasına yerleşen ve yeni bir tartışma başlatan hamlesinden sonra Necef merkezli Şii dini merci Ayetullah Ali es-Sistani'nin ofisinden yapılan açıklamada, dini mercinin cuma hutbesi sonrası "siyasi mesajı" olmayacağı bildirildi.

Gösteriler başladığından bu yana her cuma hutbesinde kamuoyuna "siyasi mesajı" da okunan Sistani'nin bu kararı ise dikkati çekti.

Bazı çevreler Sistani'nin bu çıkışını, "dini mercinin iyice krize dönüşen başbakan adaylığı konusunda açıklama yaparak siyaseti etkilemek istemediği" şeklinde yorumladı.

Eski Başbakan İyad Allavi liderliğindeki Vataniye Koalisyonu da Berhem Salih’in istifasına karşı olduklarını açıkladı.

Koalisyon, Salih liderliğinde ve Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde 1 yıl sürecek mini bir hükümetin kurulması çağrısında bulundu.

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Iraklı Siyasi Analist Halid Nasır, Cumhurbaşkanı Salih'in resmen istifa tehdidinde bulunduğunu savundu.

Analist Nasır, "Cumhurbaşkanı Salih, bu tutumuna karşı sokaktan ve bazı siyasi çevrelerden destek bekliyor. Bu desteği almazsa Süleymaniye'den istifasını duyurabilir." görüşünü dile getirdi.

Irak Anayasası'nın 75'inci maddesine göre, cumhurbaşkanı istifa mektubunu meclise sunar ve meclis bunu 7 gün bekletir.

Cumhurbaşkanı bu 7 gün içinde istifasını geri çekmezse, görevine son verilmiş olur. Boşalan Cumhurbaşkanlığı koltuğuna ise yeni bir isim seçilene kadar 1 aylık süreyle Meclis Başkanı oturur.

Kaynak: AA