İç savaşın izlerini silemeyen Beyrut yeni faciayla büyük yara aldı

Ülkenin siyasi, idari, ticari, kültürel merkezi ve en büyük metropolü Beyrut, 1975-1990 yıllarında yaklaşık 120 bin kişinin canına mâl olan kanlı iç savaşın izlerini hâlâ taşıyor. Aradan geçen yıllara rağmen Beyrut'taki bazı binaların duvarlarında hâlen kurşun ve şarapnel izleri bulunuyor.

Ülke pek çok kereler yönetimde çıkmazlara ve toplumsal krizlere maruz kalmasına rağmen, hafızalarda ve şehrin görüntüsünde hâlâ taze olan iç savaş, Lübnan'ın içindeki aktörlerin namlularını birbirlerine çevirmesini önledi.

Ancak ülke, tarihindeki en zorlu ekonomik krizlerden birinin pençesindeyken Beyrut, 4 Ağustos Salı günü 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak etmesiyle yeni bir felaketin ortasına düştü.

İç savaş sonrasında şehirde yükselen heybetli gökdelenler, patlamada kırılan camlarıyla bir zamanlar tepeden baktıkları savaş yorgunu binaların kaderini yaşıyor.

Patlamanın tahrip ettiği yapılar, iç savaşın izlerini taşıyan binaların yanında Beyrut'a daha hüzünlü bir hava veriyor.

Beyrut'un sembol alanlarından Şehitler Meydanı'nın hemen yukarısında, at nalı biçiminde sıvaları sökülmüş, inşaat demirleri dışarı taşmış, kıvrımlı yapısıyla köhne bir bina, şehrin ziyaretçilerinin dikkatini çekiyor.

Beyrut'un bir turizm merkezi olarak en parıltılı günlerini yaşadığı dönemde 1965'te başlayan "Kubbe" sineması binasının inşası, 1975'te patlak veren iç savaş nedeniyle yarım bırakılmış.

İç savaş sırasında ateş hattında kalan binanın kurşun ve şarapnel izleri kaplı duvarları, savaşın acımasızlığını ve yorgunluğunu tüm çıplaklığıyla hâlâ gözler önüne seriyor. Sokak sanatçıları için adeta bir tuval görevi gören boş sinemanın çevresindeki sıvaları dökülmüş duvarları, şimdi birbirinden güzel renkli resimler süslüyor.

Bu ilginç mimariye sahip sinema binasının hemen karşısında yer alan ve yakın zamanda inşaat halinde olan bir kule ise 4 Ağustos'taki patlamanın şehirde neden olduğu tahribatı ortaya koyuyor.

Duvarlarında hala kurşun ve şarapnel izlerinin bulunduğu sinema binası ile kapı ve pencereleri sökülmüş, camları kırılmış kule adeta birbirlerine Beyrut'un şahit olduğu iki felaketi fısıldıyor.

Beyrut, iç savaş öncesinde dünya çapında jet sosyetenin ve sanatçıların uğrak noktası bir turizm kenti olarak tanınırdı.

Ülkede iç savaşın patlak vermesinin ardından taraflar arasında Beyrut'un merkezindeki otellerin yer aldığı bölgeyi kontrol etmek için pek çok çatışma yaşandı. Silahlı grupların bu otelleri mevzi olarak kullanması nedeniyle iç savaşın bu bölümüne "Oteller Savaşı" adı verildi. 1975-1977 yıllarında bu bölgedeki çatışmalarda yaklaşık 1000 kişinin hayatını kaybettiği, 2 bin kişinin yaralandığı belirtiliyor.

Beyrut'un yine turizmin gözdesi olduğu dönemde yat limanı yakınında 1974'te inşa edilen 26 katlı ve 400 odalı Holiday Inn Oteli de henüz faaliyete geçemeden iç savaşın kurbanı olmuş. Silahlı gruplar arasında yoğun çatışmalara sahne olan otel, tarafların çatısından birbirini attığı kötü bir şöhrete sahip.

Beyrut'ta terk edilmiş halde olan Holiday Inn Oteli, 30 yıl sonra adeta başkentte iç savaşın en büyük kanıtı olarak duruyor.

Holiday Inn'in yanında ileriki yılllarda inşa edilen diğer parıltılı oteller ise Beyrut Limanı'ndaki korkunç patlamanın ardından kırık camları, dışa taşan perdeleri ve hasar görmüş halleriyle yeni bir faciayı anlatıyor.

Beyrut'ta yaşayan hemen herkesin 4 Ağustos'taki patlamanın meydana geldiği anlara ilişkin bir hikayesi var.

Beyrut Limanı, patlamanın yaşandığı noktanın yakınında bulunan otoyol üzerindeki köprüden bakıldığında adeta bir savaş filmi platosunu andırıyor. Bölgeye gelerek korkunç olayın boyutunu anlamaya çalışan Lübnanlılar, ülkeyi sarsan bu büyük felaketin izlerini telefonlarıyla kaydediyor.

Lübnanlıları birleştiren bu acı olayın merkezini yakından görenlerde oluşan ortak duygu ise şaşkınlık ve hüzün.

Arap divası Feyruz'un uğruna ağıtlar yaktığı Beyrut şehri, üst üste gelen felaketlerin izlerinin silineceği günleri bekliyor.

Kaynak: AA