Her yıl yaklaşık 6 trilyon sigara tüketiliyor

ANKARA

Tobacco Atlas'ın verilerine göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 5,7 trilyon sigara tüketiliyor. Bu rakam, günde neredeyse 16,5 milyar sigaraya tekabül ediyor.

Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) 2018 verilerine göre de 1,1 milyar kişi sigara kullanıyor ve her yıl yaklaşık 7 milyon kişi, sigaraya bağlı nedenlerden hayatını kaybediyor.

Bu ölümlerden 6 milyonuna doğrudan sigara kullanımı neden olurken yaklaşık 890 bini pasif içicilikten kaynaklanıyor.

Tobacco Atlas'a göre ise sigaraya bağlı nedenlerden yaşamını yitirenlerin sayısı, 2 milyonu kadın olmak üzere 7,1 milyonun üzerinde.

33'ü Avrupa'da olmak üzere yaklaşık 55 ülkede, erkeklerde görülen ölümlerin en az beşte biri sigaraya bağlı nedenlerden kaynaklanıyor. Küresel olarak kadınlarda tütün kullanımına bağlı ölümler, erkeklerden daha az.

Yetişkinlerde koroner kalp hastalığı ve akciğer kanseri dahil ciddi kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıklarına yol açan pasif içicilik, bebeklerde ani ölümlere, hamilelerde de düşük riskine neden oluyor.

Dünya çocuklarının neredeyse yarısı, kamuya açık alanlarda tütün dumanıyla kirlenmiş havaya maruz kalıyor. Pasif içiciler için tütün dumanına karşı güvenli bir maruz kalma düzeyi bulunmuyor.

Sigara içen bir milyardan fazla kişinin yaklaşık yüzde 80'i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor. Sigara tüketiminin, bu ülkelerde, dinamik ekonomik gelişme ve devam etmekte olan nüfus artışına bağlı olarak arttığı tahmin ediliyor.

Tobacco Atlas'ın verilerine göre, 2016'da dünya genelinde 5,7 trilyon sigara tüketildi.

Söz konusu verilere göre, her yıl, 15 yaş ve üzeri kişi başı ortalama tüketilen tahmini sigara sayısı Belarus’ta 2 bin 911, Makedonya’da 2 bin 785, Belçika'da 2 bin 441, Çekya’da 2 bin 428, Rusya’da 2 bin 295, Suriye’de 2 bin 292. Türkiye’de ise 15 yaş ve üzeri kişi başına yılda ortalama bin 771 sigara içiliyor.

Diğer yandan, 15 yaş ve üzeri kişi başı içilen yıllık ortalama sigara sayısı Peru’da 98, Ekvador’da 93, Hindistan’da 89, Gana’da 41, Moritanya’da 30, Gine Bissau’da 25.

Son yıllarda sigara tüketiminde düşüş görülmeye başlansa da dünyada tüketilen her 5 sigaradan 2'si Çin’de içiliyor. Dünyada sigaradan kaynaklı ölümler de en fazla Çin'de görülüyor.

"Lancet" dergisinde yer alan bir çalışmada da dünya genelinde sigara içen kişilerin yaklaşık yüzde 11’inin Hindistan’da yaşadığı belirtildi.

Dünya genelinde 13-15 yaş arası gençlerin yaklaşık 25 milyonu sigara içiyor, yaklaşık 13 milyonu ise dumansız tütün ürünleri kullanıyor.

Tütün ve sigara kullanımının gençler arasında en yaygın olduğu ülkeler arasında Papua Yeni Gine, Ukrayna, Romanya, İtalya, Arjantin, Madagaskar ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti yer alıyor.

13-15 yaş aralığındaki kız ve erkelerin tütün kullanımında düşüş görülen ülkelerin çoğunun çok yüksek insani gelişmişlik endeksine, tütün kullanımının gençler arasında en yaygın olduğu ülkelerin ise genelde çok yüksek olmayan insani gelişmişlik endeksine sahip olduğu dikkati çekiyor.

Nijerya ve Senegal gibi bazı ülkelerde, gençler arasında tütün kullanımın yetişkinlerden daha yaygın olduğu görülüyor.

Bangladeş, Hindistan, Hollanda, Rusya, Tayland ve Vietnam’da halkın yaklaşık yüzde 25’inin sigara ile kalp ve damar rahatsızlıkları arasındaki ilişkiden haberdar olmadığı biliniyor.

Dünyada sigara içen bir milyardan fazla kişinin yaklaşık yüzde 80'i, düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor ve dünya nüfusunun sadece yaklaşık yüzde 20'sine tekabül eden 1,4 milyar kişi kapsamlı ulusal sigara karşıtı yasalarla korunuyor.

Dünya nüfusunun yüzde 47'sine tekabül eden 78 ülkede, sigara paketlerinin üzerinde yerel dilde ve resimli uyarılar bulunuyor.

Dünya nüfusunun yüzde 15'ine karşılık gelen 37 ülkede de tütün ürünlerinin reklamı, promosyonu ve sponsorluğu tamamen yasaklanmış durumda.

Kitle iletişim kampanyaları, tütün karşıtı reklamlar ve sigara paketleri üzerinde yer alan grafikler ile resimlerin, sigaraya başlama oranını azalttığı ve sigarayı bırakanların sayısını arttırdığı belirtiliyor.

DSÖ’ye göre, tüm tütün ürünlerinin reklam, promosyon ve sponsorluğuna yönelik yasaklar, dünya genelinde tütün tüketimini ortalama yüzde 7 düşürebiliyor ve bu oran bazı ülkelerde yüzde 16'ya kadar çıkabiliyor.

Özellikle gençler ve yoksullar arasında sigara kullanımını azaltmada verginin, en etkili yöntemlerden biri olduğu belirtiliyor.

Sigara fiyatlarını yüzde 10 yükselten vergi arttırımının, yüksek gelirli ülkelerde sigara kullanımını yüzde 4, düşük ve orta gelirli ülkelerde yüzde 5 oranında azalttığı ifade ediliyor.

Dünya nüfusunun yüzde 10'una tekabül eden 32 ülkede, perakende fiyatının yüzde 75'inden fazlasına karşılık gelen vergiler uygulanıyor. DSÖ verilerine göre, tütün vergi gelirleri, tütün kontrolüne harcananın ortalama 250 katı.

Dünya nüfusunun yüzde 44'ünün yaşadığı 43 ülkede son iki yılda sigara karşıtı en az bir kitlesel basın kampanyası yürütülüyor.

Sigaranın içinde yaklaşık 5 bin kimyasal madde bulunuyor. Bunlardan 90 madde kanseri tetiklerken, diğerlerinin de kanseri tetiklediğinden şüpheleniliyor. Bu maddeler, mukoza ve akciğerler tarafından emiliyor.

Sigara içmek, sigaranın içindeki maddelerin doğrudan temasa geçtiği dokulardaki DNA'lara zarar veriyor. Kanseri tetikleyici maddelerin vücudun içinde dolaşması ve başka bölgelerde tümöre yol açmasının da mümkün olduğu ifade ediliyor.

Sigara içenler, özellikle akciğer, gırtlak, yemek borusu ve ağız kanserine yakalanma konusunda yüksek risk taşıyor. Ayrıca çok sayıda araştırmaya göre, sigara tüketimi ile kan, pankreas, böbrek, mesane, bağırsak, mide ve rahim kanseri arasında ilişki bulunuyor.

Muhabir: Zehra Ulucak

Kaynak: AA