'Hamas-Fetih gerilimi Gazze'yle Batı Şeria'yı koparabilir'

GAZZE - Mustafa Habbuş

Filistin Yasama Meclisi'nin fesh edilmesi ve Filistin yönetiminin Gazze'ye yönelik mali ve idari yaptırımları, Fetih hareketinin Gazze'deki ofislerini "saldırı" endişesiyle kapatma ve Filistin yönetiminin Gazze'deki sınır kapılarındaki görevlilerini çekme kararı, Fetih'in, Gazze'de planlanan 54. kuruluş yıl dönümü kutlamalarını iptal etmesi, Gazze ile Batı Şeria'da Hamas ve Fetih mensuplarının gözaltına alındığına dair karşılıklı suçlamalar, taraflar arasındaki gerginliği gözler önüne seriyor.

Gözlemciler, mevcut krizi, taraflar arasında yürütülen uzlaşı çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasının bir sonucu olarak görüyor ve yaşanan bu gerginliğin, Filistin'de birlik ve beraberliği doğrudan hedef aldığını, bundan faydalanacak tarafın da İsrail olacağını ifade ediyor.

Fetih ve Hamas arasında, siyasi ve güvenlik tedbirlerine kadar uzanan gerginliğe, karşılıklı atışmalara sahne olan Filistin sahasında, anlaşmazlığın tarafları karşılıklı suçlamalarını sürdürürken, uzmanlar, büyüyen gerilimin Filistinli gruplar arasındaki uzlaşıyı çıkmaza soktuğunu ve bu gerginliğin Gazze Şeridi ile Batı Şeria'yı tamamen birbirinden koparabileceğini belirtiyor.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın, 22 Aralık'ta Filistin Anayasa Mahkemesinin, Filistin Yasama Meclisi'ni fesh ettiğini açıklaması, Hamas tarafından anayasal ve hukuki değeri olmayan tek taraflı bir adım olarak nitelendirildi.

Filistin yönetiminin Nisan 2017'den beri Gazze Şeridi'ne uyguladığı "idari ve mali uygulamalarla" Gazze'de maaş ve diğer gelirlerde kesintiye gidilmesi de Fetih-Hamas gerginliğindeki bir diğer başlık.

Hamas'a ait güvenlik güçlerinin, Gazze'de yöneticilerin de aralarında bulunduğu 500'den fazla Fetih mensubunu, Batı Şeria'daki güvenlik güçlerinin de Hamas üyesi 60'dan fazla kişiyi gözaltına aldığı iddiaları tartışmalara neden oldu.

Öte yandan Gazze Şeridi geçişlerinin idaresini uzlaşma ve anlaşması gereğince, Hamas hareketinden devralan Filistin yönetimi, önceki gün Gazze Şeridi’nin Mısır'a açılan Refah ve İsrail'e açılan Kerm Ebu Salim (Kerm Şalom) ile Beyt Hanun (Erez) sınır kapılarındaki görevlilerini çekme kararı aldı.

Hamas’ın söz konusu personelin çalışmalarını engellediği öne sürülerek alınan bu karara yönelik Hamas ve Gazze'deki Filistinli gruplardan tepki gecikmedi. Filistin yönetiminin çekilme kararının ardından Hamas, Refah sınır kapısının idaresini yeniden teslim aldı.

Fetih'in sınır görevlilerini geri çekmesiyle kendini daha net gösteren taraflar arasındaki gerginlik, Fetih'in, 54. kuruluş yıl dönümü kutlamalarını iptal etmesiyle bir adım öteye taşındı.

Fetih hareketi daha önce yaptığı açıklamada kuruluş yıl dönümünü 7 Ocak Pazartesi günü Gazze'de kutlayacağını duyurmuş, Hamas ise yetkili birimlerle koordinasyon halinde gerçekleştirilmeyen bu etkinliğin "Gazze'deki güvenlik ve istikrarı sarsma" anlamı taşıdığı açıklamasında bulunmuştu.

Fetih'ten dün yapılan yazılı açıklamada ise hareketin 54. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla Gazze'de düzenlenmesi planlanan kutlamaların "kan akmasını önlemek" adına iptal edildiği belirtildi.

Gerginlik devam ederken Fetih hareketi geçen cuma, mensuplarının Gazze'deki güvenlik güçlerince gözaltına alındığı ve birçok üyenin de tehdit edildiği iddiasında bulunarak, Gazze'deki tüm ofislerine saldırı olabileceği gerekçesiyle ikinci bir emre kadar kapatma kararı aldı.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Gazze'ye yönelik uygulanan yaptırımlar, memur maaşlarındaki kesinti ve medyada Gazze karşıtı provokatif açıklamalar neticesinde ortaya çıkan bu gerginliğin sorumlusu Devlet Başkanı Mahmud Abbas'tır." dedi.

Kasım, Fetih üyelerinin tutuklanmasına ilişkin Gazze'deki emniyet güçlerinin hapishanelerde siyasi tutuklu bulunmadığına dair kesin açıklamaları olduğunu ifade etti.

Fetih Hareketi'nin Gazze'ye yönelik yaptırım kisvesi altında işlediği suçları örtmeye çalıştığını kaydeden Kasım, Fetih'teki iç çekişmelerin bazı ofislere yapılan saldırılarla açığa çıktığını söyledi.

Kasım, Filistin Devlet Başkanı Abbas'ın tek taraflı mantıkla yaklaşması ve siyasi ortaklık ile uzlaşı anlaşmasını uygulamayı reddetmesi nedeniyle Filistin birliğinin önündeki yolun tıkandığını belirtti.

Bunun yanı sıra Fetih Hareketi yöneticilerinden Yahya Rabah ise Hamas'ın Gazze'deki Fetih mensuplarına yönelik uygulamalarıyla uzlaşının önünü tıkadığını söyledi.

Rabah, "Filistin yönetiminin bölünmeyi sonlandırmak için sunduğu tüm teklifleri Hamas reddediyor. Biz tek siyasi rejim, tek hükümet, tek anayasa istiyoruz ancak Hamas bunu kabul etmiyor." diye konuştu.

Fetih'in Hamas mensuplarının tahriklerinden uzak durmak için Gazze'deki ofisini kapattığını dile getiren Rabah, Abbas'ın Gazze'ye yaptırım uygulamadığını, Hamas'ın bölünmeyi sonlandırmaya zorlamak için bazı idari uygulamalar başlattığını kaydetti.

Rabah, söz konusu uygulamaların da bazı hatalar barındırdığını ve yanlışların düzeltilmesi için bir komite oluşturulduğunu söyledi.

Filistinli yazar ve siyaset analisti Hani el-Mısri, Fetih ve Hamas arasındaki gerilimin Mısır ve diğer ülkelerin girişimlerini başarısız kıldığı, yeniden birlik sağlamayı engellediği ve Filistin Yasama Meclisi'nin fesh edilmesi ile Gazze'ye yönelik yaptırımlara neden olduğu değerlendirmesinde bulundu.

"Hamas ve Fetih arasındaki gerilim ciddi tehlikelere yol açabilir. Bu durum Gazze Şeridi ile Batı Şeria'nın tamamen ayrılmasına neden olabilir." diyen Mısri, Filistin'deki bölünmenin artık kendine zarar veren bir hale dönüştüğünü vurguladı.

Söz konusu iki hareket arasındaki gerilimin dozunun arttığını, ölüm ve yaralanmaların olabileceği çatışmalara dönebileceğine dikkati çelen Mısri, "Durum silahlı çatışmaya dönüşebilir. Gerilim devam eder ve karşılıklı tahrik sürerse Batı Şeria'da ve Gazze Şeridi'nde silahlı çatışma ve patlamalar duyabiliriz." dedi.

Mısri, bu ihtimallerin İsrail'in yararına hizmet edeceğini ifade etti.

Hamas'ın Filistin'de 2006'da düzenlenen demokratik seçimi kazanması bazı yerel ve uluslararası kurumlarca tanınmadı. Seçimin ardından yaşanan gerilimi Hamas kontrol altına aldı. 2007'den beri Filistin topraklarında siyasi bölünmüşlük yaşanıyor.

Söz konusu tarihten bu yana çok defa ulusal birlik sağlamak için girişimlerde bulunulmuş son olarak 12 Ekim 2017'de uzlaşı anlaşması imzalanmıştı. Fetih ve Hamas hareketleri arasındaki anlaşmazlık nedeniyle bu anlaşmanın da uygulanmasında zorluklar yaşanıyor.

Filistin yönetiminin Nisan 2017'den beri Gazze Şeridi'ne uyguladığı "idari ve mali uygulamalarla" Gazze'de maaş ve diğer gelirlerde kesintiye gidilmişti. Fetih bu bölünmeyi sonlandırmaya yönelik bir adım olarak açıklarken, Hamas yaptırım olarak değerlendiriyor.

Kaynak: AA