Ankara
Libya'nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter saflarında, Rus paralı askerler, Sudan’dan getirilen "Cancavid" milisleri ve Çadlı silahlı isyancılar gibi çok sayıda yabancı savaşçı bulunuyor.
Tüm çabalarına ve müttefiklerinden aldığı büyük silah desteğine rağmen başkent Trablus'u ele geçiremeyen Halife Hafter, müttefiklerinin desteğiyle yurt dışından getirilen paralı askerlerle anlaştı.
Bu savaşçıların temin ve finansmanını büyük ölçüde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır sağlarken, Fransız askeri danışmanlar da Hafter güçlerine destek veriyor.
Ayrıca Rus güvenlik şirketi Wagner grubu da yaklaşık 1400 paralı askeriyle Hafter saflarında yer alıyor. Rusya'nın Kırım’ı yasa dışı ilhakı ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı gruplara verdiği destekle adı sıkça duyulan Wagner, Suriye, Ukrayna ve Afrika ülkelerindeki paralı askerlerinin faaliyetleriyle tanınıyor.
Daha önce BAE’nin, Sudanlı gençleri güvenlik şirketinde çalışma vaadiyle paralı asker olarak Libya'ya götürdüğü ortaya çıkmıştı. Hafter'in saflarına katılması için Sudan'dan getirilen Cancavid milis grubu ise Darfur'daki iç savaşta soykırım yapmakla suçlanıyor.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) 2015-2019 yıllarını kapsayan raporuna göre de Hafter’e silah ve ekipman aktarımında BAE öne çıkan ülkelerden biriydi.
Raporda, Hafter güçlerine çok sayıda SİHA sağlayan BAE'nin aynı zamanda Belarus’tan savaş helikopterleri alarak bunları Libya'da Hafter milislerine aktardığına yer verilmişti.
Hafter'in, içinde çok sayıda paralı yabancı savaşçı bulunan askeri güçlerine sözde "Libya Ulusal Ordusu" adını vererek, Libya'nın Birleşmiş Milletler (BM) nezdindeki meşru temsilcisi Libya hükümetine karşı açtığı savaşta kendisine meşruiyet katmaya çalıştığı gözlemlendi.
“Sudanlı, Çadlı ve Rus savaşçılar ön plana çıkıyor”
Kuzey Afrika araştırmacısı Nebahat Tanrıverdi Yaşar ve Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfından (SETA) araştırmacı Emrah Kekilli, Hafter’in yabancı savaşçılarını ve Libya krizindeki rolünü değerlendirdi.
Uzun süredir devam eden Libya savaşında paralı yabancı savaşçılar konusunun en önemli sorunlardan biri haline geldiğini belirten Yaşar, “Libya'da bugün Afrika ve Orta Doğu ülkelerinden çok sayıda paralı askerin cephelerde savaştığı biliniyor.
Hafter'e bağlı LUO'nun (Libya Ulusal Ordusu), 2019 Haziran sonunda yaşadığı Giryan yenilgisinin ardından ülkenin doğusundaki aşiretler, cephelerden askeri kuvvetlerini çekmeye başladı. Böylece önemli cephelerde yabancı savaşçılar ön plana çıkmaya başladı.” dedi.
Yaşar, 2019 yılına kadar neredeyse ülkenin tüm petrol sahaları ve boru hatlarını ele geçiren Hafter güçlerinin, petrol ve doğal kaynaklar üzerinde aşiretlere alan bırakmamak adına bu tesislerin korunması için yabancı savaşçıları kullandığına işaret etti.
Genel olarak LUO safında savaşan paralı yabancı askerler konusunda Sudanlı, Çadlı ve Rus savaşçıların ön plana çıktığını söyleyen Yaşar, şöyle devam etti:
“Rus savaşçılar Wagner şirketi ile bağlantılı iken, Çad ve Sudanlı savaşçılar konusunda çok sayıda bağlantı söz konusu. İşsizlik oranlarının giderek yükseldiği bu iki ülkenin gençleri bölgedeki güç mücadelesinde paralı asker kaynağı olarak görülüyor. Özellikle son zamanlarda BAE'nin Black Shield güvenlik şirketinin çok sayıda Sudanlı genci eğitip Libya'da petrol sahaları başta olmak üzere cephelere gönderdiği ortaya çıkmıştı. Ailelerin mücadelesi sonrasında 300’e yakın Sudanlı ülkelerine dönebildiler.”
Araştırmacı Emrah Kekilli de "Wagner profesyonel askerlerden oluşuyor. Ancak diğer yabancı milis güçleri asker değil, askerlerden eğitim alan sıradan gençler. Hafter bu gençleri savaşa sokarak ölüme götürdü." diye konuştu.
27 Kasım'da İstanbul'da imzalanan Türkiye-Libya güvenlik ve askeri iş birliği mutabakat muhtırasının da Libya hükümetinin sahada üstünlük kurmasına katkı sağladığını belirten Kekilli, "Hafter'in 2019'da Giryan'da aldığı yenilgide bu milislerin ciddi bir katkı sunamadıkları görüldü." dedi.
Tahnun bin Zayid: Hafter'in milis tedarikçisi
Öte yandan El Cezire'nin elde ettiği bilgiye göre, salı günü, BAE'nin sahibi olduğu İngiliz futbol kulübü Manchester City amblemi taşıyan bir uçağın, Hafter güçlerine milis desteği sağlamak amacıyla önce Sudan ve ardından Çad'a indiği bildirildi.
Arapça sosyal medya paylaşımlarına da yansıyan olayda, BAE Ulusal Güvenlik Müsteşarı Tahnun bin Zayid'in, Trablus'ta Hafter saflarında savaşmaları için Sudanlı Cancavid milisleri toplamak için ülkeye geldiği öne sürüldü.
Buna göre, perşembe günü Twitter hesabından yaptığı paylaşımda BAE'nin bu girişimlerine tepki gösteren Sudanlı yazar ve düşünür Tacussir Osman, "Tahnun bin Zayid ve BAE'li yetkililer, Sudan'a geldiler ve sonra Çad'a geçtiler. Hafter'in, Libya'nın özgür halkından aldığı yenilginin ardından, yine onun yanında savaşması için daha fazla paralı Cancavid toplamaya gelmişler. (Sudan'ın) Devrim ortakları bu devletçiğin Sudan'ın itibarını karalamasına daha ne kadar sessiz kalacak?" ifadelerini kullandı.
Son yıllarda Libya, Yemen ve İran gibi hassas bölgesel konularda sık sık adı geçen bin Zayid (48), kardeşi Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayid'in ardından ülkede 'ikinci adam' olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com