'Güney Sudan'da yiyecek bir şey yok ama yığınla silah var'

ADDİS ABABA - Tufan Aktaş

Güney Sudanlı kadın aktivist Amer Deng, iç savaşın yaşandığı ülkesinde en temel besin maddelerinin bile bulunamamasına karşın her türlü silah ve mühimmatın olduğunu söyledi.

Güney Sudanlı kadınları temsilen Etiyopya’da yürütülen barış görüşmelerine katılan Güney Sudan Kadın Bloğu Temsilcisi Amer Deng ve Bloğun kadın üyeleri, ülkede yaşanan acıları ve halen korudukları barış umutlarını AA muhabirine anlattı.

Ülkede çatışan tarafların birbirine karşı aşırı düşmanlık sergilediğini, barışa giden yolun bölgesel çıkar kavgaları yüzünden kapandığını belirten Deng, yaşanan krizin en büyük mağdurlarının ise kadın ve çocuklar olduğunu dile getirdi.

Yaşananları “Güney Sudan’da ekonomik kriz ve çatışma çok derin, acı da çok büyük.” diyerek nitelendiren Deng, gıda temini ve sağlık hizmetlerinde ciddi sıkıntılarla karşılaşıldığını ve birçok insanın tedavi olamadığı için hayatını kaybettiğini ifade etti.

Deng, başkent Cuba’da bile temiz su sorunu olduğunu belirterek derme çatma kamplarda kendilerine yer bulamayan, ailelerini kaybetmiş çocukların sokaklarda yaşam mücadelesi verdiğini söyledi.

Yaşanan ekonomik krizin ve devam eden yolsuzluğun devletin çöküşüne neden olduğuna işaret eden Deng, ülke içinde evsiz kalan veya komşu ülkelere göç eden Güney Sudanlıların içinde kaldıkları durumun kendileri için “utanç verici” olduğunu belirtti.

Deng, savaşta şimdiye kadar çok fazla insanın kaybedildiğini hatırlatarak, “Kardeşlerimizi, kocalarımızı, çocuklarımızı kaybettik. Ülkedeki kadınların sayısı erkekleri geçti, kadınların oranı yüzde 65’in üzerine çıktı.” şeklinde konuştu.

Son müzakerelerde kadınların yönetimdeki rolünün yüzde 25’ten 35’e çıkarılmasında mutabık kalındığını kaydeden Deng, ayrıca kendi katılımlarıyla ilk defa Afrika’da kadınların bir anlaşmada taraf olduğunu hatırlattı. Deng, “Anlaşma gereği bir sonraki hükümette iki veya üç devlet başkanı yardımcısından birisi kadın olacak.“ diye konuştu.

İç savaşın başlamasında ve halen sürmesinde dış güçlerin ve bölge ülkelerinin çıkarlarının etkisinin olduğunu belirten Deng, "Ülkemizde silah ya da mermi üretmiyoruz. Peki savaşanlar birbirini öldürmek için silah ve mühimmatı nereden alıyor? Ülkemizde yiyecek kıtlığı var, su kıtlığı var, barınacak yer yok ama yığınla silah var. Bu silahları bir temin eden olmalı." ifadelerini kullandı.

Müzakereleri yürüten Hükümetler arası Kalkınma Otoritesi’ne (IGAD) mesaj yollayan Deng, IGAD’ın Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit ve Riek Machar'ı buluşturarak barış üzerine tartışmalarının sağlanması gerektiğini kaydetti.

Kadın Bloğu üyelerinden Joseph Kapa, 2016'dan bu yana Sudan’ın başkenti Hartum’da mülteci olduğunu belirterek Etiyopya’ya geldiğinde arkasında bıraktığı insanların barış olmadan geri dönmemesi için dua ettiklerini söyledi.

Kapa, geçen hafta yapılan görüşmelerden hiçbir sonuç alınamadığına ve IGAD’ın önerisinin grupları uzlaştırmak yerine ayrıştırdığına işaret etti.

Başka bir üye Norah Edward da barış için şimdiye kadar çok fazla fırsatın kaçırıldığını ifade ederek, halkın kendi liderlerinin bu denli ayrışmasına ve birbirine olan nefretine anlam veremediğini dile getirdi.

Edward, “Güney Sudanlı liderlere kendi halklarının acılarına son vermeleri çağrısında bulunuyorum. Silahları susturmaları için acıları sonlandırmaları için onlara yalvarıyoruz.” dedi.

IGAD tarafından 2015'te imzalanan barış anlaşmasını canlandırmak için düzenlenen barış görüşmelerinin geçen haftaki son toplantısında geçiş dönemi hükümet modeli ve güvenlik konuları tartışıldı.

Toplantıda taraflara yapılan öneride milletvekilliği, bakanlık ve başkan yardımcılığı koltuklarının sayının artırılması ve gücün yüzde 55’inin Mayardit hükümetine, yüzde 25’inin Machar grubuna, yüzde 20’sinin ise diğer gruplara verilmesi fikri yer aldı.

Geçen yıl aralık ayından bu yana üçüncü kez toplanan siyasi taraflar ateşkesin uzatılması ve birkaç konu dışında ise uzlaşıya varamadı.

2011'de Sudan'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan, Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit'in 16 Aralık 2013'te yardımcısı Riek Machar'ı "darbe teşebbüsü" iddiasıyla görevden almasının ardından iç savaşa sürüklenmişti.

IGAD gözetiminde yürütülen barış görüşmeleri sonucu 17 Ağustos 2015'te taraflar arasında anlaşmaya varılsa da başkent Cuba'da 8 Temmuz 2016'da çatışmalar yeniden patlak vermişti.

Kaynak: AA