Gıda fiyatlarına ambalaj ve hal önlemi

ANKARA - Deniz Çiçek Palabıyık/Mustafa Çalkaya

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, gıda fiyatlarını düşürmek amacıyla artık hallerde sebze ve meyve yanında, tavuk, et ve balık gibi gıda ürünlerinin de satılacağını belirtirken, "Toplu işlem yapılınca lojistik maliyetler ve işletme maliyetleri de düşecek. Ülkedeki 176 halden 100'ü, hal kapsamından çıkarılarak toplama merkezi olacak. Bunlar hal kapsamından çıkacağı için maliyetleri de düşük olacak. Bu da ürün fiyatını etkileyecek." dedi.

Tüfenkci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gıda Komitesi kararları çerçevesinde Hal Yasası ve gıdaların soğuk zincirle taşınması konusunda yürütülen çalışmalar ve yapılan düzenlemeler hakkında bilgi verdi.

Sebze ve meyvede yüzde 25 oranındaki fire oranını aşağı çekmek amacıyla ambalaj ve friofirik (soğutuculu) araçlarla taşınmasını sağlayacaklarını belirten Tüfenkci, soğuk zincir ve ürünlerin taşınacağı kapların zorunlu standardının belirleneceğini söyledi.

Türk Standardları Enstitüsü (TSE) ile bu standartların belirlenmesi için çalışma yapıldığına işaret eden Tüfenkci, "Her sebze için fireyi en aza indirecek kap standartları belirleniyor. Bu standartlara uygun paketleme yapılacak. 50 kiloluk kasada domates sevk ederken oluşan fire oranı, 10 kiloluk kasadan çok daha fazla oluyor. Ürünün şekline göre kartondan yuvalar yapılacak. Bunların maliyetleri yüksek değil. Meyve ve sebzenin türüne göre, kartondan, köpükten ya da plastikten taşıma standardı olacak." diye konuştu.

Tüfenkci, ürünlerin market ve manavlarda da soğutuculu reyonlarda satılacağını, altyapı çalışması yapılan önlemlerin bir kısmının teşvik edileceğini de belirterek, "İlgili bakanlıklar çalışıyor. Belirli oranlarda vergisel anlamda ya da farklı şekillerde destek ve teşvik verilmesi planlanıyor. Bu düzenlemelerle fire oranlarını düşürmeye çalışacağız." diye konuştu.

Hazırlıkları yürütülen Hal Yasası'nın da Gıda Komitesinde ele alınacağını dile getiren Tüfenkci, komitedeki karara göre yasa taslağını ülke gündemine getireceklerini söyledi. Tüfenkci, yeni yasa ile hallerin Avrupa standartlarına taşınacağını ifade ederek, hallerin fonksiyonlarını ve işletme modelini farklılaştırarak maliyetleri aşağı çekeceklerini belirtti. Ülkedeki 176 halden 100'ünün, toplama merkezi niteliğinde, çok küçük haller olduğuna dikkati çeken Tüfenkci, şunları kaydetti:

"Buraları hal tanımından çıkarıp toplama merkezi haline getireceğiz. Diyelim ki Antalya Konaklı'da küçük bir merkez var ama hal olarak geçiyor. Görevi, Ankara, İstanbul ya da başka ildeki komisyoncuların irtibat noktası olmak. Hal ve toplama merkezlerinin görev ve yetkileri farklı. Aslında buralar sadece çiftçiden ürünü alıp büyük işletmeye ve tüccara sevk ediyor. Hal Yasası ile toplama merkezlerinde paketleme tesislerine teşvik vereceğiz. Böylece ürünün toplanan merkezlerden belli standartlarla sevk edilmesi sağlanacak. Bunlar hal kapsamından çıkacağı için maliyetleri de düşük olacak. Bu da ürün fiyatını etkileyecek. "

Tüfenkci, yine Hal Yasası kapsamında özel sektörün de hal kurması önerisini gündeme getireceklerini belirterek, özel sektörün bu işi maliyet avantajı ile yaparak daha uygun ürün sunmaya çalışacağını dile getirdi. Türkiye'deki hallerde sadece sebze ve meyve satıldığına dikkati çeken Tüfenkci, "Avrupa'daki gibi haller, sebze meyve yanında balık, tavuk, et, çiçek ve diğer gıda ürünlerinin satılacağı merkezler olacak. Dünya standartlarına yaklaşacak. Modern hallerde, sebze ve meyve ile et de toptan alınıp satılıyor. Toplu işlem yapılınca lojistik maliyetler ve işletme maliyetleri de düşecek." ifadelerini kullandı.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Tüfenkci, artık her belediyenin istediği yere hal açılmaması için de şartlarını belirleyen mekanizma getirmek istediklerini de söyledi. Tüm bu düzenlemelerle üç temel hedefleri olduğuna işaret eden Tüfenkci, "Üretici kazansın, tüketici kazansın ve gıda fiyatlarındaki oynaklığın önlenmesiyle enflasyon oranları aşağı çekilsin." dedi.