Diyarbakır
Batman'ın Kozluk ilçesinin kırsal kesimlerinde asırlardır aynı yöntemle üretilen kaya tuzu, köylülerin geçim kaynağı durumunda bulunuyor.
Kozluk kırsalında köylüler, dağlardaki doğal kaynak sularından tuzu, yaz sıcağında uzun uğraşlar sonucu elde ediyor.
Alındıkları biriktirme havuzlarında suyun buharlaşmasıyla elde edilen kaya tuzu, köylüler tarafından kimi zaman yol kenarında kimi zaman da çevre il ve ilçelere satılıyor.
Doğal ortamda kimyasal kullanılmadan üretilen kaya tuzu, özellikle salamura ürünler, kavurma, peynir ve turşu yapımında kullanılıyor.
"Hava ne kadar sıcak olursa tuz o kadar güzel çıkıyor"
Derince köyünde tuz üretimi yapan Vahdettin Yüksel, dedelerinden kalan mesleği devam ettirdiklerini söyledi.
Geçimlerini bu yöntemle sağladıklarını anlatan Yüksel, "100 senedir bu işi yapıyoruz, böyle de devam edeceğiz. Bu tuz doğal sudan çıkıyor. Hava ne kadar sıcak olursa tuz o kadar güzel çıkıyor.
Üretimini yaptığımız tuzu Siirt, Batman, Mardin, Şırnak, Van, Bitlis ve bazen de Diyarbakır'ın ilçelerine götürüyoruz." dedi.
Emrah Atmeca da köylülerin birbirine yardım ederek tuz üretimi yaptığını, bahar aylarında yoğun çalıştıklarını dile getirdi.
Köylerinde buğday üretimi az olduğundan kimi zaman tuz ile buğdayı takas ettiklerini bildiren Atmeca, daha sonra çevre illere satış yaptıklarını kaydetti.
Köylerinin 200 yıllık tarihe sahip olduğunu anlatan Atmeca, şunları kaydetti:
"Atalarımız bu kuyulardan yararlandı. Biz de kaynakları gördükten sonra farklı kaynaklar elde etmeye çalıştık. Çıkan suyu 4 metrelik kuyulara aktarıyoruz. Bu kuyularda bir hafta dinlendiriyoruz, tuzluluk oranının daha fazla olması için. Ardından havuzlara aktarıyoruz.
Bir hafta bekledikten sonra buharlaşan suyun içinde tuz dibe çöküyor ve tuzu çıkarıyoruz. Kuruması için 2 gün bekletiyoruz ve ardından çuvallara dolduruyoruz."
Bazılarının tuzu makinede öğüttüğünü anlatan Atmeca, "Biz öğütmüyoruz çünkü halk kaya tuzunu bu şekilde tercih ediyor." diye konuştu.
"Kendi imkanlarımızla üretim yapıyoruz"
Üreticilerden Nihat Yüksel de bu topraklarda asırlardır tuz üretimi yapıldığını, kendilerinin de bu geleneği devam ettirdiğini söyledi.
Önceki yıllarda tuzun az çıkması nedeniyle bölgeden başka illere mevsimlik işçilerin gittiğini belirten Yüksel, üretim arttığı için artık vatandaşların kendi köylerinde kaldığını bildirdi.
Yüksel, şu ifadeleri kullandı:
"Madeni kazdığımız zaman eski kalıntılar içinden çıkıyor. Yılda 4 ay çalışıyoruz. Mayısın sonlarında başlıyoruz, eylülün sonlarına kadar devam ediyoruz. Burası mevsimlik işçiliğin de önüne geçti. Herkes geçimini buradan sağlıyor. Tuz olmasaydı göç ederdik.
Civar köylere, Muş, Siirt ve Batman'a götürüp satıyoruz. Kimi zaman da toptancılar gelip bizden alıyor. Bu tuz saf kaya tuzu olduğu için turşu, peynir ve zeytini bozmaz. İçerisinde hiçbir katkı maddesi yok. İnsan gücüyle, kendi imkanlarımızla üretim yapıyoruz."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com