'Filipinler'deki barış sürecinde son aşamadayız'

ANKARA - MEHMET ÖZTÜRK/NAZLI YÜZBAŞIOĞLU

Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) lideri Hacı Murat İbrahim, Filipinler'de barış sürecine ilişkin Bangsamoro Temel Yasasının (BTM) kongreden onay alması halinde geçiş hükümeti kurulacağını belirterek, "Her kesim, geçiş mekanizmasına dahil olacak. (2019'da başlaması öngörülen) Geçiş süreci, 2022'ye kadar 3 yıl sürecek." dedi.

Temaslarda bulunmak için Ankara'da bulunan MILF lideri İbrahim, Filipinler'deki barış sürecinde gelinen son noktayı AA'ya değerlendirdi.

İbrahim, Moro Müslümanlarını temsil eden MİKC ile 2014'te varılan barış sürecinde son aşamada olduklarını ifade ederek, "BTM'yi tamamladık, devlet başkanına sunduk. Şimdi kongre aşamasındayız. Kongrenin adımını bekliyoruz. Yıl sonundan önce kongreden onay almasını umuyoruz." diye konuştu.

Daha önce iki kez onaylanmayan BTM'nin kongreden bu kez geçip geçmeyeceğine ilişkin soru üzerine İbrahim, şunları kaydetti:

"Bir şans var çünkü devlet başkanının kongre üzerinde büyük etkisi var, insanlar tarafından da çok seviliyor. Biz de BTM'yi güncelledik. İçine Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi (MUKC), Hristiyanlar ve diğer yerli grupların çıkarlarını da ekledik. Yeni BTM daha kapsayıcı."

İbrahim, BTM'nin kongreden geçmesinin ardından tüm tarafların dahil olacağı onay sürecinin başlayacağını dile getirerek, "Onayın ardından 'Bangsamoro Geçiş Hükümeti' adını verdiğimiz geçiş hükümetini kuracağız. Geçiş hükümeti, MİKC tarafından yönetilecek ve diğer kesimler de dahil olacak." ifadesini kullandı.

Diğer grupların da sürece olumlu baktığını aktaran İbrahim, "Her kesim geçiş mekanizmasına dahil olacak. (2019'da başlaması öngörülen) Geçiş süreci, 2022'ye kadar 3 yıl sürecek." dedi.

Filipinler'in güneyindeki Mindanao eyaletine bağlı Marawi'de DEAŞ bağlantılı Maute örgütü militanları ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmaların Morolu Müslümanlara etkilerini değerlendiren İbrahim, şunları söyledi:

"Bu olaydan kimse yarar sağlamadı. Müslümanlar yarar sağlamadı, hükümet yarar sağlamadı, hatta DEAŞ bile yarar sağlamadı çünkü sonuçta halk bulunduğu yeri terk etmek zorunda kaldı. İnsanların nefreti en yüksek noktaya ulaştı çünkü Marawi tamamen zarar gördü. Bölgedeki herkes yaşananlara büyük öfke duyuyor. Şimdiye kadar kimse bundan yarar görmedi."

İbrahim, son durumu "Çatışmalar neredeyse sonlandı. Sadece küçük bir alan DEAŞ'ın elinde kaldı. Bu kadar uzun sürmesinin nedeni şu ki, hükümet de halk da onların Marawi'ye saldıracağını beklemiyordu. Marawi yüzde 100 Müslüman bir şehirdir. Çoğu birbiriyle akrabadır. Şehre zarar vermek için saldırdılar. Hem akrabalarına hem de onların mallarına zarar verdiler." sözleriyle aktardı.

Marawi'de şu anda 200 binin üzerinde Bağımsız Silah Bırakma Organı (IDB) unsurunun bulunduğunu belirten İbrahim, olaylar nedeniyle yaşanan sıkıntıların aşılması için hükümet ve uluslararası sivil toplum kuruluşları aracılığıyla insani yardım sağlandığını, Türkiye'den de İnsan Hak ve Hürriyetleri (İHH) ve diğer sivil toplum kuruluşlarının bölgeye yardım gönderdiğini kaydetti.

İbrahim, "Türkiye'nin, Filipinler'deki barış sürecinde çok önemli bir rolü var. Öncelikle Türkiye, ABD, Suudi Arabistan ve Japonya ile Uluslararası Temas Grubu'nda. Bağımsız Silah Bırakma Organının da başkanı. Diğer yandan bölgedeki iyileştirme ve kalkınma programlarında da yer alıyor." dedi.

Türkiye'deki temaslarının çok verimli geçtiğini aktaran İbrahim, hükümet ve sivil toplum yetkilileri tarafından çok sıcak karşılandığını söyledi.

MİKC, barış anlaşması kapsamında, ülkenin güneyinde Müslüman nüfusun yoğun yaşadığı Mindanao eyaleti ve çevresindeki adalara özerlik tanıması öngörülen BTM önerisini Devlet Başkanı Roderigo Duterte'ye temmuz ayında iletmişti.

Üzerinde uzlaşmaya varılan yol haritasına göre, aralık ayına kadar yasanın kongreden geçirilmesi için destek aranacak. Duterte, BTM'nin kongrede öncelikli görüşülebilmesi için taslağı "acil" koduyla meclise sunacak. Tasarının yıl sonuna kadar yasalaşarak meclisten geçmesi öngörülüyor.

Ardından 2018'de ocak-mayıs döneminde yasanın halkoyuna sunulması bekleniyor. Bölge halkı yasanın hayata geçip geçmeyeceğine karar vermek için sandık başına gidecek. BTM'nin kabulü durumunda ise siyasi özerkliği hayata geçirmek üzere Bangsamoro Geçiş Otoritesi kurulacak ve bu organ yeni siyasi yapıyı ilk serbest seçimlere taşıyacak.

Filipinler ordusu, uluslararası bir terör suçlusunu ele geçirmek için 23 Mayıs'ta Marawi kentine operasyon düzenlemiş, DEAŞ bağlantılı Maute örgütü militanları suçluyu güvenlik güçlerinin elinden kurtarmak üzere Marawi'yi kuşatmıştı.

Çıkan çatışmaların ardından Duterte, 23 Mayıs'ta Marawi'de "kalkışma olduğu" gerekçesiyle anayasanın kendisine verdiği yetkiye dayanarak eyalette 60 günlük sıkıyönetim ilan etmişti. İki ay süren çatışmaların ardından 22 Temmuz'da olağanüstü hal yıl sonuna kadar uzatılmıştı.

Ömer ve Abdullah Maute kardeşler tarafından 2012'de kurulan Maute örgütü, adam kaçırma ve bombalı saldırı eylemleriyle biliniyor. Örgüt, Nisan 2015'te DEAŞ'a bağlılığını ilan etmişti.