İstanbul
Moldova'nın eski Başbakanı Chiril Gaburici, Türkiye'nin tahıl koridoru anlaşmasındaki başarısının Ukrayna ile Rusya arasındaki diğer anlaşmazlıklara örnek olabileceğini belirterek atılacak bu tür diplomatik adımların iki ülke arasındaki savaşın seyrini değiştirebileceğini söyledi.
Marmara Grubu Vakfı (MGV) tarafından bu yıl 26'ncısı düzenlenen "Avrasya Ekonomi Zirvesi" kapsamında Türkiye'de bulunan Gaburici, AA muhabirine Rusya-Ukrayna Savaşı ve Türkiye-Moldova ilişkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Gaburici, 24 Şubat 2022'de Rusya’nın Ukrayna'yı işgalinden dolayı oluşan insani durumdan büyük üzüntü duyduğunu dile getirdi.
Moldova’nın Rusya ve Ukrayna ile sınır komşusu olduğunu, savaş kaynaklı krizlerin kendi ülkesini de büyük ölçüde etkilediğini söyleyen Gaburici, "Bu savaş sadece bizim ülkemiz için değil, tüm komşu ülkeler hatta dünya için büyük bir tehlike. İnsanlık için tehlike. Günümüzde hala bu savaşların yaşanması kabul edilebilir değil. Bu yüzyılda insanların savaş kaynaklı dramlar yaşamaması gerekiyor diye düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Savaş nedeniyle milyonlarca Ukraynalının mülteci durumuna düştüğünü kaydeden Gaburici, “Binlerce çocuk, kadın, yaşlı güvenlik nedeniyle ülkesini terk etmek, komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı." dedi.
Moldova’nın savaşın başlamasıyla ciddi bir göç dalgasıyla karşı karşıya kaldığını vurgulayan Gaburici, diğer komşu ülkeler gibi kendilerinin de zor durumda kalanlara kapıları açmak zorunda kaldığını anlattı.
"Tarih boyunca yaşanan hiçbir savaşta kazanan taraf olmamıştır"
Gaburici, Ukrayna ile Rusya arasındaki krizi körükleyen bazı anlaşmazlıkların mevcut olduğunu, bu sorunların diyalogla çözülme olasılığı bulunmasına rağmen savaşa evrilmesinin son derece üzücü olduğunu dile getirdi.
Gaburici, Ukrayna ile Rusya arasında barışın sağlanması için hala imkanların olduğunu, barışın sağlanması için diyalog kapısının açılması gerektiğinin altını çizdi.
"Tarih boyunca yaşanan hiçbir savaşta kazanan taraf olmamıştır." diye konuşan Gaburici, savaş kaynaklı acıların sona ermesi için tüm savaş bölgelerinde barışın tesis edilmesi gerekliliğine vurgu yaptı.
Gaburici, "Savaşlarda gördüğümüz tek bir gerçek var o da savaşın tarafları olan halkların acı çektiği. İnsanlar acı çekiyor. Çocuklar ölüyor, binlerce insan ve asker savaşlarda ölüyor. Milyonlarca insan mülteci durumuna düşüyor. Artık dünya barışın ve huzurun sağlandığı bir yer olmalı. Dolayısıyla Rusya-Ukrayna Savaşı'nın bir an önce sona ermesi hem iki ülke halkı hem dünya hem de komşu ülkeler için zorunlu hale geldi." şeklinde konuştu.
"Türkiye, tahıl koridoru anlaşmasıyla çok büyük bir iş yaptı"
Gaburici, Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın küresel ekonomiye büyük darbe vurduğunu belirterek tedarik zincirinin kırılmasıyla dünyanın daha zor bir sürece girdiğine işaret etti.
Tedarik ve lojistikte yaşanan sorunların özellikle yoksul ülkeleri derinden etkilediğini vurgulayan Gaburici, şöyle konuştu:
"Rusya ve Ukrayna tahıl ihraç eden iki önemli ülke. Bu savaşla tahıl ihracatı büyük sekteye uğradı. Dolayısıyla birçok yoksul ülke zor duruma girdi. İnsanlar bu nedenle büyük zorluklarla karşılaşıyor. Türkiye tahıl koridoru anlaşmasıyla çok büyük iş yaptı. Geçen ay yeniden görüşmeler yapıldı. Ukrayna'dan gelen tahıl yüklü gemilerin Karadeniz'e erişimi için müzakere edildi ve süre yine uzatıldı. Türkiye ve Birleşmiş Milletlerin (BM) bu işi başarması dünya için çok önemli bir olaydı."
Gaburici, Türkiye'nin tahıl koridoru başarısının diğer anlaşmazlıklara örnek olması gerektiğine vurgu yaparak bu tür diplomatik adımların savaşın seyrini değiştirebileceğini söyledi.
Tüm ülkelerin, Ukrayna'da Türkiye ve Moldova gibi barışı tesis edecek adımlar atması gerektiğinin altını çizen Gaburici, savaşı durdurana kadar çabalarını sürdüreceklerini belirtti.
Ukrayna ile Rusya arasında müzakerelere bir an önce başlanması gerektiğini dile getiren Gaburici, "Ukrayna'ya savaşın durdurulması için destek vermek zorundayız. Ukrayna'ya silah desteği vermek süreci hem uzatır hem daha kötüleştirir. Bu da tüm dünya için büyük bir sorun hatta felaket olur. Benim fikrim bir an önce kan akıtmayı bırakıp müzakere masasına oturmak ve anlaşmak." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye-Moldova işbirliği iyi bir düzeyde"
Gaburici, Türkiye'nin PKK ve YPG'ye destek verdikleri gerekçesiyle iki ülkenin NATO'ya katılımına itirazlarına yönelik değerlendirmelerde bulunarak, Türkiye'nin güvenlik noktasındaki endişelerinin anlaşılır olduğunu ifade etti.
NATO'nun genişlemesi, yeni üye katılımı konusunda çıkacak kararın Türkiye ve Türk halkına bağlı olduğunu belirten Gaburici, NATO'nun genişlemesinin dünya güvenliği açısından önemli olduğunu savundu.
Gaburici, gıda, içecek, müteahhitlik, hastane işletmesi, bilgi, iletişim, tekstil, konfeksiyon ve konaklama sektörünün iki ülke arasında en fazla işbirliğinin yapıldığı alanlar olduğunu belirtti.
Türkiye ile Moldova arasındaki ticaret hacminin giderek arttığını kaydeden Gaburici, şunları söyledi:
"Türkiye ile çok iyi bir işbirliğimiz var. Bu işbirliğinin gelişmesi için elimizden gelen desteği veriyoruz. Cumhurbaşkanlığı konutu başta olmak üzere birçok kurumumuz Türkiye'nin desteği ile onarıldı. Moldova'nın bazı bölgelerinde Türkiye'nin üstlendiği çok büyük projeler var. Ayrıca Türkiye ile ortak yapılan çok sayıda hastane, okul ve eğitim merkezleri var.
Gaburici, "Türk ve Moldovalı iş adamları arasındaki ekonomik faaliyetlerin de önemli boyutlara vardığını, iki ülke ilişkilerinin gelişmesinin kendisini mutlu ettiğini anlattı.
"Deprem bölgesine yardımların devam etmesi lazım"
Gaburici, 6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden dolayı çok üzgün olduğunun altını çizerek Türk halkına ve depremde yakınlarını kaybedenlere taziyelerini ilettiğini söyledi.
Gaburici, şunları kaydetti:
"Depremden dolayı çok insanımızı kaybettik. Kayıpları olan aileler için çok üzgünüm ve acılarını anlıyorum. Deprem nedeniyle her şeyini kaybeden insanlar için üzgünüm. Çok büyük bir felaketti. Maalesef doğal felaketlere karşı koyamıyoruz, kontrol edemiyoruz. Şunu bir kez daha gördük ki bu tür felaketler kaçınılmaz ve bunun için önlemler almak lazım. Türkiye'nin depremde zarar gören insanların yarasını en kısa zamanda saracağına inanıyorum. Depremzedelere yeni evler yapılacağını düşünüyorum."
Ülkesinin depremin ilk anlarından itibaren harekete geçtiğini kaydeden Gaburici, bu tür felaketlerde ülkeler arası dayanışmanın önemine vurgu yaptı.
Gaburici, "Biz de ilk andan itibaren harekete geçtik, elimizden ne geliyorsa onu yapmaya çalıştık. Hemen organize olduk. Kış mevsimi ve havaların soğuk olmasından dolayı önceliği daha çok kıyafet ve gıdaya verdik. Toplanan yardımlar hemen yola çıktı ve deprem bölgesine ulaştı. Bu yardımların kesilmemesi lazım. Bölgede hala çok şeye ihtiyaç var. Ben, herkesin hız kesmeden bu yardımlara katılmasını bekliyorum." diye konuştu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com