ANKARA (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, A Haber Televizyonunda katıldığı canlı yayında, gündeme ilişkin soruları yanıtladı.
Enerjide arz güvenliğinin son derece önemli bir konu olduğunu vurgulayan Bakan Dönmez, İran ile çok eski yıllara ve başta petrol ve doğalgaz ithalatına dayanan bir ticaret ilişkisi bulunduğunu söyledi.
Doğalgaz ithalatının uzun dönemli bir kontrata dayalı olarak yapıldığına işaret eden Dönmez, "Bu kontratın süresi 2026 yılına kadar ve devam edecek. Yıllık yaklaşık biz oradan 9,5 milyar metreküp civarında doğalgaz alıyoruz. Ülkedeki vatandaşlarımızın soğukta bırakma veya elektriksiz karanlıkta bırakma gibi bir durum söz konusu olamayacağına göre, kontrat hükümlerine dayalı olarak bu ticaretimiz sürecek." diye konuştu.
İran'a yönelik ambargonun ABD'nin tek taraflı uygulaması olduğuna dikkati çeken Dönmez, "Nitekim Avrupa Birliği de aslında oldukça rahatsız. Biz meşru bir ticaret yapıyoruz. Arz güvenliği açısından da son derece önemli. Bir de komşuluk hukukumuz var. Yıllardır ticaret yapıyoruz. Bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği kanaatindeyim." ifadelerini kullandı.
Dönmez, bir Türk heyeti şu anda ABD'de olduğunu anımsatarak, "Yaptırımlar da dahil olmak üzere bir seri konu hakkında müzakere yapılıyor. Söz konusu diyalogdan olumlu bir netice çıkması konusunda ümitliyim." değerlendirmesinde bulundu.
"Akdeniz'de ilk sondaj bir kaç aya kadar"Yaklaşık 5 yıldır Türkiye'nin sismik gemisinin Akdeniz'de çalışma yaptığını aktaran Bakan Dönmez, buradan alınan verilerin son derece değerli olduğunu, bölgede ilk derin deniz ve sığ deniz sondajının bu yıl başlayacağını tekrarladı.
Bu amaçla bir sondaj gemisi temin edildiğini ve geminin bakımlarının yapıldığını belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:
"(Sondaj gemimiz) Şu anda Antalya'da. Önümüzdeki 1-2 ay içerisinde ilk sondaja başlayacak. Adını Fatih koymuştuk. Biz bu gemimizle Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon rezervlerimizin fetihlerini bekliyoruz açıkçası, ümitliyiz. Doğu Akdeniz'deki komşu ülkelerin birçoğu doğalgaza eriştiler. Bizim verilerimiz de son derece iyi ve olumlu. Arkadaşlar değerlendirmelerini yaptılar. İlk sondajımızı Türk ekonomik bölgesi içerisinde, Antalya açıklarında yapacağız. Diğeri de Mersin açıklarında olacak. O daha sığ denizde bir arama şeklinde gerçekleşecek. Türkiye maalesef petrol ve gazda dışa bağımlı. Oyunun kaderini değiştirecek hamle, eğer bulabilirsek, bütün milletimizden de bu arada dualarını bekliyoruz, bu doğalgaz veya petrolü karada veya denizde nerede varsa arayıp bulmak istiyoruz."
"Zam verimlilikle faturalara yansımaz"Enerjide yakın geçmişte elektrik ve doğalgaza gelen zammın hatırlatılması üzerine de Bakan Dönmez, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Zammı aslında kimse hoş karşılamaz. Zammı yapan açısından da bir risktir, çünkü müşteriyi tedirgin edebilir ve müşteri de hiçbir zaman bunu kabul etmez. Biz ülkeyi yönetenler açısından da çok hoş karşılanacak bir şey değil. Ancak bir işin de bir maliyeti oluşuyor. Özellikle son bir yılda petrol fiyatları neredeyse 50 dolarlardan 70 dolarlara geldi. Keza birçok ürünü dışarıdan ithal ediyoruz. Kurdaki artışları dikkate aldığınızda aslında bu zam oranlarının çok makul olduğunu görüyoruz. Ama benim aslında vurgulamak istediğim husus, vatandaşlarımız, girişimcilerimiz verimliliği artırıcı işlere yatırım yaparlarsa, faturalarında bu zammın etkisini görmezler. Sizin vasıtanızla da özellikle bir kez daha bu anlamda vatandaşlarımıza bu uyarıyı ve hatırlatmayı da yapmak istiyorum."
Fatih Dönmez, enerjide 40 milyar doları bulan ithalat rakamına karşın 2002 yılından bu yana ağırlıklı olarak elektrik sektörüne toplamda yapılan 95 milyar dolarlık yatırım sayesinde, tüketiciye kesintisiz enerji sağlanabildiğini de kaydetti.
"Yenilenebilir enerjide yeni yatırımlar ve ihaleler sürecek"Dönmez, geçen iki yılda hem güneş enerjisinde hem rüzgarda iki büyük YEKA ihalesi gerçekleştirdiklerini hatırlatarak, güneş enerjisi potansiyelinin çok yüksek olduğu Konya’nın Karapınar ilçesinde 1,4 milyar dolar yatırım yapılacağını aktardı.
Söz konusu ihaleyi bin megavat için yaptıklarını ve yüzde 65 oranında yerlilik şartı ile bir taraftan yerli kaynaklara yönelirken, bir taraftan da yerli teknolojileri artırmayı amaçladıklarını vurgulayan Bakan Dönmez, Türkiye’de enerji alanında büyük bir pazarın bulunduğunu ve sanayicilerin bu durumun farkında olduğunu kaydetti.
Dönmez, şöyle devam eti:
"Biz büyük yatırımcılara şöyle dedik: Türkiye’ye yatırım yapın, zarar etmeyeceksiniz, kar edeceksiniz. Sadece Türkiye’deki fırsatları düşünerek de gelmeyin, komşu ülkelerde ve bölge ülkelerinde ciddi bir pazara hitap edeceksiniz, nitekim onlar da hakikaten dünya çapında en iyi üreticiler, bu YEKA yarışmalarına girdi. Çok iyi fiyatlarla bu ihaleleri güneşte yapmış olduk. Benzer bir bin megavatı da rüzgar santralleri için gerçekleştridik. Orada da benzer rekabet yaşandı. Daha önce rüzgarda kule ve kanat gibi bazı yerli ekipmanları yaparken asıl jeneratörün üretildiği aksamı Türkiye’de yapabilir hale geldik. Dünya markası bir üretici de bir yatırım yapıyor onlar da İzmir Aliağa’da fabrikayı kuracaklar. Ancak bunlar yetmez. Yenilenebilir enerjide yeni yatırımlar ve ihaleler sürecek."
"Üçüncü nükleer santral Trakya'da"Rüzgarda 1,200 megavatlık deniz üstü (off-shore) santrali için de sürecin başladığını hatırlatan Dönmez, "Deniz üstünde rüzgarın kapasitesi çok daha yüksek. Burada Ekim ayında teklifleri alacağız. Yer konusunda ise Marmara ve Ege'nin kuzeyi en verimli bölgeler olarak öne çıkıyor." ifadelerini kullandı.
Bakan Dönmez, nükleer enerjide de üçüncü santral için yer tespit çalışmalarında sona yaklaşıldığını belirterek, "Tabii bu konuda çok sayıda kriter söz konusu, hepsini tek tek inceliyoruz. Ancak elektrik ihtiyacının fazla olduğu sanayi bölgelerine yakınlığı dikkate alındığında, üçüncü nükleer santrali Trakya'da düşünüyoruz, burda Çinlilerle ilerleyeceğiz." diye konuştu.
Enerji verimliliğinin önemine de değinen Bakan Dönmez, "Verimlilik konusunda 2023 yılına kadar 10 milyar dolar yatırım yapabilirsek, bunun 2033 yılına kadar sağlayacağı tasarruf 30 milyar doları bulur. Yani bu alanda bir koyarak üç almak mümkün" değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Dönmez, maden sektörünün istenilen düzeyde olmadığını, özellikle bor madenini işleyip başta savunma sanayi olmak üzere tüm ekonomiye kazandırmak için çalıştıklarını sözlerine ekledi.
Muhabir: Ebru Şengül, Gülşen Çağatay