İSTANBUL (AA) - Şeker, geçen ay emtia piyasasında yatırımcısına en fazla kazandıran ürün oldu.
AA muhabirinin emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlediği verilere göre, eylülde emtia grubu araçlarının 13 tanesi kazandırırken, 5 tanesi kaybettirdi. ABD ve Çin arasındaki iyimserliğin artması geçen ay emtia fiyatlarını pozitif etkiledi.
Emtia piyasasında geçen ay yatırımcısına en fazla yüzde 13,6 ile şeker kazandırdı. Eylül ayı şeker açısından dalgalı bir dönem oldu. Eylülde 10,81 dolar ile fiyatı yılın en düşük seviyesine gerileyen şeker, bu seviyeden gelen alımlarla emtia piyasasında yatırımcısına en fazla kazandıran ürün olarak kayıtlara geçti. Küresel büyümeye yönelik artan endişeler ve döviz kurlarında yaşanan değişim, şeker fiyatları üzerinde satış baskısını artırırken, şekerin üretim açığının artacağına yönelik beklentiler de fiyatların yükselmesine neden oldu.
Emtia piyasasında, şekeri yüzde 9,9 ile kakao, yüzde 9,1 ile paladyum, yüzde 7,2 ile buğday takip etti. Eylülde çinko yüzde 6,2, mısır yüzde 4,9, kahve yüzde 4,4, soya fasulyesi yüzde 4,3, pamuk yüzde 3,4, kurşun yüzde 2,9, doğal gaz yüzde 2, bakır yüzde 1,5 ve Brent petrol yüzde 1,1 kazandırdı.
Söz konusu dönemde yatırımcısına en fazla kaybettiren ise yüzde 7,4 ile gümüş oldu. Gümüşü yüzde 4,1 ile nikel, yüzde 3,2 ile altın, yüzde 2 ile platin ve yüzde 1 ile alüminyum izledi.
Yıllık bazda en fazla nikel kazandırdıEmtia piyasasında yılın 9 aylık dönemine bakıldığında, yatırımcısını en çok sevindiren nikel oldu. Söz konusu dönemde yatırımcısına yüzde 60,8 kazandıran nikeli, yüzde 32,1 ile paladyum, yüzde 15 ile platin ve yüzde 14,8 ile altın takip etti.
9 aylık dönemde yatırımcısına en fazla kaybettiren ise yüzde 18,3 ile doğal gaz oldu. Doğal gazı yüzde ile 15,7 pamuk, yüzde 9,5 ile alüminyum ve yüzde 5,7 ile çinko izledi.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen ayın, şeker fiyatları için madalyonun iki yüzü gibi olduğunu belirterek, ayın ilk yarısında yılın en düşük fiyatlarının görüldüğünü, ikinci yarıda ise alımların arttığını söyledi.
Ergezen, "Özellikle 12 dolar seviyesinin altında alıcıların geldiğini gördük. 12 dolar seviyesinin üzerinde dengelenme çabaları olduğunu izliyoruz. Şeker piyasasında etkili olan birçok değişken var ve düşüşü açıklarken birden fazla neden gösterebiliriz. Şeker fiyatında yaşanan düşüşün arkasında özellikle küresel büyümeye yönelik artan endişeler, üretim beklentileri ve döviz kurlarında yaşanan değişimin etkili olduğu söylenebilir." ifadelerini kullandı.
Küresel şeker piyasasında üretim açığına yönelik tahminlerin arttığını belirten Ergezen, şeker fiyatının eylülün ikinci yarısında toparlanmasının arkasında, üretim açığı olacağına yönelik tahminlerin etkili olduğunu vurguladı.
Önceki iki sezon boyunca üretim fazlası olduğunu, bunun stokların da artmasına yol açtığını kaydeden Ergezen, şimdi üretim açığının stokların azalmasına yol açtığını ancak arz ve talep dengesinin hala stoklar ile sağlanabildiğini söyledi.
"Yavaşlayan büyüme beklentileri, şeker fiyatları üzerinde satış baskısı oluşturuyor"Zafer Ergezen, küresel büyümeye yönelik endişelerin yayıldığını, sadece ABD, Çin veya Avrupa değil, dünya genelinde büyümeye yönelik endişeler olduğunu ifade ederek, böyle bir durumda emtialara olan talebin de azalacağı endişelerine dikkati çekti.
Yavaşlayan büyüme beklentilerinin şeker fiyatları üzerinde satış baskısı oluşturduğunu vurgulayan Ergezen, Brezilya'nın dünyanın en büyük şeker üreticisi ve ihracatçısı konumunda bulunduğunu, dünya şeker üretiminin yüzde 20’sinin bu ülke tarafından gerçekleştirildiğini bildirdi. Ergezen, "Hindistan dünya şeker üretiminin yüzde 15’ini gerçekleştirirken, AB ise yüzde 10,8'ini sağlıyor. Söz konusu 3 ülkenin şeker üretimi, dünya üretiminin yüzde 48'ini karşılamaktadır." dedi.
Ergezen, şekerin dünyada en çok Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerde üretildiğini ancak fiyatının uluslararası piyasada dolar bazında belirlendiğini, bu nedenle döviz oranlarındaki değişimin şeker fiyatı üzerinde etkili olduğunu vurguladı.
AB'nin, dünyanın en büyük üçüncü şeker üreticisi olduğunu belirten Ergezen, Avrupa'da yaklaşık 50 yıldan beri şekerde uygulanan üretim kotasının 2017 yılında kaldırıldığını, o zamandan bu yana şeker fiyatlarında satış baskısının etkili olduğunu söyledi.
Hindistan ve Tayland'daki üretim düşüşü nedeniyle şekerde 2019-2020 sezonunda üretim açığının 4,76 milyon tona ulaşacağının öngörüldüğünü, küresel üretimin de yüzde 2,35 düşüşle 171,9 milyon tona gerilemesinin beklendiğini kaydeden Ergezen, tüketimin ise yüzde 1,34 artarak 176,7 milyon ton olacağını bildirdi.
Ergezen, "Üretim fazlasından üretim açığına dönen tahminler, fiyatlarda da satış baskısından alıcılı bir seyre dönmüş durumda. Eylül ayında görülen yılın en düşük seviyelerinin yılın geri kalanında görülme olasılığı azaldı." dedi.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu