İstanbul
ABD Başkanı Trump'ın tarifelerle ilgili mesajları ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair endişeleri canlı tutarken, Gazze konusundaki açıklamaları da geçen ay emtia piyasasını etkileyen başlıca faktörler oldu.
Çin'de devam eden deflasyon endişeleri bir taraftan emtia piyasasını negatif etkilerken, Trump'ın Gazze'yi devralma planının Kızıldeniz'de tekrar saldırılara neden olabileceği ve bunun da arz endişelerine ve taşımacılık maliyetlerinin artmasına neden olabileceği endişelerini öne çıkardı.
Analistler, küreselleşmenin gerilemesi ve korumacı politikaların öne çıkmasının enflasyonist baskıları artırabileceğini ve endüstriyel metaller, enerji ve tarım ürünlerine uzun vadeli talebi yükseltebileceğini kaydetti.
Trump'ın politikalarının arz ve tedarike yönelik sıkıntıları ön plana çıkarmasıyla emtia piyasasında işlem gören ürünlerde fiyatların yükselmesine sebep olabileceğini kaydeden analistler, diğer taraftan tarife tehditlerinden dolayı yatırımcıların bu ürünlere talebinin azalmasının da ürünler üzerindeki satış baskısını artırabileceğini söyledi.
Trump'ın "Önce Amerika" politikası çerçevesinde ABD'nin yakın ticari ilişkiler içinde bulunduğu ülkelere yönelik uyguladığı tarifelerin ülkede enflasyonist baskıları artırabileceği ve bu durumun ABD Merkez Bankasının (Fed) politika alanını daraltabileceği konusundaki endişeler de güçlendi.
Analistler, bu durumun, enflasyonla mücadelede önemli kazanımlar elde eden Fed'in politikalarıyla çelişebileceğine yönelik endişelerin risk algısını artırdığına dikkati çekti.
Öte yandan ABD'de açıklanan makroekonomik verilerin Fed'in faiz indirimlerine ilişkin öngörüleri azaltması da emtia piyasasında risk iştahını azalttı.
Fed Başkanı Jerome Powell da ABD Kongresi'ndeki sunumunda enflasyon hedefine yakın olduklarını ancak henüz ulaşmadıklarını ifade etti.
Değerli metallerde altın pozitif ayrıştı
Geçen ay ons bazında fiyatlar altında yüzde 2 artarken, gümüşte yüzde 0,8, platinde yüzde 3,7 ve paladyumda yüzde 9,2 azaldı. Altının ons fiyatı, 2 bin 956,3 dolarla tarihi zirveyi test etti.
ABD Başkanı Trump'ın tarife planlarına ilişkin belirsizlik nedeniyle ekonomik büyümeye ilişkin endişeler güvenli liman olan altına talebi artırdı.
Ayrıca, ABD Başkanı Trump'ın alüminyum ve çelik sektörlerine yönelik ek gümrük vergileri getireceğini açıklaması, Çin'in ABD'ye gümrük vergisi uygulayacağını duyurması ve ABD'nin AB'ye de gümrük tarifesi uygulayacağına yönelik endişeler de altın fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Küresel çapta ekonomilerin doların hakimiyetinden kurtulma amaçlı uygulamadığı planladığı politikalar, dünyanın önde gelen merkez bankalarının küresel ekonomiye ilişkin belirsizlikler ve artan jeopolitik gerilimler nedeniyle tuttukları altın rezervlerini artırması gibi etkenlerle altının toplam rezervler içindeki payı da yükselmeye devam etti.
Rusya Ukrayna Savaşı'ndan sonra Rusya'nın rezerv varlıklarına el konulması, ülkede dolar rezervlerinde düşüşe ve altın rezervlerinde artışa neden oldu.
Çin Merkez Bankası (PBoC) altın rezervlerini artırmaya devam ederken Çin'de tüketici alımları da altını desteklemeyi sürdürdü. Analistler, uzun vadede Çin’de bankaların altın satma planı olmadığını belirterek, rekor fiyatlardan dolayı ülkenin sadece altın alımını durdurabileceğini söyledi.
Güney Kore altın darphanesi, arz ve talebi yönetme konusunda sorunlar yaşadığı uyarısında bulunarak altın külçe satışlarını geçici olarak askıya aldı.
Kurumların altın fiyatlarına ilişkin tahminlerini yükseltmesi de altın fiyatlarını destekledi.
Öte yandan küresel ekonomiye ve ticarete yönelik devam eden belirsizlikler gümüş fiyatlarını ise olumsuz etkiledi. Endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılan gümüşte söz konusu belirsizliklerle talep endişeleri öne çıktı.
Baz metaller pozitif seyretti
Baz metallere bakıldığında ise tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 5,7, alüminyumda yüzde 0,5, nikelde yüzde 2,4, çinkoda yüzde 1,8 arttı. Bakırın libresi, 4,83 dolarla Mayıs 2024'ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Tarifelerden dolayı meydana gelen arza yönelik endişeler baz metallerin yükselmesine neden oldu.
Çin'de imalat sanayisindeki yavaşlamadan dolayı hükümetin ekonomiyi desteklemek için adımlara devam edebileceğine yönelik beklentiler baz metal fiyatlarını destekledi.
Jeopolitik risklerin artmasıyla askeri harcamaların yükselmesi savunma sanayisinde gerekli olan bakır, nikel, alüminyuma talep artırdı. Çinli gayrimenkul devi Vanke’ye yardım planı yapılacağına ve şirkete kredi destek hattı açılacağına dair haber akışı da baz metal fiyatlarında yükselişe katkıda bulundu.
Öte yandan Çin'in, yeni bakır izabe tesislerinin inşasına ilişkin gereklilikleri sıkılaştırması bakır fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Ülkede, özellikle şebeke alt yapıları ve elektrikli araçlarda küresel çapta aktivitenin devam etmesi bakır talebini destekledi.
Analistler bakıra ilişkin Çin'de fiziki pazarda canlanma olduğunu belirtti. Ülkede, konut piyasasında işler iyi gitmezken, elektrikli araç, güneş, enerjisi, rüzgar enerjisi çok canlı sektörler arasında bulunuyor.
Bu arada bakırda konsantre ve cevher arzında sıkışıklık bulunuyor. Kuzey Amerikalı bakır madencilerinin 2024 üretimi beklentilerin altında kaldı. Şili'de yaşanan büyük elektrik kesintisinin arzı aksatma tehlikesi yaratması nedeniyle bakır fiyatları sert bir şekilde yükseldi.
ABD Başkanı Trump'ın Ticaret Bakanlığına bakır ithalatına yönelik olası gümrük vergilerini araştırma talimatı veren kararnameyi imzalaması da bakır fiyatlarını yukarı yönlü etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı.
Alüminyumda da Trump'ın alüminyum ve çelik sektörlerine yönelik ek gümrük vergileri getireceğini açıklaması fiyatlarda yükselişe neden oldu.
Avrupa Birliği'nin Rus alüminyumuna yönelik yaptırımları desteklediğine dair haberler ve küresel alüminyum üretiminin ocak ayında azalması da alüminyumda arza yönelik endişeleri artırarak fiyatları yukarı yönlü etkiledi.
Yine şirketlerin yeşil enerji sektöründe yoğun olarak kullanılan alüminyum ve bakıra odaklanması da bu iki metalin fiyatlarını destekledi.
Öte yandan Endonezya'da nikel eritme tesislerinin üretimi azaltması arza yönelik endişelere ve söz konusu ürünün fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Brent petrolde kayıplar yüzde 4'ü aştı
Enerji grubunda ise Brent petrolün varil fiyatı geçen ayı yüzde 4,3 azalışla, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise yüzde 25,5 artışla tamamladı.
Donald Trump'ın enerji tarafında da tarife uygulayacağına yönelik endişeler, yatırımcıların petrol piyasasından çekilmesine neden oluyor.
Brent petrol fiyatları ayrıca Başkan Donald Trump'ın politikalarının ekonomik büyüme ve enerji talebini olumsuz etkilediği yönündeki endişeler nedeniyle düşüş yaşadı.
Trump'ın Irak'ın daha yüksek petrol ihracatını destekleme girişimleri gibi politikaları da petrol fiyatlarında aşağı yönlü riskleri artırdı.
Hava sıcaklıklarının düşük seviyelerde seyretmesi ise doğal gaz talebini destekledi. Çin'in ABD doğal gazına tarife uygulayacağına yönelik haber akışı da tarife uygulanmadan önce Çin tarafından ABD'den daha fazla doğal gaz satın almasına neden oldu.
ABD doğal gazı ayrıca envanter açığının genişlemesiyle yükseldi.
Tarım grubunda satış baskısı görüldü
Tarım grubunda da geçen ay satış baskısı söz konusu oldu. Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 0,3 artarken, mısırda yüzde 2,6, soya fasulyesinde yüzde 1,1, pirinçte yüzde 4 azaldı.
Karadeniz bölgesi, Hindistan ve ABD’deki olumsuz hava koşulları nedeniyle üretime dair endişelerle buğday fiyatları arttı.
Karadeniz bölgesinde dondurucu soğuklar etkili olurken, Rusya ve ABD'deki sert kırmızı kışlık buğday bölgelerindeki soğuk havanın, ürünlere zarar verebileceği endişeleri de buğdayda yükselişe neden oldu. Öte yandan Fransa'da da yumuşak buğdayın üretimine ilişkin endişeler devam etti.
Analistler, buğdayda normalde geçen yıl satıcılı bir seyir olduğunu ancak soğuk havalardan kaynaklı yükselişlerin tepki alımlarını da tetiklediğini söyledi.
Ukrayna'da daha geniş ve verimli tarım alanlarından dolayı mısır üretim tahminlerinin artması bu üründe fiyatların düşmesine neden oldu.
Pirinç fiyatları ise Tayland'da üretimin artması nedeniyle düşüş gösterdi.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 1,3, şekerde yüzde 4,6, azalırken, pamukta yüzde 1,1 arttı.
Kakaonun ton başına fiyatı ise şubat ayını yüzde 16 düşüşle tamamladı.
Brezilya realinin dolar karşısında değer kaybetmesi kahve fiyatlarını olumsuz etkiledi. Küresel büyümeye yönelik endişelerle birlikte talep beklentilerindeki düşüş de fiyatlarda gerilemeye neden oldu.
Petrol fiyatlarında yaşanan düşüş de şeker fiyatlarında değer kaybına neden oldu. Şeker kamışı, etanol üretiminde ham madde olarak kullanılıyor. Bu nedenle petrol fiyatlarındaki değişim, üreticilerin şeker veya etanol üretimini tercih etmesine neden oluyor.
Kakaoda yüksek fiyatlar talepte düşüşe, pamukta ise ABD'de söz konusu ürünün ihracatının artması talepte yükselişe neden oldu.
Trump'ın kararının ardından bakır fiyatlarında artış beklentisi
Saxo Capital Emtia Strateji Başkanı Ole Hansen, Londra'da işlem gören ABD bakırındaki fiyat artışlarının Trump'ın tarife uygulaması durumunda bu önemli metalde Amerikalı tüketicilerinin katlanmak zorunda kalacağı sıkıntıları yansıttığını söyledi.
"ABD'nin yakın gelecekte bakırda kendi üretim ve rafine kapasitesini artırma şansı yok, bunun sonucu olarak da dünyanın geri kalanına kıyasla nispeten daha yüksek fiyatlar ortaya çıkıyor." değerlendirmesinde bulunan Hansen, en önemlisinin de bakırın büyük bir kısmının Şili gibi nispeten dost bir ülkeden ithal edilmesi olduğunu aktardı.
Hansen, "Belki de ABD'nin satın alma konusunda özel haklar elde etmesiyle Panama'da üretimin yeniden başlamasına yönelik umutlar artabilir" dedi.
Commerzbank Emtia Analisti Carsten Fritsch de bakıra uygulanacak tarifelerin ABD'de COMEX piyasasında bakır fiyatlarını artırabileceğini belirtti.
ABD'de bakır üretiminin artıp artmayacağının henüz belli olmadığını ifade eden Fritsch, "ABD'de bakır tüketicileri bakıra daha fazla ödemek zorunda kalabilir." dedi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com