Diyanet'ten Ahmet Hamdi Akseki anısına eser

Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki'nin hayatını fotoğraflarla anlatan 2 ciltlik eser hazırlandı.

Edebiyat ve tarih araştırmacısı Prof. Dr. İsmail Kara ile Rabia Gündoğdu tarafından kaleme alınan eserde, 9 Ocak 1951'de vefat eden Akseki'nin hayatı, mücadelesi, eserleri ve görev sürecindeki önemli anlar, fotoğraflarla anlatıldı.

Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Genel Müdürü Fatih Kurt, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Akseki'nin, görevi sürecinde son derece etkili çalışmalar yaptığını söyledi.

Akseki'nin, halkın, ihmal edilen dini bilgi ihtiyacının karşılanması için çalıştığını belirten Kurt, "Ahmet Hamdi Akseki'nin etkisiyle ilkokul müfredatına 4 ve 5'inci sınıf öğrencilerine yönelik isteğe bağlı din dersleri konuldu. Bu derslerde okutulan kitapların hazırlanmasında önemli katkısı oldu." diye konuştu.

Kurt, Akseki'nin, Türk siyasi tarihinde önemli olayların yaşandığı bir dönemde, 1947-1951 arasında görevini yaptığına işaret ederek, şu bilgileri verdi:

"Türkçe ezandan Arapça ezana geçiş Ahmet Hamdi Akseki'nin başkanlığı döneminde gerçekleşti. Türkiye'de radyo yayınları 1928'de başladı. Radyodan ilk Kur'an-ı Kerim tilaveti de Ahmet Hamdi Akseki'nin başkanlığı döneminde 6 Temmuz 1950'de gerçekleşti. Ahmet Hamdi Akseki, Hafız Ali Osman Atakul ve Hisar Camii İmam Hatibi Hafız Ali Güran ile Ankara Radyosu'na giderek Kur'an'ın plağa alınması hazırlıklarında bizzat bulundu."

Saltanat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerine şahitlik eden bir alim ve fikir adamı olan Akseki, Antalya'nın Akseki ilçesinin Güzelsu nahiyesinde 1886'da dünyaya geldi.

Birçok ilim yuvasında eğitim gören ve tahsili boyunca geçimini mühür kazıma işi ile sağlayan Akseki, 1905'te İstanbul'a giderek Medresetü'l Mütehassısin'de doktora eğitimi aldı ve birincilikle mezun oldu.

Akseki, Medresetü'l-Mütehassısin'in son sınıfındayken Heybeliada'daki Mekteb-i Bahriyye-i Şahane'ye din dersleri, din felsefesi ve ahlak dersleri hocası olarak tayin edildi.

Ayrıca 1908'den sonra yazı hayatına başlayan ve bazı makaleleri "Beyrut" ile "Mısır" gazetelerince alıntılanan Akseki, Balkan Harbi'nden önce "Sebilürreşad" dergisinin Bulgaristan ve Romanya muhabirliğini yaptı. Akseki, izlenimlerini "Bulgaristan Mektupları" başlığı altında bu dergide yayımlandı.

Milli Mücadele için Anadolu'ya geçerek yazı, vaaz ve konferanslarıyla Anadolu harekatını destekleyen Akseki, Diyanet İşleri Reisi Mehmet Rifat Börekçi'nin isteği üzerine 1924'te Diyanet İşleri Reisliği Hey'et-i Müşavere azalığına tayin edildi. Akseki, bu görevi sırasında Elmalılı Hamdi Yazır'ın "Hak Dini Kur'an Dili" tefsiri ile "Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi"nin yayıma hazırlanması için çalıştı.

Kur'an-ı Kerim'in Türkçe tercümesiyle namaz kılınması yönündeki temayüllere karşı gelen Akseki, bu uygulamanın, dini ve ilmi hiçbir dayanağı bulunmadığını 1926'da yayımladığı "Namaz ve Kur'an" eserinde ortaya koydu.

Başkan yardımcısıyken Diyanet İşleri Başkanı Mehmed Şerafeddin Yaltkaya'nın ölümü üzerine 1947'de bu göreve getirilen Akseki, ülkedeki din hizmetleri ve din eğitimi açısından önemli icraatların yapılmasına öncü oldu.

İmam hatip okullarına temel teşkil edecek Milli Eğitim Bakanlığına bağlı imam hatip kurslarının açılmasını sağlayan Akseki, Kıbrıs'ta Başkanlığa bağlı bir müftülüğün kurulmasını sağladı.

Ankara'da 9 Ocak 1951'de vefat eden ve cenazesi Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilen Akseki, resmi hizmetinin yanı sıra 70'e yakın eser kaleme aldı.

Arapça, Farsça ve İngilizce bilen Akseki'nin başlıca eserleri arasında, "İslam Dini", "Dini Dersler 1-2", "İslam Dini Fıtridir", "İslam Dini Tabii ve Umumi Bir Dindir", "Türkçe Hutbe", "Yeni Hutbelerim", "Ahlak Dersleri" ile "Askere Din Kitabı" yer alıyor.

Diyanet İşleri Başkanlığınca kurumun binasının yanına 2012'de inşa edilen ve aynı anda 6 bin kişinin ibadet edebildiği camiye de "Ahmet Hamdi Akseki" adı verildi.

Kaynak: AA