?>

Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi: Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel

Türk Hava Kuvvetlerinin 1964'te Kıbrıs'ta gerçekleştirdiği uyarı uçuşu sırasında uçağı Rumlar tarafından vurulan ve Rum askerlerince esir alınarak şehit edilen Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi oldu.

Gündem - 3 yıl önce

LEFKOŞA

Trabzonlu Tütün eksperi Hakkı Topel ile Mebuse Topel'in oğlu Cengiz Topel, babasının görev yaptığı Kocaeli’nin İzmit ilçesinde, 2 Eylül 1934'te dünyaya geldi.

İlkokula Bandırma'da başlayan ve Gönen'de devam eden Topel, babasının vefatının ardından ailesiyle İstanbul'un Kadıköy ilçesine yerleşti.

Topel, Kadıköy Yel Değirmeni Okulunda ilk ve orta öğrenimini tamamladı.

Lise öğrenimine Haydarpaşa Lisesinde başlayan Topel, daha sonra Kuleli Askeri Lisesine devam ederek 1953'te buradan mezun oldu.

Cengiz Topel, 1955'te Kara Harp Okulunu bitirerek asteğmen olarak Türk Silahlı Kuvvetleri saflarına katıldı.

Küçük yaşlardan beri havacılığa olan merakı sonucu hava sınıfına giren ve pilotaj eğitimi için Kanada'ya gönderilen Topel, buradaki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957'de yurda döndü ve Merzifon 5'inci Ana Jet Üs Komutanlığında göreve başladı.

Topel, 1961'de Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü'ne atandı ve 1963'te yüzbaşılığa terfi etti.

Kıbrıs'ta "uyarı uçuşu" görevi

Rumlar, 5 Ağustos 1964’te Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleriyle ani bir saldırıya geçerken Türk kasabaları ve sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açtı. Ada'daki Birleşmiş Milletler Gücü'nün bu katliama sessiz kalması üzerine Türkiye'den ilk yardım 7 Ağustos'ta 4 uçak ile yapıldı.

Rum kesiminin Kıbrıs'taki Türklere karşı işlediği suçlarda caydırıcı etki amacıyla Türk jetlerinin Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yapmasına karar verilmesinin ardından Pilot Yüzbaşı Topel, 8 Ağustos 1964'te Eskişehir'den Kıbrıs'a, dörtlü kol komutanı olarak gönderildi.

Hücumbotlara yönelik ikinci hücum kolundaki 4 jette, Yüzbaşı Cengiz Topel, Üsteğmen İzzet Öztarhan, Yüzbaşı Mehmet Konedralı ve Üsteğmen Ethem Sancar bulunuyordu ve komuta, Yüzbaşı Topel'deydi. Topel'in F100F jeti, ikinci dalışına hazırlanırken yerden isabet alarak düşürüldü.

Yüzbaşı Topel, işkenceyle öldürüldü

Paraşütle atlamak zorunda kalan Topel, Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori isimli Rum köyü yakınlarında bir asfalt yola indi ancak olay yerine gelen 3 Rum askerince esir alındı.

Topel'in mermisinin bitimine kadar kendisini koruduğu ve yanına kimseyi yaklaştırmadığı söyleniyor.

Esir düşen Topel'in başına gelenler konusunda birtakım rivayetler olsa da kendisinin, uluslararası savaş hukukunun esirleri kapsayan maddelerine aykırı olarak yapılan işkenceler sonucu öldürüldüğü belirtiliyor.

Rum kesimi ise Topel'in yaralı olarak yakalandığını ve hastanede tedavi altına alındıktan sonra öldüğünü savundu.

Aynı zamanda Kıbrıs'taki ilk Türk hava harp şehidi de olan Cengiz Topel'in naaşı, Türkiye'nin yoğun girişimleri sonucu 12 Ağustos 1964'te Rumlardan alındı.

Edirnekapı'daki Sakızağacı Hava Şehitliği'nde toprağa verildi

Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel'in naaşı, Kıbrıs, Adana, Ankara ve İstanbul'da yapılan törenlerin ardından 14 Ağustos 1964'te Edirnekapı'daki Sakızağacı Hava Şehitliği'nde toprağa verildi.

Cumhuriyet tarihinin ilk hava harp şehidi olan ve kahramanlığıyla anılan Cengiz Topel'in adı, bugün Türkiye'nin çeşitli il ve ilçelerindeki yüzlerce park, cadde ve sokakta yaşatılıyor.

KKTC'de adına anıt dikilen ve müze açılan Topel'in ismi, bir köye ve hastaneye de verildi.

Topel'in hatırası KKTC'deki anıtında yaşatılıyor

Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi Yüzbaşı Topel'in hatırası, KKTC'nin Lefke bölgesinde yer alan Şehit Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı'nda yaşatılıyor.

Şehit Cengiz Topel Anıtı, Lefke ve Güzelyurt ilçelerini bağlayan sahil yolundaki bir park içerisinde yer alıyor.

Yeşilyurt-Gemikonağı arasındaki sahil tarafında kalan anıt, Lefke ilçe merkezine 7,5 ve Güzelyurt ilçe merkezine 17 kilometre uzaklıkta bulunuyor.

Bölgenin en çok görülen yerlerinden birinde olan anıt, 1990'da ziyarete açıldı.

Cengiz Topel Anıtı'nın yer aldığı parkta, Cengiz Topel'in paraşütle atlayışını gösteren kabartma, Türk Hava Kuvvetleri Anıtı, Kıbrıs tarihi ile Türkçe ve İngilizce bilgilerin yer aldığı panolar ve Topel'in vurulan uçağının parçaları yer alıyor.

Öte yandan anıtta, Topel'in öz geçmişi ve fotoğrafları ile Kıbrıs ve Türkiye'deki cenaze törenlerine ait fotoğraflar da bulunuyor.

Şehit Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı'nda 2019'da, uçak parçalarının tadilattan geçirilmesi ve çevre düzenlemesini de kapsayan bir çalışma yapıldı.

Anıt, çalışmanın ardından geçen yıl 8 Ağustos 2019'da törenle açıldı.

Yapılan düzenleme çerçevesinde Topel'in 1964'te düşürülen F-100 savaş uçağının bire bir benzeri, anıt önündeki bir kaide üzerine yerleştirildi.

Şehit Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı'nın içinde büst de bulunuyor.

Kaynak: AA

dikGAZETE.com

Haftanın Öne Çıkanları

ABD'nin California eyaletindeki yangında tarihi kasaba yok oldu

2021-08-06 12:21 - Dünya

Milli cimnastikçi Ferhat Arıcan aldığı bronz madalyayla tarihe geçti

2021-08-03 21:06 - Spor

Manchester City, Jack Grealish'i transfer etti

2021-08-06 01:53 - Spor

Yozgat'ta 5 bin 500 yıllık Çadır Höyük'te kazı çalışmaları başladı

2021-08-03 22:17 - Kültür Sanat

Toprak Razgatlıoğlu Çekya'da zirvede

2021-08-07 19:39 - Spor

İsrail uçakları, Lübnan'ın güneyinde bazı noktaları vurdu

2021-08-05 06:11 - Dünya

Yerküre yoğunluğu artan orman yangınlarının etkisi altında

2021-08-02 21:27 - Çevre-Hayat

ABD'de dış ticaret açığı haziranda rekor seviyeye yükseldi

2021-08-05 20:11 - Dünya

Kamu alacaklarına ilişkin yapılandırmanın ayrıntıları açıklandı

2021-08-03 18:31 - Ekonomi

Vatandaşlar TOKİ'nin en çok 'yeni projeleri'ni merak etti

2021-08-01 18:09 - Genel

İlgili Haberler

Erciyes Kayak Merkezi'nde hafta sonu yoğunluğu yaşandı

14:17 - Gündem

Yunus Emre Enstitüsü 2024'te tüm dünyada yaklaşık 91 bin kişiye Türkçe öğretti

13:58 - Gündem

Pamukkale 2024'e dolu veda edecek

13:33 - Gündem

Diyarbakır'da yılbaşı öncesi 500 polisin katılımıyla "narko-kapan" uygulaması

13:28 - Gündem

Suriye'nin ve Irak'ın kuzeyinde PKK/YPG'li 4 terörist etkisiz hale getirildi

13:13 - Gündem

Günün Manşetleri

Erciyes Kayak Merkezi'nde hafta sonu yoğunluğu yaşandı

14:17 - Gündem

Kuzey Kore lideri Kim, ABD'ye karşı "en sert" stratejinin uygulamaya konacağını belir

14:12 - Dünya

Yunus Emre Enstitüsü 2024'te tüm dünyada yaklaşık 91 bin kişiye Türkçe öğretti

13:58 - Gündem

İsrail, Gazze'de El-Ehli Baptist ve Vefa Hastanesi'ne saldırı düzenledi

13:48 - Dünya

Pamukkale 2024'e dolu veda edecek

13:33 - Gündem