Bütçe ocak-mayıs döneminde açık verdi

ANKARA (AA) - Hazine ve Maliye Bakanlığı, Mayıs 2019'a ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, mayısta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 artarak 71,6 milyar lira, bütçe giderleri yüzde 24,2 artarak 83,6 milyar lira oldu.

Ocak-mayıs döneminde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 yükselerek 347,5 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 28,4 artışla 414 milyar lira olarak kayıtlara geçti.

Böylece merkezi yönetim bütçesi, mayısta 12,1 milyar lira, ocak-mayıs döneminde ise 66,5 milyar lira açık verdi.

Mayıs ayı bütçe gerçekleşmeleri raporuna göre, geçen yıl mayısta 8,7 milyar lira faiz dışı fazla verilirken, bu yılın aynı ayında 4,1 milyar liralık faiz dışı açık oluştu.

Merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen toplam 960 milyar 976 milyon liralık ödenekten, geçen ay 83 milyar 603 milyon lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 67 milyar 309 milyon lira olmuştu.Geçen ay faiz hariç bütçe giderleri için öngörülen toplam 843 milyar 659 milyon lira ödeneğin, yüzde 9'u kullanılarak 75 milyar 666 milyon lira harcandı. Mayısta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23,9 artarak 21 milyar 608 milyon lira olarak gerçekleşti. Personel giderleri için bütçede öngörülen 247 milyar 303 milyon lira ödeneğin, yüzde 8,7'si kullanıldı.Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,5 artarak 3 milyar 527 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 43 milyar 375 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i harcandı.Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 67 milyar 551 milyon liralık ödeneğin, yüzde 8,4'ü geçen ay kullanıldı. Söz konusu ayda mal ve hizmet alımı gideri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,9 azalarak 5 milyar 705 milyon lira olarak gerçekleşti.Cari transferler geçen ay, mayıs 2018'e göre yüzde 70,6 artarak, 38 milyar 7 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 391 milyar 337 milyon lira ödeneğin, yüzde 9,7'si harcandı. Söz konusu ayda, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 22 milyar 690 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 1 milyar 582 milyon lira oldu.Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 2 milyar 269 milyon lira, mahalli idare payları 5 milyar 633 milyon lira olarak gerçekleşti.Mayısta 4 milyar 580 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 242 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 997 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31,6 artışla 7 milyar 937 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Geçen yılın mayıs ayında 70 milyar 16 milyon lira olan bütçe geliri, bu yılın aynı ayında yüzde 2,2 artarak 71 milyar 551 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri tahsilatı yüzde 2,3 azalışla 59 milyar 833 milyon lira oldu.Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri mayısta geçen yılın aynı ayına kıyasla, yüzde 49,3 artarak 9 milyar 814 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri, geçen ay 1 milyar 673 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 231 milyon lira olarak kaydedildi.Vergi türleri itibarıyla gerçekleşmelere bakıldığında, mayısta geçen yılın aynı ayına göre, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 24, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 22,6, damga vergisi yüzde 10,2, gelir vergisi yüzde 7,8 ve harçlar yüzde 6,8 artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 40,1, kurumlar vergisi yüzde 19,3 ve özel tüketim vergisi yüzde 3,4 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 7,6 yükseldi.

Merkezi yönetim bütçesi, ocak-mayıs döneminde 66 milyar 530 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı açık, 20 milyar 146 milyon lira oldu.

Geçen yılın ocak-mayıs döneminde 322 milyar 529 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 28,4 artarak 414 milyar 33 milyon lira oldu. Ocak-mayıs döneminde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 26,3 artışla, 367 milyar 649 milyon lira olarak hesaplandı.

Diğer taraftan, söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47,6 yükselerek 46 milyar 384 milyon liraya ulaştı.Geçen yılın ocak-mayıs döneminde 302 milyar 63 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 15 artarak 347 milyar 503 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 4,3 artışla 262 milyar 866 milyon lira oldu.Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 93,7 artışla 73 milyar 98 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ocak-mayıs döneminde 8 milyar 77 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 3 milyar 462 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Vergi türleri itibarıyla ocak-mayıs dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 32,8, gelir vergisi yüzde 16,7, damga vergisi yüzde 12,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 10,7 ve kurumlar vergisi yüzde 5,9 yükselirken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 20,5, özel tüketim vergisi yüzde 6,8 ve harçlar yüzde 1,4 geriledi. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 7,4 arttı.

Personel giderleri, ocak-mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29,4 artarak 106 milyar 45 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35,2 artışla 18 milyar 419 milyon lira olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 3,6 yükselerek 26 milyar 546 milyon lirayı buldu.Bu dönemde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36,1 yükselişle 169 milyar 699 milyon lira olarak belirlendi. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 83 milyar 478 milyon liralık transfer yapıldı. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60,5'lik artışı ifade ediyor.Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı, 8 milyar 490 milyon lira oldu.Ocak-mayıs döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 11 milyar 616 milyon lira, mahalli idare payları 28 milyar 859 milyon lira olarak belirlendi.Söz konusu dönemde 27 milyar 689 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 6 milyar 975 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderlerinin 12 milyar 275 milyon lira olarak gerçekleştiği ocak-mayıs döneminde, faiz giderleri de yüzde 47,6 artarak 46 milyar 384 milyon liraya ulaştı.

Muhabir: Mehtap Yılmaz