SAMSUN - İLYAS GÜN
Dünyada sadece Amasya'da görülen ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan türler arasında yer alan "bağ havacivası"ndan (Alkanna Haussknechtii Bornm), 111 birey (Doğa bilgisinde türü oluşturan tek varlıklardan her biri) tespit edildi.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 11. Bölge Müdürü Mehmet Sıddık Kılınçer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bağ havacivasının dünyada yalnızca Amasya'da kaydının bilindiğini söyledi.
Bağ havacivasının İran-Turan bitki coğrafyası elementinde yer aldığına dikkati çeken Kılınçer, bunun Türkiye için endemik türler arasında bulunduğunu vurguladı.
Türün ilk kez 1889 yılında İngiliz Joseph Nicolaus Bornmüller tarafından Amasya Lokman Dağı Kirazlıdere mevkisinde toplandığını bildiren Kılınçer, "1894 yılında da toplayıcısı tarafından yeni tür olarak tanımlanmış. 1998'de ise başka kişiler tarafından Amasya Karaman Dağı Yuvacık mevkisinde de bulunmuş. Bağ havacivası, çok yıllık otsu bitkidir. Çiçeklenme dönemi nisan-mayıs aylarıdır." dedi.
Bağ havacivasının 400 ila 600 metre yükseltide, bozkır, ova, otlak, orman ve bağ açıklıklarında görüldüğünü anlatan Kılınçer, şöyle devam etti:
"Bitki, dünyada sadece Amasya'da, küçük popülasyonlarda kaydı bulunması nedeniyle tehdit düzeyi 'CR-Vahim', yani çok tehlikede olarak kayda girmiştir. Varlığı, yayılış alanındaki bağcılık faaliyetleri ve yapılaşma sebebiyle yüksek risk altında bulunmaktadır. Bölgede yapımı devam eden Aydınca Barajı nedeniyle sınırlı popülasyonu bulunan bitkiyi koruma altına almak için özel program hazırladık."
Baraj altında kalmaması için başka alana taşındıKılınçer, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce bitkiyle ilgili koruma projesi yürütüldüğünün altını çizerek, şunları söyledi:
"Proje kapsamında, barajın göl aynası altında kalacak bitkilerin sökülerek taşınması ve yetiştirilmesi için uygun alan belirlendi. Bu alan, 'Bağ Havacivası Koruma Alanı' olarak adlandırıldı. Ulusal Biyoçeşitlilik Veri Tabanı'na kaydedilen tür, aynı zamanda üretiminin ve dikiminin yapılması ve izlenmesi gereken tür olarak tanımlanıyor. Alandaki tüm bağ havacivası bireyleri sökülerek başka bir alana taşınıp yeniden dikildi. Koruma altına alınan türün direkt gözlem metoduyla sayılması sonucu 111 birey tespit edildi."
Kılınçer, bitkinin tohumundan birey sayısının artırılması amacıyla çalışma yürütüldüğünü kaydetti.