NEW YORK (AA) - Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda ABD'nin tek taraflı Kudüs kararını kınayan karar tasarısı için toplanan ülke temsilcileri, ABD'nin kararını reddettikleri konuşmalarında Türkiye, Yemen ve Mısır'ın Filistin konusundaki girişimlerinden övgüyle bahsetti.
BM Genel Kurulunda yapılan ve ABD'nin Kudüs kararını kınayan tasarı öncesinde söz alan ülkeler, Kudüs ile ilgili tek taraflı adımların kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Endonezya'nın BM Daimi Temsilcisi Dian Triansyah Djani, konuşmasında, "Türkiye ve Yemen öncülüğünde getirilen tasarının barışsever tüm ülkeler tarafından kabul edilmesini talep ediyoruz." ifadesini kullandı.
"İstanbul'da alınan kararları destekliyoruz"Türkiye'nin girişimleriyle İstanbul'da toplanan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) toplantısına atıf yapan Djani, "İstanbul'da alınan kararları destekliyoruz. ABD'nin tek taraflı kararı kabul edilemez. Bu karar sadece bölgedeki insanları değil, adalet duygusunu da zedeliyor. Tek taraflı kabul, bugüne kadarki birçok BMGK kararını yok saymaktır." değerlendirmesini yaptı.
Bangladeş'in BM Daimi Temsilcisi Masud bin Momen de "Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından İstanbul'da toplanan İİT zirvesinde ortaya koyduğumuz pozisyonumuzu aynen sürdürüyoruz. Doğu Kudüs'ün Filistin'in başkenti olarak kabul edilmesi konusunda o gün dile getirdiğimiz sözlerin arkasındayız." değerlendirmesinde bulundu.
Bangladeş'in, Doğu Kudüs başkenti olmak üzere Filistin Devleti'ni tanıdığını vurgulayan Momen, Kudüs ile ilgili tek taraflı adımların sadece bölgedeki gerilimi daha da artıracağına dikkati çekti.
"Filistin ve Türkiye'ye teşekkür ediyoruz"Maldivler'in BM Daimi Temsilcisi Ali Nasır Muhammed ise "Filistin ve Türkiye'ye teşekkür ediyoruz. BMGK kararlarına İsrail de dahil tüm ülkeler uymalıdır. İsrail'in işgal ettiği yerlerden geri çekilmesini ve iki devletli bir çözümün hayata geçirilmesini istiyoruz." yorumunu yaptı.
Küba'nın BM Daimi Temsilcisi Anayansi Rodriguez Camejo ise yaptığı konuşmada iki devletli çözüme vurgu yaparak, "Türkiye’nin Dışişleri Bakanının İİT'yi temsilen yapmış olduğu konuşmayı tamamıyla destekliyoruz. BM'nin bugün gündeme getirdiği tasarıyı destekliyoruz. ABD'nin kararını ise kabul etmiyoruz." ifadesini kullandı.
"ABD kararını geri almalı"Konuşmasında ABD'nin kararını reddeden Malezya'nın BM Daimi Temsilcisi Dato Muhammad Shahrul Ikram Yaakob ise "Doğu Kudüs'ün Filistin’in başkenti olduğu, 1967 sınırlarına dönülmüş bir durumu tek çözüm olarak görüyoruz. ABD’nin kararını geri alarak bu noktada faydalı adımlar atmasını istiyoruz." şeklinde konuştu.
Çin'in BM Daimi Temsilcisi Liu Jieyi ise iki devletli çözüme vurgu yaptığı konuşmasında, "Kudüs meselesi Ortadoğu barışının kalbidir. Çin Ortadoğu barışını destekliyor, bağımsız bir Filistin Devleti'nin kurulmasını destekliyor. Filistin meselesine siyasi bir çözüm önerisiyle çalışmaya devam edeceğiz." değerlendirmesini yaptı.
İran'ın BM Daimi Temsilcisi Golamali Khoshroo da Filistin konusunun tüm Müslüman dünya için en önemli konulardan biri olduğuna işaret ederek, "İsrail, Filistin topraklarını işgal ederek sayısız suç işlemiştir. ABD ise bu İsrail rejimine bugüne kadar hep destek vermektedir." şeklinde konuştu.
Güney Kore, Güney Afrika ve Suriye'nin BM temsilcileri de konuşmalarında ABD'nin kararının uluslararası hukuka uygun olmadığına vurgu yaptı.
Tasarıya büyük destekBM Genel Kurulunda Türkiye’nin girişimleriyle hazırlanan ve Trump’ın Kudüs kararını eleştiren Kudüs'ün statüsüne ilişkin "İsrail'in İşgal Altındaki Doğu Kudüs ve Filistin Topraklarındaki Faaliyetleri" başlıklı karar tasarısı, ABD'nin tehditlerine rağmen 9’a karşı 128 oyla kabul edilmişti. Oylamada 35 ülke ise çekimser kalmıştı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden (BMGK) 1967’den 2016’ya kadar geçmiş 10 karara atıf yapan tasarıda, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak ilan etmesi ve ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşınmasına ilişkin kararına atıfta bulunarak, "Kudüs'ün statüsüne ilişkin son kararlara yönelik derin teessüfte" bulunulmuştu.
Tasarıda BMGK kararlarına da atıf yapılarak, Kudüs’ün "ruhani, dini ve kültürel boyutlarının" korunması gerektiği ifade edilirken, Kudüs’ün statüsünün BM kararları çerçevesinde müzakerelerle çözülecek en son konu olduğu vurgulanmıştı.
Kudüs'teki yarım asırlık işgalDoğu Kudüs'ü 5 Haziran 1967'de işgal eden İsrail, 1980'de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını "birleşik başkenti" ilan etti. BGMK, 1980'de kabul ettiği 478 sayılı kararla İsrail'in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saydı. BMGK kararı çerçevesinde ABD dahil uluslararası toplum, Doğu Kudüs'ün işgal altında olduğunu kabul ediyor. İsrail yönetimini tanıyan tüm ülkelerin büyükelçilikleri Tel Aviv'de bulunuyor. Hiçbir ülke Kudüs'ü ya da doğu ve batı bölümlerini başkent olarak kabul etmiyor.
İsrail ile Filistin arasındaki barış görüşmeleri, İsrail'in 1967 sınırlarını, zorunlu göçe maruz bırakılan Filistinlilerin geri dönüş hakkını ve yeni Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına son vermeyi kabul etmemesi nedeniyle Nisan 2014'te durmuştu.
Trump'ın açıklaması tüm dengeleri değiştirdiABD Başkanı Donald Trump, 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada "Kudüs'ü tek taraflı olarak İsrail'in başkenti olarak kabul ettiğini ilan etmiş ve Tel Aviv'deki Amerikan büyükelçiliğinin Kudüs'e taşıması noktasında Dışişleri Bakanlığına talimat verdiğini açıklamıştı. Uluslararası toplumun tepkisini çeken Trump yönetimi, bölgenin kaosa sürükleneceği ve İsrail-Arap ihtilafının daha da çözümsüz hale geleceği uyarılarını göz ardı etmişti.
BMGK'de 18 Aralık'ta ABD'nin Kudüs kararını geçersiz kılma yaklaşımıyla Mısır'ın gündeme getirdiği tasarı, ABD'nin vetosuna karşın kalan 14 üyenin desteğini almış ve ABD Kudüs konusunda yalnız kalmıştı.
Muhabir: Hakan Çopur