BM zirvesinde 'ABD-İran gerilimi' ve 'iklim değişikliği' öne çıkacak

NEW YORK (AA) - Birleşmiş Milletler (BM) 73. Genel Kurul Görüşmeleri, dünya liderlerini 24 Eylül'de New York'ta bir araya getirecek.

Tüm dünyadan 193 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarıyla temsilcilerine ev sahipliği yapacak BM zirvesinde, Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu gibi isimler bu yıl zirveye katılmayacak.

Uluslararası toplumun tüm tepki ve çağrılarına rağmen Arakanlı Müslümanlara yönelik insanlık suçları karşısında sessizliğini sürdüren Myanmar lideri Aung San Suu Çii de zirveye katılmayacak liderler arasında yer alıyor. Bu ülkeler, bakan düzeyinde temsil edilecek.

Her yıl eylülde BM Genel Merkezi'nde bir araya gelen ve küresel sorunlara çözüm arayan dünya liderlerinin gündeminde bu yıl, ABD ve İran arasında yaşanan gerilim ile iklim değişikliği öne çıkacak.

Zirvede gözler, ABD Başkanı Donald Trump ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye çevrilecek.

Diplomatik çevrelerde zirve öncesi en çok merak edilen ve konuşulan konu, yine Trump ve Ruhani'nin bir araya gelip gelmeyeceği oldu.

Trump, Ruhani ile görüşmeye yeşil ışık yaksa da ABD yönetimiyle görüşmek için yaptırımların kaldırılması şartı koşan İran, Trump'ın teklifine sıcak bakmadı.

Trump yönetiminin, Suudi Arabistan'ın petrol tesisleri Saudi Aramco'ya yönelik saldırılardan İran'ı sorumlu tutması üzerine ise İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD ile hiçbir düzeyde görüşme yapmayacaklarını açıklamasıyla "Trump- Ruhani bir araya gelir mi?" tartışmalarına son noktayı koydu.

Bir hafta sürece yüksek düzeyli görüşmelerde Suriye krizinden, Filistin sorununa, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşından Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir sorununa, Libya ve Yemen'deki krizlere kadar birçok konu ele alınacak.

İlk yıllarda ilk konuşmacı olmaya gönüllü olması nedeniyle geleneksel olarak Genel Kurul'a ilk hitap eden ülke Brezilya olurken, ikinci konuşmayı ise ev sahibi ABD Başkanı Trump yapacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Genel Kurul'a dördüncü konuşmacı olarak ilk gün hitap edecek.

BM'nin ''iklim krizi'' olarak nitelendirdiği iklim değişikliği de zirvenin merkezinde bulunacak.

BM Genel Sekreteri Guterres, 21-23 Eylül'de devlet ve hükümet başkanları ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getirecek Genel Kurul Görüşmeleri öncesi "İklim Zirvesi" düzenleyecek.

Üç gün sürecek zirvenin ilk günü, iklim değişikliği konusunda seslerini duyurmak isteyen gençleri bir araya getirecek, 23 Eylül Pazartesi de dünya liderleri İklim Zirvesi'ne katılacak.

Dünya liderlerine iklim konusunda seferberlik çağrısı yapan Guterres, 2015'te varılan Paris İklim Anlaşması'nda belirlenen "küresel sıcaklık artışını yüzyıl sonuna kadar 2 santigrat derecenin altında tutma" hedefine ulaşılabilmesi için liderlerden zirveye "konuşmalarla değil planlarla" gelmesini bekliyor.

- Trump, İklim Zirvesi'ne katılmayacak

BM verilerine göre, birçok ülkenin Paris İklim Anlaşması kapsamında yaptığı beyanlar, küresel ısınmayı 2030 itibarıyla 1,5 derecenin altında tutmaya yetmiyor. Bu hedefin karşılanabilmesi için 2030'a kadar karbon salınımının yüzde 45 azaltılması, 2050'ye kadar ise sıfıra indirilmesi gerekiyor.

İklim değişikliğini inkar eden ve Paris İklim Anlaşması'ndan çekilen ABD Başkanı Trump ise zirveye katılmayacak.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin yanı sıra Almanya ve Çin gibi 60'tan fazla ülkeden devlet ve hükümet başkanları, iklim değişikliğine karşı ülkelerinin yeni taahhütlerini açıklayacak.

Zirvede, BM Genel Sekreter Yardımcısı Amina Mohammed'in tanımlamasıyla, "sadece en cesur ve dönüştürücü eylem planları" açıklayacak ve somut adımlar atacak ülkeler üçer dakikalık sunumlar yapacak, taahhütte bulunmayan ülkeler ise zirvede söz hakkı alamayacak.

İsveç Parlamentosu önünde başlattığı "Fridays For Future" adlı oturma eylemleriyle iklim değişimine karşı yapılan öğrenci eylemlerinin sembolü haline gelen ve İngiltere'den açıldığı sıfır karbondioksit salınımlı yelkenliyle Atlantik Okyanusu'nu geçerek New York'a gelen 16 yaşındaki iklim aktivisti Greta Thunberg de zirveye katılacak.